Türk bilim insanları düşünce okuyan program geliştirildi
ODTÜ ve Koç Üniversitesi araştırmacıları, beyin verilerini kullanarak zihinden geçenleri okuyabilen bilgisayar programı geliştirdi. ''Beyin Verileri Kullanarak Zihinden Geçenleri Kestiren Bilgisayar Programı'' adı verilen proje, ODTÜ Bilgisayar Mühendisliği Öğretim Üyesi Prof. Dr. Fatoş T. Yarman Vural ve Koç Üniversitesi Psikoloji Bölümü Öğretim üyesi Yrd. Doç. Dr. İlke Öztekin’in çalışmasıyla geliştiştirildi. Vural, Google şirketinin maddi desteğiyle başladıkları projelerinde, ileride bilgisayarların ''akıl okuyabildiği'' sistemler geliştirmeyi hedeflediklerini söyledi.
Bu amaç için MR makinesinde birtakım deneyler yaptıklarını, insanların çeşitli duygularını canlandırarak beyin sinyallerini kaydettiklerini ifade eden Vural, bu verileri bilgisayar ortamında modellediklerini söyledi.
Yarman Vural, çalışmaya ilişkin şu bilgileri verdi:
''İnsan beyninden manyetik rezonans görüntüleme ile kaydedilen sinyalleri kullanarak, düşündüğümüz nesneleri tahmin eden özgün bir bilgisayar programı geliştirdik. Geliştirilen yöntemde, önce kişinin beyin sinyalleri kaydedilerek bir bilgisayara yükleniyor. Bilgisayar kişinin beyninin yaklaşık bir düşünce modelini çıkararak öğreniyor. Daha sonra bu kişiden gelen yeni sinyaller ölçüldüğünde bilgisayar kişinin ne düşündüğünü kestirmeye çalışıyor. Soyut duygu durumlarından kişinin mutlu, yılgın, sinirli olup olmadığını belirleyebiliyoruz. Bunun yanında sistemimiz, akıldan geçen somut nesneleri de okuyabiliyor. Mesela akıldan geçen renkleri, nesneleri, hayvanları, kılık kıyafetleri, sebze ve meyveler gibi bazı nesneleri doğru tahmin edebiliyor. Şu anda bizim tanımladığımız 10 grupta topladığımız nesneleri de doğru tahmin edebiliyor. Doğru tahmin oranlarımız ise yüzde 80'nin üzerinde.''
'Deney MR'da yapılıyor'
Deneyin yapılabilmesi için kişinin MR makinesinin içine konulması gerektiğini anlatan Yarman Vural, ''Şimdilik deneyin yapılması için bu gerekiyor. Ancak bu çok külfetli bir iş. Modelleri tamamen Türkiye'de geliştirdik. Dünyadaki en iyi modeller olduğunu söyleyebiliriz. Literatürden takip ettiğimiz sistemimizin performansı benzerlerine oranla çok çok daha ileri'' dedi.
Prof. Dr. Yarman Vural, insanoğlunun akıllı makineler yapmayı başardığına işaret ederek, bu makinelerin insanlardan daha iyi satranç oynadığını, çok daha hızlı hesap yapabildiğini vurguladı.
''Ama şimdi ilk kez, bu yapay zekalı makineler kendisini yaratan doğal zekayı anlamaya çalışıyor'' diyen Yarman Vural, bunun çok heyecan verici olduğunu söyledi. Yarman Vural, ''Henüz başlangıç aşamasındayız. Geliştirdiğimiz sistem şimdilik sadece kendisine daha önceden öğrettiğimiz düşünceleri anlayabiliyor ve yüzde 80 oranında doğruluk payına sahip. Bu yüzden daha da geliştirilmesi gerekiyor'' diye konuştu.
Google neyi hedefliyor?
Proje yürütücüsü Prof. Dr. Fatoş T. Yarman Vural, ODTÜ Bilgisayar Mühendisliği Bölümünde makine ile görme ve öğrenme yöntemleri konusunda çalışıyor.
Projenin Koç Üniversitesi tarafında yer alan Yrd. Doç. Dr. İlke Öztekin ise beyin sinyallerini değerlendirerek bellek süreçlerini çalışan bir bilişsel psikolog ve nörobilimci. Projede yer alan araştırma görevlileri Mete Özay, Orhan Fırat, Itır Önal ve Ömer Ekmekçi geliştirilen algoritmaları canlandırıyor.
Projenin finansmanını ise ABD'li arama motoru devi Google sağlıyor. Google, ileride düşünce ile yönetilen arama motorları geliştirebilmek ve arama motorlarını kişinin o anki duygu ve düşüncelerine göre yönlendirebilmek amacıyla projeyi destekliyor.