TİHV: Özgürlükler sistematik saldırı altında, sorumlu iktidar ve rejim
Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV) tarafından hazırlanan bir raporda, ülkede ifade; medya, toplantı, gösteri ve örgütlenme özgürlüklerinin sistematik bir saldırı altında olduğuna dikkat çekilerek, “sorunun temelinde sadece uygulamaya ilişkin yanlışlar değil, esas olarak mevcut siyasi yapının, iktidarın ve rejimin kendisi vardır” tespiti yapıldı.
TİHV Akademi tarafından, “Kuşatma Altındaki Yurttaşlık Alanı” başlıklı 73 sayfalık raporda, temel özgürlükleri hedef alan baskıların 2015-2019 yılları arasındaki beş yıllık dönemde nasıl bir seyir izlediği mercek altına alındı. Raporda, Türkiye’nin 2010 Anayasa referandumundan itibaren tedricen anayasızlaştırıldığı, 2017 Anayasa değişikliği ile kuvvetler ayrılığı ve parlamenter rejimin fiilen ortadan kaldırıldığı ifade edildi.
Raporun TİHV Dokümantasyon Merkezi’nin verileriyle hazırlandığına işaret edilen TİHV yazılı açıklamasında, "Rapor, demokratik yurttaşlık alanının siyasi iktidar tarafından nasıl ve hangi mekanizmalarla kuşatılıp daraltıldığını somut veriler ışığında görünür kılmayı amaçlıyor" denildi.
“Kuvvetler ayrılığı ortadan kaldırıldı”
Raporda, Türkiye’nin 2010 Anayasa referandumundan itibaren tedricen anayasızlaştırıldığı, 2017 Anayasa değişikliği ile kuvvetler ayrılığı ve parlamenter rejimin fiilen ortadan kaldırıldığı ifade edildi.
Söz konusu dönemde hukuk devleti, yargı bağımsızlığı ve yargısal denetimin yok denecek düzeye geriletildiği kaydedilen raporda, siyasal çoğulculuk ve seçim güvenliğinin de ağır biçimde zedelendiği uyarısı yapıldı.
Rapora göre anayasasızlaştırma ve her sorunun “beka meselesi” olarak sunulduğu güvenlikleştirme bir döngü halinde birbirini beslerken, polis şiddeti ve yargısal tacizlerle yurttaşlık alanı hızla daraltıldı
TİHV raporunda, ifade, medya, toplantı, gösteri ve örgütlenme özgürlüklerine ilişkin saldırılar verilerle ayrıntılı bir şekilde ortaya kondu:
İfade özgürlügü ihlalleri (2015-2019)
• 6.479 kişi gözaltına alındı,
• 2.801 kişi tutuklandı,
• 1.372 dava açıldı,
• 727 kişiye 27.448 ay hapis cezası verildi,
• 184 yayın kuruluşu kapatıldı,
• 137 kişi yaralandı,
• 5 gazeteci öldürüldü.
Toplantı ve gösteri özgürlügü ihlalleri (2015-2019)
• 20.071 kişi gözaltına alındı,
• 662 kişi tutuklandı,
• 4.907 kişiye ceza davası açıldı,
• 999 kişiye toplam 13.370 ay hapis cezası verildi,
• 4.450 kişi kolluk güçlerinin fiziksel şiddetine maruz kaldı,
• 1.022 kişi bombalı sivil şiddet saldırılarında yaralandı,
• 19 kişi kolluk güçlerinin müdahalesi sonucu öldü,
• 141 kişi bombalı sivil şiddet saldırıları sonucu öldü.
Toplantı ve örgütlenme özgürlüğü ihlalleri (2015-2019)
• 15.070 kişi gözaltına alındı,
• 2.709 kişi tutuklandı,
• 551 kişiye toplam 32.523 ay hapis cezası verildi,
• 1.788 örgüt kapatıldı,
• 127 belediye başkanının yerine kayyım atandı,
• 120 belediye başkanı tutuklandı,
• 11 milletvekilinin vekilliği düşürüldü,
• 17 milletvekili tutuklandı,
• 351’i kolluk güçlerinin fiziksel şiddet kullanımına, 255’i sivil grupların şiddet saldırılarına, 11’i ise kendisini “polis” veya “devlet görevlisi” olarak tanıtan kişilerce kaçırılıp zorla alıkondukları süre boyunca maruz kaldıkları işkence ve kötü muameleye bağlı olarak toplam 617 kişi yaralandı.