Taksiler güvenli değil mi?

İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından uygulamaya konulan "iTaksi" uygulaması, 'gizliliği ihlal' ve güvenli olup olmadığı tartışmaları yarattı.

ABC gazetesinden Aylin Yalıncaklı'nın haberine göre, söz konusu yeni uygulamada, taksilere konulan bir cihaz yardımıyla yolculuğun görüntü ve ses kaydının alındığı öğrenildi. Uygulamaya sosyal medyada vatandaşlardan da tepkiler geldi. Vatandaşlar konuşmalarının ve görüntülerinin izinsiz kayıt altına alınacak olmasından rahatsız.

Özel hayat vurgusu

Öte yandan birçok vatandaş uygulamadan habersiz. Rahatsızlığını dile getiren vatandaşlar özel hayatlarının ihlal edildiğini öne sürüyor. Bazı vatandaşlar görüntülerin ve kayıtların sızdırıldığını iddia ediyor. Özellikle eski CHP'li vekil Melda Onur'un bir yakının başına gelen olay sosyal medyada tekrar hatırlatıldı. Onur'un yakını bir takside AKP'yi eleştirdiği için taksi şoförü tarafından gizlice ses kaydı alınıp polise ihbar edilmişti. 

İzin vermeyen yolcu taksiden atılacak mı?

Öte yandan Cumhuriyet Halk Partisi İstanbul Gamze İlgezdi konuya ilişkin Süleyman Soylu'nun yanıtlaması istemiyle hazırladığı soru önergesinin tamamı şu şekilde;

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA

İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin Mayıs ayında hayata geçirdiği iTaksi'lerde, yolcuların konuşmaları ve görüntüleri kayıt altına alınmaktadır. Kamera kayıtları, iTaksi cihazında tutulur ve de Taksi Yönetim Merkezine iletilir.

Kayıtların, sadece kaza ve güvenlik soruşturmalarında kullanılmak üzere, talep edildiğinde güvenlik birimlerine iletileceği açıklanmıştır.

Gerek bilgilerin saklanması gerekse de özel konuşmaların yolcular aleyhine kullanılması ülkemiz şartlarında kaçınılmazdır. Bu durum yolcuları tedirgin etmekte ve özel hayatın gizliliğini ihlal etmektedir. Yolcu, taksiye bindiği zaman şoförle, yanındaki arkadaşıyla veya telefonuyla konuştuklarına dikkat etmek zorundadır.

Bu çerçevede,

- iTaksi uygulamasında çalışan taksi sayısı kaçtır?

- Uygulama başladığı günden önerge tarihine kadar geçen sürede kaç kayıt toplanmıştır? Kayıtlardan incelenen olmuş mudur? Kayıtlar nedeniyle hakkında işlem yapılan yolcu olmuş mudur? 

- Güvenlik için iTaksi’lerde, görüntü kaydı alınmasının yanında ses kaydına neden gerek duyulmuştur?

- iTaksi’lerde ses ve görüntü kaydı yapıldığına dair uyarı notu var mıdır? Yoksa neden konulmamıştır? Bu konuda yolculara şoförler tarafından bilgilendirme yapılmakta mıdır? 

-Görüntü ve ses kaydının alınmasına izin vermeyen yolcunun talebi kabul edilmekte midir? Yoksa yolcu araçtan mı indirilmektedir?

-Bu kayıtların, bilgilendirme yapılmadan alındığı için suç teşkil ettiği bilinmemekte midir? Özel hayatın gizliliğinin ihlal edilmesine neden izin verilmektedir?

- “Kaza ve güvenlik soruşturması" diye genel bir tabir neden kullanılmıştır? Güvenlik birimlerinin, “güvenlik soruşturması” kapsamında bu görüntülere rahatlıkla erişmesi mi sağlanmak istenmektedir?

- Geçmiş tarihte İstanbul’da bir taksi şoförünün, iktidarı eleştiren bir yolcunun ses kaydını alıp, polise ihbar ettiği bilinmektedir. Bu uygulama ile yolcular konuştuklarına daha çok dikkat edecek, iktidarı ve yetkilileri eleştirmemeye çalışacaktır. Uygulama başladığı günden itibaren iTaksi şoförlerinden, yolcular hakkında şikayetçi olan olmuş mudur?

- iTaksi uygulamasıyla depolanan görüntü ve ses kayıtları, kolluk kuvvetleri ve istihbarat birimleriyle paylaşılmakta mıdır? 

- Söz konusu kayıtların, kolluk ve istihbarat birimleri ile paylaşılacağına yönelik yolculara bildirimde bulunmakta mıdır?

- Bir araçta günlük, haftalık ve aylık olarak kaç görüntü ve ses dosyası saklanmaktadır? Söz konusu verilerin toplandığı bir depo hafıza var mıdır? Varsa bu depo hafızaya kimlerin erişim hakkı var mıdır?

- Aynı uygulama diğer toplu taşıma araçlarında da düşünülmekte midir?