Suudi kadın hakları aktivistlerinin yeni hedefi erkek vesayetini ortadan kaldırmak

Amerikan New York Times gazetesi, Suudi Arabistan’da bir süredir devam eden kadınlara yönelik açılımın toplumsal hayatı nasıl etkilediğine dair bir röportaj yayınladı. Veliaht Prens Muhammed bin Selman’ın aldığı kararlarla haziran ayından itibaren ilk kez araç kullanabilecek kadınların söz konusu haberde kamusal alanda zorunlu olan erkek vesayetinin ortadan kaldırılmasını hedeflediği belirtildi.

Hürriyet'in Amerikan New York Times'ı kaynak gösterdiği haberi şöyle:

Suudi Arabistan’da bir süredir kadınların hayatını olumlu etkileyen gelişmeler yaşanıyor. New York Times gazetesine göre toplumun farklı kesimleri kendi inanç sistemi, yaşları gibi çeşitli unsurlara bağlı olarak farklı hızlarla bu değişime ayak uyduruyor.

Aslında kadınların statüsü konusunda 1960’lardan bu yana yavaş ilerleyen adımlar söz konusu. 1960’larda dönemin Kralı Faysal, devlet okullarını kız çocuklara açtığında tepki gösteren toplumun en muhafazakâr kesimi bile bir süre sonra kızlarını okula yollamaya başladı. 2015 yılında ölen Kral Abdullah ise kraliyete danışmanlık sunan Şura Konseyi’ne ilk kez 30 kadın üye atadı. Ayrıca kadınların satış görevlisi olarak çalışması için de onay verdi. Son yıllarda sadece kadınların gidebildiği üniversiteler sayesinde eğitime katılım giderek arttı.

Ve 2015’te tahta çıkan Kral Selman bin Abdülaziz’in oğlu olan 32 yaşındaki Veliaht Prens Muhammed bin Selman’ın aldığı kararlarla kadınlar için yeni açılımlar söz konusu oldu. Stadyumlarda spor müsabakalarını izleme izni verilen kadınlar haziran ayından itibaren de bir tabunun daha yıkıldığına tanık olup direksiyon başına geçebilecekler.

Erkek vasi şartı

Henüz ülkede kadınlar için sürücü kursları açılmış değil. Ancak kadınların ehliyet alabilmek için de baba ya da eşlerinin iznini almaları gerekecek. Çünkü Suudi Arabistan’da baba, eş, kardeş gibi bir erkek vasi olmadan kadınlar sokağa çıkamıyor, pasaport alamıyor, yurtdışına gidemiyor ya da belli bazı sağlık hizmetlerini alamıyor. İşte bu nedenle de Suudi kadın aktivistlerin yeni hedefi bu erkek vesayet sisteminin ortadan kaldırılması.

Bodrumda kılı erkekli müzik

Suudi Arabistan’da kamusal alan büyük ölçüde kadın ve erkeklerin birbirleriyle çok temas etmeden yaşamalarını sağlayacak şekilde tanzim edilmiş. Mesela Riyad’da bir AVM’nin bir katı sadece kadınlar için ayrılmış. Buraya ‘Leydilerin krallığı’ deniyor.

Ancak kuralların eskisi gibi sıkı uygulanmadığı, bazı değişikliklerin şimdiden yaşanmaya başladığı belirtiliyor. 22 milyonluk ülke nüfusunun üçte ikisi 30 yaş altında. Yüzbinlerce genç yurtdışında eğitim almış. Yurtdışına çıkmayanlar ise sosyal medya ve uydu yayınları sayesinde şimdiye kadar olmadığı kadar diğer toplumlara açık.

Birçok Suudi genç kadın, giymek zorunda oldukları feraceyi modaya dönüştürmüş durumda. NYT’a göre kimi ise ‘hijab’ denilen başörtüsünü öyle bir takıyor ki, erkek ilgisini azaltmak yerine dikkat çekici hale geliyor.

Kamuya açık alanda kadın ve erkeklerin iletişim halinde olması yasak. Ancak özel alanlarda iki cinsiyet aynı ortamda olabiliyor. Arkadaşları için bodrumlarda konser veriyorlar. Birlikte kart oyunları oynanıyor ya da sansürsüz Hollywood filmleri izleniyor. Ya da kadınlar sokakta asla giyemeyecekleri kıyafetlerle evlerde verilen özel salsa dans kurslarına katılıyor.

Birçok okul ya da üniversitede karma eğitim söz konusu değil. Lakin özel sanat stüdyolarında bir araya gelen arkadaşlar birlikte müzik yapıp müzik dinleyebiliyor.