TGC: Yeni Basın Kartı Yönetmeliği şimdiye kadar yayınlananların gerisinde

Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Yönetim Kurulu, 14 Aralık 2018 tarihinde Resmi Gazete’de yayınlanan Basın Kartları Yönetmeliği ile ilgili bir açıklama yaptı.

Basın kartlarına ilişkin usul ve esasların değiştirildiği yönetmelik Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın imzası ile bugün Resmi Gazete'de yayımlandı. Kartın verileceği kişilerde aranan şartların da belirtildiği yönetmelikle, kartın iptali de kolaylaştırıldı. Bugün yayımlanan yönetmelikte, basın kartının iptal edilmesiyle ilgili bölüme, "Milli güvenlik ve kamu düzenine aykırı davranışlarda bulunması veya bu tür davranışları alışkanlık edinmesi" maddesi eklendi. İnternet siteleri ise Basın Kartı Yönetmeliği'nin kapsamı dışında tutuldu. Yönetmelikte meslekle ilgili bir lisans veya lisansüstü programından mezun olanlar için basın kartı alma süresi 6 aya indirildi.

TGC'nin de konuyla ilgili yaptığı açıklama şöyle:

“Gazetecilik doğası gereği halkın haber alma, bilgi edinme ve gerçekleri öğrenme hakkı için hizmet veren bir meslektir. Eleştirisel gazetecilik de bu nedenle iktidarlar tarafından tarih boyunca kontrol altında tutulmaya çalışılmıştır. Ancak Türkiye’de adil yargılanma hakkının ihlal edildiği bir ortamda, her gazeteci kendini mahkeme karşısında bulabilmekte ve hüküm giyebilmektedir. Bu açıdan yönetmelikle getirilen yeni düzenlemeler,  gazetecilik mesleğine yeni bir darbedir. Basın Kartı Komisyonu oluşumu da demokratik değildir. 

1947 yılından günümüze kadar 13 kez  Basın Kartı Yönetmeliği çıkarılmıştır. 14.12.2018 tarihinde 14. Basın Kartı Yönetmeliği Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu yönetmelik bugüne kadar çıkarılan tüm yönetmeliklerin gerisinde kalmıştır. Yeni yönetmelikle yapılan düzenlemeler, gazetecilik mesleği açısından önemli sakıncalar içermektedir.   Yönetmeliğin  ‘Basın Kartı verilecek kişilerde aranan şartlar’ başlığına iki önemli koşul konulmuştur.

Yönetmeliğin 6. Maddesi’yle;

Basın kartı almak için 3713 Sayılı Terörle Mücadele Kanunu’nun 3. maddesinde sayılan terör suçları ve 4. maddesinde sayılan terör amacı ile işlenen suçlardan hüküm giymemiş olmak şartı getirilmiştir. 

Aynı madde ile 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nda  kamu barışına karşı suçlar kapsamında hüküm giymiş gazetecilerin kart alması mümkün değildir. 

 ‘Suç işlemeye tahrik, suç ve suçluyu övme, halkı kin ve düşmanlığa tahrik veya aşağılama suçlarından hüküm giymemiş olmak, milli savunmaya karşı suçlar ile devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk suçlarından hüküm giymemiş olmak’ koşulu getirilmiştir.

Komisyonun oluşumunu düzenleyen 19. Madde önceki Yönetmelik hükümlerinden de geri bir düzenlemedir. Komisyon üye sayısı 15’den dokuza düşürülmüştür.  Komisyonun  neticede sadece İletişim Başkanlığı tarafından oluşturulmasını doğru bulmuyoruz.

Umuyoruz ki, bu yeni düzenlemede komisyon oluşumunda meslek ilkeleri göz önünde tutularak eşitlikçi bir yaklaşım sergilenir.

Yönetmelikle dijital ortamlarda basın-yayın faaliyeti yürüten çalışanların medya mensubu tanımı kapsamı içine alınması olumludur. Yönetmelikteki bir başka olumlu yenilik de 6. Maddede cinsel dokunulmazlığa karşı suçlardan hüküm giyenlerin basın kartı almasının engellenmesidir. Bunu da memnuniyetle karşılıyoruz.”