Suudilere silah satışı Avrupa'yı böldü

Suudi Arabistan ile silah ticaretine son verilmesini öngören karar teklifi İspanya parlamentosunda iktidardaki sosyalistlerle muhalefetteki muhafazakâr partilerin oylarıyla ret edildi. Diğer hükümetler gibi İspanya hükümeti de, Suudi gazeteci Cemal Kaşıkçı'nın İstanbul'daki Suudi Arabistan Başkonsolosluğunda öldürülmesinden büyük üzüntü duyulduğunu açıklamıştı.

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron da Almanya gibi Fransa'nın da Suudi Arabistan'a yapılan silah satışlarını durdurup durmayacağı sorusuna kaçamak yanıt verdi. Macron, Almanya Başbakanı Angela Merkel'in konuyla ilgili sözlerine atfen yöneltilen soruya verdiği yanıtta, "Bir hükümet başkanının söylediklerine hemen tepki göstermem gerekmez", dedi.

Almanya Başbakanı Angela Merkel Pazar günü yaptığı açıklamada, İstanbul'da cereyan eden olay bütün ayrıntılarıyla aydınlığa çıkarılmadığı sürece Riyad'a silah satış izni verilemeyeceğini söylemişti.

Almanya'nın silah ve askeri malzeme satışlarını şimdilik durdurması ikilem yarattı. Kararın, Almanya'nın Avrupa'daki yakın ortaklarıyla ve son zamanlarda zorla tamir edilebilen Suudi Arabistan ile arasındaki ilişkilere zarar vermesinden endişe duyuluyor.

"Avrupa'nın ortak tavır alması zor"

Alman sanayi çevrelerinden alınan bilgiye göre Alman silahları Suudi Arabistan'a doğrudan teslim edilmeyip, ara mal olarak gönderildiği Avrupa şirketleri üzerinden ihraç ediliyor. Suudi Arabistan'ın milyarlarca dolar karşılığında İngiltere’den ithal edeceği Eurofighter tipi 48 savaş uçağının parçaları kısmen Almanya'da imal ediliyor.

Almanya Ekonomi Bakanı Peter Altmaier bu nedenle "Suudi Arabistan üzerinde etkili olabilmek için Avrupa ülkelerinin ortak tavır takınması gerektiğini" söylemişti. Geçmişte edinilen tecrübeler bütün Avrupa'nın silah ihracatını durdurmasının kolay olmayacağını gösteriyor.

Sigmar Gabriel 2013 yılında ekonomi bakanlığını devraldığında NATO ve Avrupa Birliği dışındaki ülkelere yapılan silah ve askeri malzeme satışlarını frenlemeye çalıştığı için Avrupalı ortaklarıyla anlaşmazlığa düşmüştü. Kendi ihracatı için Almanya'da yapılan parçalara ihtiyacı olan Avrupa şirketleri tedarik zincirinin kopmasına tepki göstermişti.

Alman Hristiyan Birlik partileri CDU ve CSU ile Sosyal Demokrat Parti SPD, Yemen savaşına katılan ülkelere koalisyon hükümeti kurulmadan önce izin verilmiş olanlar dışında silah gönderilmemesini kararlaştırmıştı.

Koalisyon anlaşmasındaki bu maddenin yorumlanması uzun süredir tartışmalara yol açıyor. Alman sanayi çevrelerinden yapılan açıklamalarda koalisyonun göreve başlamasından sonra da silah ihracat izni prosedüründe değişiklik olmadığı belirtiliyor.

DW,Reuters/AG, GA

© Deutsche Welle Türkçe