TBMM raporundan: Yüzde 10'luk seçim barajının partileri gayri resmi ittifaklara itebilir

AKP-MHP ortaklığı ile hazırlanan seçim ittifakı düzenlemesine yönelik TBMM Araştırma Hizmetleri Başkanlığı tarafından iki ayrı rapor hazırlandı. Türkiye ve Avrupa ülkelerindeki seçim ittifaklarının anlatıldığı raporda, ittifakın gerekçelerinden biri olarak “yüksek seçim barajı” gösterildi.  Raporda değişiklik öngörülmeyen yüzde 10’luk seçim barajının partileri gayri resmi ittifaklara ittiğine değinildi.

TBMM Araştırma Hizmetleri’nin hazırladığı raporlarda ittifak düzenlemesi ve partilerin ortak listelerle seçime girmesinin geçmişine yer verildi. Türkiye’de 1950 yılında ittifakın mümkün hale geldiği belirtilen raporda, 1954 yılında bu uygulamanın yasaklandığı, 1980 Darbesi’nin ardından kabul edilen yeni Anayasa ile de bu yasağın korunduğu belirtildi.

Seçim barajının yüzde 10 gibi yüksek bir oranda olması nedeniyle bazı isimlerin partilerinden istifa ettiği ve başka bir partinin listesinden seçime katıldığı anlatılan raporda buna karşın, “İttifak, ülke barajını aşabileceği şüpheli partinin seçime katılmaktan vazgeçmesi ve partinin belirli sayıda milletvekili adayının kendi partisinden ayrılıp seçime katılacak müttefik partinin milletvekili listesine yerleştirilmeleri biçiminde gerçekleşmektedir” denildi.

"Kanuna karşı hile"

Eski Adalet Bakanı Hikmet Sami Türk’ün seçim barajı hakkındaki değerlendirmeleri de raporda, “Hikmet Sami Türk, siyasi partilerin izledikleri bu yolun, birtakım muvazaalı işlemlerle yasanın dolanılması (kanuna karşı hile) anlamına geldiğini ve sorunun temelinde yüzde 10 gibi yüksek seçim barajının olduğunu belirtmektedir” şeklinde yer buldu.

‘Gayri resmi’ ittifaklar

Raporda, Türkiye’de yasal olmadığı için geçmiş yıllarda gayri resmi şekilde ittifak yapan siyasi partilere ilişkin hatırlatmalara da yer verildi. İlk olarak 1991 yılında Milliyetçi Çalışma Partisi ve Islahatçı Demokrasi Partisi’nin Refah Partisi çatısı altında seçime girdiği, Sosyal Demokrat Halkçı Parti’nin de Halkın Emek Partisi ile ittifak yaptığı belirtildi.

Baraj yarı yarıya

Çekya, Finlandiya, Hırvatistan, İtalya, Litvanya, İspanya, Macaristan, Polonya, Portekiz, Romanya ve Slovakya’da seçim ittifakının yasal olduğu belirtilirken, bu ülkelerde tek başına ve ittifakla seçimlere katılan partilere uygulanan barajlar da raporda kendisine yer buldu. Çekya’da, Litvanya’da, Macaristan’da, Polonya’da, Romanya’da ve Slovakya’da partilerin seçim barajının yüzde 5, İtalya’da ise yüzde 3 olduğu ifade edildi. İttifak yapan ikili partilere yönelik seçim barajı oranları ise yüzde 7 ile yüzde 10 arasında değişiklik gösteriyor.