Gençler başta olmak üzere birçok TikTok kullanıcısı, evde diş beyazlatma, dudak büyütme ve benleri yok etme gibi yöntemlerle ilgili videolar paylaşıyor. Uzmanlar ise bunların ne kadar tehlikeli olduğu konusund uyarılarda bulunuyor.
BBC'nin incelemelerine göre evde yapılması için verilen öneriler arasında diş beyazlatma için çamaşır suyu kullanma, benleri kesme ve takma kirpik yapıştırıcısıyla dudakları olduğundan daha büyük gösterme gibi uygulamalar var.
Üstelik bu videolar viral olmuş durumda. Sağlık uzmanları ise, birçok kişinin "güzellik ipuçları" denilen bu uygulamaları evde denediğini ancak bunların kalıcı zararlar verebileceğini söylüyor.
BBC News'in sorularını yanıtlayan TikTok, bu videoların kurallarını ihlâl etmediğini söylüyor.
Ancak İngiltere'deki Dermatologlar Birliği, Dişçiler Birliği ve Cilt Vakfı, videoları gördükten sonra sosyal medyadaki "güzellik ipuçları" için uyarıda bulundu.
Dermatologlar Birliği, "Dermatolojik sorunlar için birincil kaynak olarak sosyal medyanın kullanılmaması gerektiği konusunda insanların uyarılması kritik önemde" açıklaması yaptı:
"Konu cildimiz olduğunda, [bu uygulamalar] gereksik bir korku ve paniğe yol açabilir, medikal sorunların çözümünde hiçbir işe yaramayan bazı ürünlere harcanan paralar gibi kaynakların çöpe atılmasına sebebiyet verebilir, yapılması gereken tıbbi müdaheleyi geciktirebileceği gibi kişilerin ruh sağlığını da bozabilir."
Sağlık ve Sosyal Bakım Bakanlığı'ndan bir sözcü de, "Sosyal medyada yayılan tehlikeli ve insanları yanlış yönlendiren bu uygulamalarla ilgili haberlerden dolayı kaygılıyız" açıklaması yaptı.
BBC'nin gördüğü bazı videolarda, yüzdeki lekelerin, benlerin çıkarılması için kimyasal veya 'kazıma' yöntemi öneriliyor. Uzmanlar her türlü lekeye ve bene yapılacak herhangi bir müdahale öncesi mutlaka bir profesyonele danışılması gerektiğini söylüyor.
İngiltere Ulusal Sağlık Hizmetleri'nde (NHS) görevli cilt sağlığı uzmanı Dr. Ross Perry, "Leke veya beni evde çıkarmanın 'güvenli' bir yolu yok. Bunun sertifikalı, eğitimli, ne yaptıklarını bilien bir doktor veya dermatolog tarafından yapılması gerekiyor. Kimyasal içeren ürünler kullanmak veya 'kazıyarak' çıkarmak enfeksiyonlara, kanamaya, yaralara ve bölgede deformasyon olmasına yol açar" diyor.
Önerilen tuhaf yöntemlerden biri, kirpik tutkalını cilde sürmek.
Britanya Cilt Kurumu sözcüsü danışman dermatolog Dr. Adil Sheraz bu yöntemin yaralara ve kalıcı bozulmalara neden olabileceği uyarısında bulunuyor:
"Kirpik tutkalında siyanoakrilat bulunuyor, bu temasla alerjik tepki yaratan bir madde olarak bilinir. Dudaklara olası alerjik etkileri olacak bir şey sürmek ciddi reaksiyon yaratabilir."
BBC News'a konuşan estetik cerrahlar, sosyal medyada 'evde Botoks' veya 'dudak dolgusu kitleri' videoları da gördüklerini söyledi.
İngilizce olarak TikTok'ta yapılan 'diş beyazlatma' etiketi de yaklaşık 284 milyon kişi tarafından izleniyor. Bazılarında 'pahalı, reçetesiz tedaviler' yerine çamaşır suyu kullanılması öneriliyor.
Birleşik Krallık yasalarına göre tezgahlarda yalnızca %0.1 ve daha az orada oksijenli su içeren diş beyazlatma ürünleri satılabiliyor.
Bu oranın üstündeki her ürün bir diş doktoru tarafından temin edilebiliyor ya da kullanılabiliyor.
Evlerde kullanılan çamaşır sularında başka beyazlatıcı bileşenler de bulunabiliyor.
İngiltere Diş Derneği, evlerde yanlış ürünlerin kullanımına teşvik etmek 'kalıcı zararlara neden olabilir" uyarısı yapıyor. Dernek temsilcisi "İngiltere Diş Derneği, evlerde, tezgahta satışına izin verilen seviyelerin üstünde olan oranlarda oksijenli su ile yapılan uygulamalardan kaygı duyuyor. Bazı videoların önerdiği gibi denetimsiz şekilde yüksek yoğunluktaki ürünleri kullanmak dişlerine, diş etlerine zarar verme riskini artırıyor, buna ağız içinde yanma, diş ve diş etinde hassasiyeti artırma veya iltihaba neden olma dahil" dedi.
'Cilt kanserleri'
TikTok'ta viral olan videolardan birinde ciltte 'kontür etkisi' yaratmak için yakıcı güneş kremi kullanılması tavsiye ediliyor.
Stratum Dermatoloji Klinikleri'nden Dr. Vishal Madan, "Cilt kanserleri yüzün yer yerini etkiler" dedi ve şu uyarıyı yaptı:
"Yalnızca belli bazı bölgelere güneş kremi uygulamak moda haline gelmiş olabilir ama bronzlaşan bölgelerdeki UV (ultraviyole ışınları) zararları o bölgede cilt kanserleri riskini artırır. Yalnızca bu da değil, UV ışınları bu bölgelerin zamanından önce yaşlanmasına neden olur, zamanla ciltte düzensiz renk değişimleri olur."
Adonia Medikal Klinik kurucusu ve medikal direktörü Dr. Ifeoma Ejikeme, TikTok'ta reklamı yapılan bazı maske tedavilerinin de zarar verebileceğini söylüyor:
"Cilde bir narenciye koyup sonra güneşe çıkmak tehlikelidir. Ciltte yanmalara, kızarıklıklara, kabarmalara neden olabilir."
BBC bu videoları tıp uzmanlarına ve TikTok'a gösterdi. Şirket, videoların kullarını ihlal etmediğini söyledi.
TikTok temsilcisi şu yanıtı verdi:
"TikTok'ta insanların güvenliğini sağlamamız bizim baş önceliğimiz.
"Kurallar rehberimizde de bu açıkça belirtiliyor. Tehlikeli davranışları veya yaralanmaya, fiziksel zarara yol açabilecek faaliyetleri teşvik eden içerikleri kaldırıyoruz.
"İlkelerimizi düzenli olarak değerlendirmeye alıyoruz ve kullanıcılarımızın güvenliğini sağlayabilmek için her şeyi yapıyoruz."