Tekelleşme ve kartelleşmeye karşı anayasal güvence

Hülya Karabağlı / ANKARA

TBMM Anayasa Uzlaşma Yazım Komisyonu, “Piyasaların Geliştirilmesi ve Düzenlenmesi” başlıklı maddede, tekelleşme ve kartelleşme tehdidine anayasal  güvence getirdi.

Birinci madde şöyle düzenlendi: “Devlet, para, kredi, sermaye, mal ve hizmet piyasalarının sağlıklı ve düzenli işlemelerini sağlayıcı ve geliştirici ve tüketicileri koruyucu tedbirleri alır; piyasalarda fiilî veya anlaşma sonucu doğacak tekelleşme ve kartelleşmeyi önler”.

Yazım Komisyonu ‘Sayıştay’ maddesini de müzakere etti. AKP ve BDP, siyasi partilerin Sayıştay tarafından denetlenmesini öngören öneri sundu. Öneri de anlaşma olmadığı için kırmızı ile yazıldı. Mutabakata varılan birinci madde şöyle: “Sayıştay, merkezi yönetim bütçesi kapsamındaki kamu idarelerinin, özel bütçeli idarelerin, sosyal güvenlik kurumlarının, mahallî idarelerin, ve sermayesinin yarısından fazlası doğrudan doğruya veya dolaylı olarak kamuya ait olan kuruluş ve ortaklıkların bütün gelir ve giderleri ile mallarını, Türkiye Büyük Millet Meclisi adına denetlemek ve sorumluların hesap ve işlemleri ile kamu zararının tahsil edileceği sorumluları kesin hükme bağlamak ve kanunlarla verilen inceleme, denetleme ve hükme bağlama işlerini yapmakla görevlidir”. 

CHP ve BDP, anlaşma sağlanamayan ikinci fıkra da şu öneriyi sundu: Kullanılan kamu kaynak ve imkânlarından yararlanma çerçevesinde her türlü kurum, kuruluş, fon, işletme, şirket, kooperatif, birlik, vakıf ve dernekler ile benzeri teşekküllerin hesap ve işlemleri ile kamu çıkarlarını ilgilendiren tüm hizmet sözleşmeleri ve harcamaları denetlemek Sayıştay’ın yetkisi içindedir” dedi.

Anlaşma sağlanan üçüncü ve dördüncü fıkra şöyle:

Sayıştay’ın kesin hükümleri hakkında ilgililer bir kereye mahsus olmak üzere karar düzeltilmesi isteminde bulunabilirler. Bu kararlar dolayısıyla idarî yargı yoluna başvurulamaz.

Vergi, benzeri malî yükümlülükler ve ödevler hakkında Danıştay ile Sayıştay kararları arasındaki uyuşmazlıklarda Danıştay kararları esas alınır.