Tarla ile sofra arasındaki makas gittikçe açılıyor: Halde 15 lira olan sarımsak market rafında 30 lira
Tarlada maliyetler oldukça yükseldi. Üretim maliyetleri karşılayamayan çiftçi, yeni ekim için düşünceli. Üreticide 1 lira olan patates tüketiciye 4.5 liraya ulaşıyor. Halde 15 lira olan sarımsak market rafında 30 lira. Domateste de durum çok farklı değil. Markette 2.5 lira olan domatesin tarladan çıkış fiyatı sadece 30 kuruş. Dolayısıyla makas gün geçtikçe açılıyor. Tarladaki verimden memnun olan üreticiler, satış fiyatlarının ucuzluğundan ve girdi fiyatlarındaki yükselişten dolayı oldukça dertli. Eskişehir’in Tepebaşı bölgesinde yazlık patates sökümü başladığını ifade eden üreticiler, bölgede yaklaşık bin 500 dönüm patates ekimi yapıldığını aktardı. Bu sene verimden dolayı memnun olan üreticiler, geçen seneye nazaran mazot ve gübre gibi temel girdilerin fiyatlarının 2 katına çıktığını vurguladı. Satış fiyatlarından yana da dertli olan üreticiler, patatesi 1 liraya satıyor.
Adana’da halde 15 ile 18 lira arasında fiyatı olan sarımsak, pazarlarda 30 liraya satılıyor. Bahçede kilosu 1.5 ile 2 liraya alınan ve 8 ay soğuk hava depolarında bekletilen yatak limonu da pazarda 10 liraya kadar tezgahlara çıkıyor.
Balıkesir’in Bandırma ilçesinde domates hasadı sorunlarla başladı. Domates üreticileri mahsullerini düşük fiyatlarla alan salça fabrikalarına tepkili. Markette 2.5 liradan satılan domates tarlada 30 kuruşa alıcı buluyor.
Tepebaşı Ziraat Odası Başkanı Süleyman Buluşan, üreticinin fiyatlar düşer mi korkusunun ilerleyen günlerde artacağını söyledi. Buluşan, tarladan 1 liraya satılan patatesin markette 4 liraya satıldığını ifade etti. Buluşan “Patateste mükemmel bir tonaj var, güzel bir döküm var, hastalık dediğimiz belirtilerin hiçbiri yok. Üreticimiz bilinçli bir şekilde ilaçlama yaptı. Bilinçli bir sulama yaptığı için güzel mahsul alacak. Şu anda üreticinin elinde patates 1 lira ki daha yeni çıkıyor. Üreticimizin fiyatlar ya düşerse korkusu önümüzdeki günlerde çoğalacak domateste ve biberde olduğu gibi. 4 tane patates markette 4 buçuk lira. Yani üreticide 1 lira olan 4 patatesi poşete koyduğun zaman markette paketlenmiş halde tüketiciye 4 buçuk liraya pahalı satılmaktadır. Yıllardır yaşanan bir sorun. Üreticiyle tüketici arasında ki fiyat farkını hiçbir şekilde açamıyoruz. Fiyat dalgalanması olacak” dedi.
"2 liraya sattık 7 liraya yedirdiler"
Süleyman Buluşan “Tepebaşı bölgemizde resmi bin 500 dönüm patates ekimi var. Biz patatesi de soğanı da 2 liradan yukarıya hiçbir zaman asla satmadık ama bize bunu kışın 7 liraya yedirdiler. Bu patatesi üretip satan üreticimizde patatesi bu fiyata aldı” dedi. Üretici Kenan Kızılay, 1 lira 20 kuruşa ürettikleri patatesin 1 liradan satıldığını vurguladı. Girdi fiyatlarının yüzde 100 arttığını aktaran Kızılay “Masraflarımız çok, geçen yıl gübrenin fiyatı 50 liraydı bu sene 110 lira. 2 katına çıktı. Potasyum nitratın çuvalı 130 liraydı bu sene 210 lira gübrelere komple zam geldi. Burada icar tarlalara pahalı diyorlar. Ayakta zor duruyoruz. 12 dönüm patatesim var benim. Mesela tohumu çok pahalı bunun tohumu 3 buçuk lira. Normal bir tohum değil bu. Birde bunun sulaması, damlaması, ekmesi, mazotu, masrafı, gelmesi, gitmesi, ilacı, gübresi her şeyi var” diye konuştu.
Kilosu 15 liradan alıcı bulan Kastamonu Taşköprü sarımsağı, şu anda 30 liraya satılıyor. Vatandaşlar, bir haftada altından daha fazla değer kazandırıp yüzde 100 oranında zamlanan sarımsağı alırken bir kere daha düşünüyor. Kiloyla sarımsak alamayan vatandaşlar için pazarcı esnafı deste ile satış yoluna giderek 1 deste sarımsağı 5 liradan satıyor. Adana’da geçen aralık ayında bahçede 1 buçuk liraya satın alınan limon ise 8 ay boyunca soğuk hava depolarında bekletilerek ağustos ayında halde 6.5 ile 8 lira arasında satılmaya başladı. Temmuz ayında 20 kiloluk yatak limon kasası 70-80 lira arasında alıcı bulurken, şu anda pazarcılar 20 kiloluk limon kasasını 160 lirada alıyor. Bir ay içinde yüzde 100 oranında zamlanan limonun fiyatı pazarda 10 liraya satılıyor. Geçen 2 ay boyunca bol bol limon alan vatandaşlar, şimdi ise ancak yarım kilo limon alıp evine götürüyor. Salatalıkta da durum farklı değil. Geçtiğimiz haftalarda kilosu 50 kuruştan satılan ve para etmediği gerekçesiyle dökülen salatalık, şimdi halde 2.5 liradan, pazarda ise 4 liradan satılıyor.
Korsan satışlar fiyatlara yansıyor
Sarımsak fiyatlarının halden 15 liraya çıktığını ama korsan satıcılar yüzünden pazarda yüksek fiyata satıldığını anlatan Adana Kabzımallar Odası Başkanı Ali Batman “Bizim halde 15 ile 18 lira arasında değişiyor sarımsak fiyatları. Limon fiyatları kara depolarda tutulduğu için artıyor. Salatalığın son dönemleri. Bundan 3 gün öncesine kadar 50 ile 60 kuruştu, bugün 1.5 ile 2.5 lira arasında satılıyor. Bunun fiyatı daha da yükselir. Şu anda halde salatalık yok. Bunun da nedeni korsan satışlar” ifadelerini kullandı.
"8 ton maliyete 2 ton cebe"
Domates Üreticisi Ülfettin Özgür bu yıl sorunlarla birlikte başlayan domates hasadında çiftçinin yüksek maliyet rakamları ve salça fabrikalarının ton başına düşük fiyat vermesi nedeniyle para kazanamadıklarını söyledi. Özgür “Fiyatlar yetersiz kalıyor. Maliyetler çok yüksek. İşçilerimiz ton başına ücretle çalışıyor. Ürünümüzü fabrikalara vermekte sıkıntı yaşıyoruz. Fabrikalar ürünlerimizi alırken firesine, kalitesine bakarak sorunlar çıkartıyorlar. Böyle giderse çiftçi ekip biçmekten vazgeçecek. Bu yörede genelde sanayi tipi, salçalık domates üretiliyor. Fabrikalara giden ürünlerimiz firesine, kalitesine göre değerlendiriliyor. Artık onların insafına kalmış. Düşebildikleri kadar düşüyorlar. Ortalama ton başına 400-430 lira arası para veriyorlar. Ortalama bir tarladan 7-12 ton arasında mahsul elde ediliyor. Bu yıl bizim bölgemizde 10 ton tarla başına ortalama mahsul oldu. Bunun 8 tonu maliyetlere gidiyor. Kalan 2 ton ile de çiftçi ne yapabiliyorsa onu yapıyor” dedi.