TEOG'un yerine barajlı model mi geliyor?

Temel Eğitimden Ortaöğretime Geçiş (TEOG) sınavının kaldırılmasının ardından yerine gelecek yeni modelin ayrıntıları şekkilleniyor. Milli Eğitim Bakanlığı’nın Bakanlar Kurulu’na 8’inci sınıflara merkezi sınav uygulanacağı bir model sunacağı öne sürülüyor. Bu iddiaya yönelik sorular bakanlıkça hazırlanacak ve okullara gönderilecek. Tüm notların ortalaması alınacağı ve barajı aşan öğrencilerin Kabataş, Galatasaray gibi nitelikli okullara başvuru hakkı kazanacağı ileri sürülüyor.

Karar'da yer alan iddiaya göre TEOG yerine gelecek yeni model şöyle:

5, 6 ve 7’nci sınıfta yazılılar yapılacak. Biri merkezden olacak. 8’inci sınıfta merkezi sınav uygulanacak. Tüm notların ortalaması alınacak. Barajı aşacak öğrenci Kabataş, Galatasaray gibi nitelikli okullara başvuru hakkı kazanacak.

Şu ana kadar yetkililer tarafından yapılan açıklamalar, liseye girişte uygulanacak yeni modelin ipuçlarını verirken, sistem, öğrencilerin sınav stresi yaşamaması üzerine inşaa ediliyor. Milli Eğitim Bakanlığı’nın Bakanlar Kurulu’na sunmaya hazırlandığı sistem, ortaokulda öğretmenlerin her ders için yaptığı yazılı sınavlardan birinin merkezden yapılması üzerine kuruldu. Buna göre, sorular bakanlıkça hazırlanacak ve okullara gönderilecek. Öğrenciler sınava öğrenim gördüğü okulda ancak farklı sınıflarda girecek. Sınavı, öğrencinin dersine girmeyen öğretmenler yapacak. 5, 6 ve 7. sınıfta merkezi sınavda alınan notlar belli oranlarda lise yerleştirme puanına yansıtılacak. 

"Şişirilmiş notlara karşı önlem; her sorunun tek doğru cevabı olacak"

Okuldaki yazılı sınavlardan birinin yerine geçecek olan merkezi sınavlarda cevap kağıtları öğretmenler tarafından değerlendirilecek. Haksız yere verilebilecek notların önüne geçmek için MEB, sistemde bir dizi önlemi devreye sokacak. Cevap kağıdında öğrencinin ismi kapalı tutulacak. Öğretmen kime not verdiğini bilmeyecek. Açık uçlu sorularla yapılacak sınavlarda, cevap kağıdını değerlendiren öğretmenlerin yoruma dayalı olarak not vermesini englemek için ise her sorunun tek doğru cevabı olacak.

Yani sorunun cevabı ve notlamanın nasıl yapılacağı her soru için önceden belirlenecek. Böylece ‘doğruya yakın cevap’ için not vermenin önüne geçilecek. Sistemde ikinci kontrolü ise MEB’in her ilde kuracağı ölçme ve değerlendirme merkezleri yapacak. Bu merkezlerde öğretmenlerin okuduğu cevap kağıtları incelenecek. İkinci kez yapılan kontrollerle şaibe ve istismarların önüne geçilmiş olacak. 

Sistem 8. sınıfa gelene kadar her yıl bu şekilde tekrarlanacak. 8. sınıfta yine açık uçlu sorularla ortak bir sınav daha yapılacak. Bu sınavdan alınacak puana önceki sınıflarındaki notların yıl sonu ortalaması yansıtılacak. 5. sınıfta ortalamanın yüzde 10’u, 6. sınıftaki ortalamanın yüzde 30, 7. sınıftaki ortalamanın ise yine yüzde 30’unun yerleştirmeye esas alınacak puana yansıtılması üzerinde çalışılıyor. Böylece elde edilecek puanla öğrencinin gideceği lise belirlenmiş olacak.

Nitelikli liseler için baraj

TEOG’dan önce uygulanan ve her yıl merkezden bir sınavın yapıldığı Seviye Belirleme Sınavı’nı (SBS) hatırlatan yeni sistemin bu aşaması Anadolu Liseleri ile Meslek Liseleri’ne yerleştirmede kullanılacak. Sayıları 1 milyon 300 bini bulan öğrencilerin yüzde 90-95’i, başka bir sınava gerek kalmadan adrese dayalı ve tercihine göre yerleştirilmiş olacak. Galatasaray, Kabataş, İzmir Fen, İstanbul Erkek gibi nitelikli liseler ile özel ve yabancı özel okullar için ise baraj puanı uygulanacak. Belli bir puanın üzerindeki öğrenciler bu okullara başvurma hakkı kazanacak. Fen liseleri ve nitelikli okullar için yine merkezi bir sınav yapılması ya da okulların kendi sınavlarını yapması üzerinde duruluyor. Ağırlık kazanan ise okulların kendi sınavlarını yapması seçeneği. Buna göre örneğin Galatasaray Lisesi’nin yapacağı sınavı diğer liseler de geçerli sayabilecek. Uygulanacak baraj sistemiyle sadece not ortalaması yüzde 10’luk dilime giren öğrenciler bu sınava girebilecek.

Sosyal gelişim puanı sınav notuna eklenecek

TEOG’un yerine geçecek yeni sistemde öğrencinin sosyal gelişimi için de puanlama yapılması üzerinde duruluyor. Bilimsel uygulama, sanatsal faaliyet, sosyal ve sportif aktivitelerin değerlendirilmesiyle elde edilecek notun belli oranda sınavlardan alınan puana yansıltıması yeni sistemin ayaklarından biri olacak. Ancak sosyal gelişim puanının ölçümlenmesi ve yerleştirme puanına etkisi ya da nitelikli okulların öğrenci seçmesinde bu puanı nasıl kullanacağı konusunda netleşmiş bir karar yok. 

Tiyatroya gidene ek puan

Yeni sistemde öğrencinin sosyal gelişimi de başarısına katkı sağlayacak. Sanat ve spor faaliyetlerine katılana ayrı değerlendirme yapılacak. Bu not belli oranda sınav puanına eklenecek.