Türk kadını yarışa önde başladı, sona düştü

Türk parlamentosu 74 yıl önce kadın temsilinde dünya ikincisiyken bugün dünya ve Avrupa Birliği sıralamasında sonuncu ülkeler arasında yer alıyor Seçme ve seçilme hakkına 74 yıl önce 5 Aralık 1934’te kavuşan Türk kadınları, TBMM’de yüzde 9.1, belediye meclislerinde yüzde 2.42, il genel meclislerinde 1.82, belediye başkanlıklarında ise 0.56 oranında temsil ediliyor. Avrupa’da seçme ve seçilme hakkına ilk kez Türk kadınları sahip oldu. Bu hakka 5 Aralık 1934’te kavuşan kadınlar 8 Şubat 1935’te yapılan genel seçimlerde TBMM’ye 18 temsilci gönderdi. Kadın milletvekillerinin, 1934 seçimlerinde milletvekillerine oranı yüzde 4.51 oldu. Bu oran, sonraki yıllarda azalmasının ardından, 2002 seçiminde yüzde 4.36’ya çıkabildi. 22 Temmuz 2007 seçimlerinde ise kadın milletvekili sayısı 50’ye yükseldi ve kadın milletvekillerinin oranı yüzde 9.1 oldu. İsviçre’de 1971’de kazandı Dünya kadınları seçme ve seçilme hakkına genel olarak İkinci Dünya Savaşı sonrasında kavuştu. Kadınlara bu hak Fransa’da 1944, İtalya’da 1945, Yunanistan’da 1952, Belçika’da 1960 ve İsviçre’de ise 1971’de verildi. 1934 yılı ve öncesinde kadınların milletvekili seçme ve seçilme hakkına kavuştuğu ülke sayısı 28, fiilen milletvekili seçildiği ülke sayısı ise 17 idi. Türkiye 74 yıl önce parlamentodaki kadın temsil oranıyla dünya ikincisiydi, bugün ise dünya ve AB ortalamasında son sıralarda yer alıyor. 2007 seçimlerinde parlamentodaki temsil oranını 9.1 ile 74 yılın en yüksek ortalamasına çıkarabilen Türk kadınları, yine de dünyadaki hemcinslerinin çok gerisinde kalıyor. TBMM’ye 8794 erkek, 236 kadın gitti Kadınların parlamentodaki temsil oranı, İsveç’te yüzde 47, Norveç ve Danimarka’da yüzde 38, İspanya’da yüzde 36, Belçika’da yüzde 35, Almanya ve Yeni Zelanda’da yüzde 32, Avustralya ve Litvanya’da yüzde 25, Bulgaristan’da yüzde 22, ABD’de yüzde 16. Türk kadınlarının milletvekili seçimlerine katıldığı 1935’den beri TBMM’ye 8794 erkeğe karşılık sadece 236 kadın milletvekili girdi. Yerel yönetimde kadının adı yok Türk kadını yerel yönetimlerde de söz sahibi olamadı. 2004 belediye seçimlerinde 3 bin 225 belediye başkanlığının 18’ine kadınlar seçilebildi. Bunlardan sadece biri il belediye başkanı olurken 9’u ilçe, 8’i ise belde belediye başkanı oldu. Türk kadınları, belediye meclislerinde yüzde 2.42, il genel meclislerinde 1.82, belediye başkanlıklarında ise 0.56 oranında temsil ediliyor.