Torba Kanunu’ndaki 70'inci madde neler var, sonuçları ne olacak?

Cumhuriyet yazarı Çiğdem Toker, TBMM Plan Bütçe Komisyonu'nda görüşülen Torba Kanunu Tasarısı'nda tartışılan 70'inci maddenin içeriğini köşesine taşıdı. "Bol sürprizli bir 70. maddemiz var. İleride meşhur olacak" diyen Toker, "Maddede sözü edilen, Akkuyu başta olmak üzere büyük ölçekli projelerde kurulması planlanan 49 ortaklığın, Varlık Fonu aracılığıyla gerçekleştirileceğini belirtti Kuşoğlu. Nasıl torba ama?" ifadesini kullandı. 

Toker’in Cumhuriyet’te “Ne vereyim abime?” başlığıyla bugün (13.08.2016) yayımlanan yazısı şöyle:

AKP’nin TBMM’de görüşülen son Torba Kanun’a koyduğu bazı maddelere baktığınızda, Cem Yılmaz’ın canlandırdığı tiplemedeki repliği hatırlamamak imkânsız.

O maddeye birazdan geleceğim ama önce vurgulayalım: Görünen gündemde, gözümüz kulağımız, kanlı darbe girişiminin sonuçları ve OHAL uygulamaları ile kuşatıldığından, geride kalan gündemi izleyip öğrenmeye zaman ve mecal kalmıyor. Bunların başında da son Torba Kanun Tasarısı geliyor. İçinde, denetimden kaçırılan, Hazine’nin yetkilerini alan ve “kanunlar üstü” diye nitelenen Türkiye Varlık Fonu’nun da yer aldığı “torba” tasarı, halen TBMM Plan Bütçe Komisyonu’nda görüşülüyor. Torba’nın tıkış tıkışlığı konusunda belki fikir verir: Komisyon perşembe günü 13 saat çalışmasına rağmen maddeleri bitiremedi.

(Muhalefetin eleştirileri üzerine geçenlerde geri çekilen ancak tekrar bu tasarıya konulan Türkiye Varlık Fonu, pazartesi günü görüşülecek.)

Başlıktaki “ne vereyim abime” faslına gelecek olursak... Bol sürprizli bir 70. maddemiz var. İleride meşhur olacak. İçinde yok yok. Hükümeti, büyük ölçekli ve özellikli bazı projelere sınırsız denebilecek vergi ve diğer mali teşvikler sağlama konusunda yetkili kılan bir madde bu.

Peki, madde en çok hangi projeyi ilgilendiriyor dersiniz?

‘Torba’dan Akkuyu’ya statü çıktı

Akkuyu Nükleer Güç Santralı.

Hatırlayacaksınız, üç gün önce Erdoğan- Putin görüşmesinin ardından Akkuyu’ya stratejik yatırım statüsü verileceği açıklandı. Bu statü aslında yeni bir konu değil. Rusya, üç yıldır talep ediyordu. Ne var ki mevcut mevzuata uymadığından, Ekonomi Bakanlığı’nın bu talebi geri çevirdiği kulislerde konuşuluyordu.

Aranan çözüm, Erdoğan ile Putin arasındaki buzların çözülmesinden sonra bulunmuşa benziyor. Buluşmadan iki gün sonra, yukarıda sözünü ettiğim 70. madde, Plan Bütçe Komisyonu’nda uzun uzun görüşüldü ve oylandı. Maddenin sağında solunda Akkuyu yazmadığı için, maharetle saklandığını söylemek yanlış olmaz. Zaten okuduğunuzda, Akkuyu dışında, büyük ölçekli başka projeleri de kapsayabileceği görünüyor. Ancak “arz güvenliğini sağlama” ifadesi başta olmak üzere sağlanan avantajların büyüklüğüne baktığınızda, 20 milyar dolarlık Akkuyu’nun bu maddede durduğunu “görmek” o kadar da zor olmuyor.

Avantajları sayalım mı?

Yabancı uzmana 33 bin TL maaş

Kurumlar Vergisi’nde yüzde 100 indirim, (sıfır vergi demek), yatırım Hazine taşınmazı üzerine yapılırsa bedelsiz devir, yatırım için özel önem taşıyan nitelikli personel için 5 yıl boyunca brüt asgari ücretin 20 katına kadar ücret desteği (Yaklaşık 33 bin TL bir maaştan bahsediyoruz). Sigorta primi işveren desteğinin karşılanması, yatırım tutarının yüzde 49’unu geçmemek üzere ve edinilen payların 10 yıl içerisinde halka arz veya yatırımcıya satış şartıyla yatırıma ortak olunması.

Özellikle sonuncusu, kaçınılmaz olarak akla Akkuyu’yu getiriyor. Zira -daha önce yer verdik- Türkiye ile Rusya arasında 2010’da imzalanan anlaşmaya göre, zaten santralı kurup işletecek anonim şirketin yüzde 49’unun satılıp devredilmesi planlandı.

Görüşüne başvurduğumuz enerji uzmanı Aydın Sezer de maddenin bütün içeriğiyle Akkuyu projesine işaret ettiğini teyit ediyor.

Torba’daki maddeye göre bütün bu destek ve avantajların mali karşılığı Ekonomi Bakanlığı bütçesinden karşılaşacak. Başta söylediğimiz gibi, bu madde Akkuyu dışındaki büyük ve “yenilikçi” projeleri de kapsıyor. (Mesela Komisyon görüşmesi sırasında bakanlık müsteşarına bu madde sorulduğunda “kan ürünleri” alanında yapılacak yatırımları örnek olarak vermiş müsteşar. Tam da bu noktada, Komisyon üyesi CHP’li Bülent Kuşoğlu’nun yorumuna dikkat çekelim: Kuşoğlu, pazartesi günü görüşülecek Türkiye Varlık Fonu ile bu 70. maddenin birlikte düşünülmesi gereken entegre bir yapı olduğu görüşünde. Maddede sözü edilen, Akkuyu başta olmak üzere büyük ölçekli projelerde kurulması planlanan 49 ortaklığın, Varlık Fonu aracılığıyla gerçekleştirileceğini belirtti Kuşoğlu. Nasıl torba ama?