TAV Sabiha Gökçen Havalimanı'na ortak oldu

TAV Havalimanları Holding (Tepe Akfen), Limak Grubu’nun elindeki Sabiha Gökçen Havalimanı işletmesi hisselerini alarak ortak oldu. Limak’ın elinde bulunan yüzde 40’lık hisse aynı zamanda yönetimi atama hisseleri olduğu için TAV, Sabiha Gökçen’in fiilen yeni sahibi oluyor.

Limak’ın elindeki yüzde 40’lık hisseyi alan TAV, geçen yılı 18,5 milyon yolcu ile kapatan Sabiha Gökçen’i Malezyalı ortağı Malaysia Airport Holdings (MAH) ile birlikte yönetecek. Limak ise yapım çalışmaları devam eden Üçüncü Havalimanı Projesi’ne ağırlık verecek.

DHA’da yer alan habere göre, geçen yılın sonunda, Hintli ortak GMR’nin yüzde 40’lık hissesi ile TAV Grubu da ilgilenmişti. Ekonomik darboğaz yaşayan GMR, satışta tercihini diğer ortak Malezyalı MAH yönünde kullanmıştı. GMR, geçtiğimiz mayıs ayında elindeki hisselerin satışının 296 milyon dolara tamamlandığını açıklamıştı. GMR, MAH’a bir miktar borcunun da bu satışa mahsuben kapatıldığını belirtmişti. Yüzde 40 hissenin alımıyla birlikte halen MAH, Sabiha Gökçen’in yüzde 60 hissesini elinde bulunduruyor.

Sabiha Gökçen Havalimanı’nın kurulmasına 1987’de karar verildi. Kurtköy’de hayata geçirilecek İleri Teknoloji Parkı’nın (İTEP) hem dünya ile bağlantısının kurulması hem de Anadolu yakasının kargo ihtiyacı için projenin temeli 1998’de atıldı. Savunma Sanayi Müsteşarlığı (SSM) tarafından yapılan havalimanı 550 milyon dolara mal oldu.

 

İlk yıl sadece 47 bin yolcu kullandı

 

Açıldığı 2001’de sadece 47 bin yolcuya hizmet veren havalimanı uzun süre atıl kaldı. 2005’ten itibaren Pegasus Havayolları’yla birlikte Sabiha Gökçen’de trafik artmaya başladı. İstanbul’a olan talibin yükselmesiyle birlikte özellikle düşük maliyetli havayolu şirketleri Sabiha Gökçen’i tercih etmesiyle yolcu sayısı hızla arttı.

Açıldığında atıl durumdaki 3,5 milyon yolcu/yıl kapasiteli terminal yetersiz duruma gelince, SSM 2007’de yap-işlet-devret metodu ile ihaleye çıktı. Büyük çekişmenin yaşandığı ihalede açık artırmayı Limak-GMR-Malezya ortaklığı kazandı. Toplam 1,9 milyar Euro+ KDV teklifi 20 yıl işletme için veren konsorsiyum, yıllık 25 milyon yolcu kapasiteli inşaat için çalışmaları Mayıs 2008’de başladı.

 

25 milyon yolcu kapasiteli terminal

 

Temel atmanın ardından 18 ay içinde havalimanı inşaatını tamlayan konsorsiyum, 250 milyon Euro’luk yatırımla 25 milyon yolcu/yıl kapasiteli terminali tamamladı. Toplam 320 bin metre kare kapalı alana sahip terminal ile 5 bin 350 araçlık otopark, 60 odalı otel de hizmete girdi. Halen havalimanında 120 adet check-in noktası ile 42 adet pasaport bankosu bulunuyor. Toplam 7 adetlik bagaj alım bandının saatlik kapasitesi ise 7 bin 5000 bavul.

Hem iç hem de dış hat operasyonunun tek binada toplandığı yeni terminal ile birlikte Sabiha Gökçen Havalimanı hızlı bir çıkış yakaladı. Pegasus’un ardından SunExpress, THY’nin alt markası AnadoluJet operasyonu ile büyüyen havalimanı, geçen yıl sonunda 18,5 milyon yolcuyu yakaladı. Geçtiğimiz Ramazan Bayramı’nda ise havalimanı günlük 90 bin yolcuyu aştı.

Halen Sabiha Gökçen’e haftalık olarak 1376 tarifeli uçuş gerçekleştiriliyor. Gelen havayollarının yüzde 69’u Avrupalı, yüzde 25’i Ortadoğulu ve yüzde 6’lık bölümü de Afrikalı şirketler oluşturuyor.

 

Yeni pist ve terminal yapılacak

 

Kategorisinde Avrupa’nın en hızlı büyüyen havalimanları arasında olan Sabiha Gökçen için projenin ikinci büyüme aşamasının başlaması planlanıyor. Paralel pist ile uçak trafiğinin en az iki kat artırılması hedefler arasında. Plana göre toplam uzunluğu 3 bin 500 metre olacak piste Airbus A380 gibi büyük yolcu uçakları maksimum kalkış ağırlıkları ile havalanabilecek. Bölgede 25 milyon metre küplük dolga gerçekleştirilecek.

Aynı anda uçakların inip kalkabileceği paralel iki pistin arasına terminal inşa edilecek. Uydu terminal sayesinde operasyonunu daha da artacağı Sabiha Gökçen’in kapasitesi yıllık 50 milyon yolcuya ulaşacak. Uçuş operasyonunun daha emniyetli yönetilmesi için ayrıca 115 metre yüksekliğinde hava trafik kontrol kulesi de yapılacak.

 

Bakım merkezi oldu

 

Yolcu ve kargo operasyonunun yanı sıra Sabiha Gökçen Havalimanı aynı zamanda önemli bir bakım merkezi. THY’nin müşteri uçaklarına hizmet verecek HABOM (Havacılık Bakım Onarım Merkezi) önümüzdeki yıllarda bölgenin en önemli MRO olarak adlandırılan uçak bakım tesislerinden biri oldu. THY’nin ayrıca motor imalatçısı Pratt&Whitney ile birlikte açtığı TEC (Turkish Engine Center - Türk Motor Merkezi) de yolcu uçaklarının motor bakım işlemlerini gerçekleştiriyor. Özel yatırım olan MyTechnic ise 60 bin metre kare kapalı alana sahip hangarı ile 2008’den bu yana uçak bakım hizmeti veriyor.

 

Sabiha Gökçen Havalimanı’nın kurulmasına 1987’de karar verildi

 

1987: İstanbul’un Anadolu yakasında İleri Teknoloji Parkı (İTEP) kurulması için düğmeye basıldı. İTEP’in önemli bir parçası da havalimanı olacaktı. Meydanın inşası için yapılan araştırmalarda Kurtköy bölgesinin uygun olduğuna karar verildi.

1992: Bölgede kamulaştırma başladı.

1998: Sabiha Gökçen Havalimanı’nın temeli atıldı.

2000: Sabiha Gökçen’i işletmek üzere Savunma Sanayi Müsteşarlığı’nın yüzde 96.4 oranında hissesine sahip, Havaalanı İşletme ve Havacılık Endüstrileri A.Ş. (HEAŞ) kuruldu.

2001: Havalimanı 550 milyon dolara mal oldu. İlk uçuş gerçekleştirildi.

2002: Havalimanı ilk yılını 47 bin yolcu ile tamamladı.

2005: İç hat pazarına giren Pegasus Havayolları, Sabiha Gökçen’den uçuşlarına başladı.

2007: Havalimanına yapılan ihale ise 20 yıllık işletim ve yeni terminal inşa projesini 1,93 milyar Euro + KDV bedelle Limak-Malezya-GMR ortaklığı kazandı.

2008: Havalimanı işletmesi 1 Mayıs’tan itibaren konsorsiyumun kurduğu İSG şirketine devredildi. 3 Mayıs’ta yolcu kapasitesi 25 milyon/yıl olan terminalin temeli atıldı.

2009: Terminal hizmete 29 Ekim’de açıldı.

2010: Havalimanı yılı 2009’a göre yolcu sayısını yüzde 72 artırarak 11 milyon 129 bin yolcuya ulaştı.

2013: Bir önceki yıla göre yüzde 26 artış yakalayan Sabiha Gökçen’in yıl sonundaki yolcu sayısı toplamda 18 milyon 521 bin oldu. Sabiha Gökçen’de ortaklık yapısı değişti. Yüzde 20’lik hisseye sahip Hintli GMR Grubu, bu hisseleri yüzde 40’lı kontrol eden Malezyalı Malaysia Airport Holdings’e sattı. Böylelikle Malezyalıların hisse oranı yüzde 60’a çıktı. Limak Grubu yüzde 40’ta kaldı.

2014: Paralel pist, uydu terminal konusunda ihaleye çıkılmasına karar verildi. İhalenin hazırlığı DHMİ tarafından yapıldı.

 

Avrupa’nın en hızlı büyüyen havalimanı oldu

 

Sabiha Gökçen Havalimanı, açıldığı 2001 yılında 47 bin yolcu tarafından kullanıldı. Özellikle yolcu sayılarında 2006’dan itibaren ciddi bir artış yaşandı. Bunda Pegasus Havayolları’nın tarifeli olarak iç hat ve sonrasında dış hat seferlerine başlamasının yanı sıra havalimanının özellikle düşük maliyetli havayolları tarafından kullanılması da etkiliydi.

 

Yıl İç hat Dış hat Toplam Büyüme

 

(milyon) (milyon) (milyon) (yüzde)

2007 2,528 1.191 3.720 27,6

2008 2.764 1,516 4,281 15,1

2009 4,547 2,092 6,639 52,3

2010 7,435 3,694 11,129 71

2011 8,704 4,420 13,124 17,3

2012 9,486 5,000 14,487 10

2013 11,928 6,593 18,521 26