Türk Lirası’nın 165 yıllık serüveni

Paradan 6 sıfır atarak “Yeni Türk Lirası” ile tanışan Türkiye, 1 Ocak 2009’dan itibaren yeniden Türk Lirası’na dönerken, liranın 165 yıllık tarihinde yeni bir sayfa daha açıldı. İlk lira Sultan Abdülmecid döneminde 5 Ocak 1843’te “Osmanlı lirası” adıyla basıldı. Kağıt para basılmadan önce kullanılan bu Osmanlı altın parasına “Sarı lira” denirdi. Bir altın lira yedi gram yirmi santigram (7,20) ağırlığındaydı. 2 Haziran 1854’de çeyrek lira ve 18 Şubat 1855’te de ikibuçukluk ve beşibiryerdelerin basılmasına başlandı. Cumhuriyetin ilanından sonra 12 Ocak 1926’da çıkarılan bir kanunla, piyasada bulunan Osmanlı paralarının yerini almak üzere yeni kağıt para bastırılması kararlaştırıldı. Londra’da bastırılan 1, 5, 10, 100, 500 ve 1000 TL değerindeki kağıt paralar, 5 Aralık 1927’den itibaren eskileriyle değiştirilmeye başlandı. Cumhuriyet döneminde bastırılan paralar üzerinde Latin harfleri 1937’den itibaren kullanılmaya başlandı. Cumhuriyetin kuruluşundan günümüze kadar 8 emisyon grubunda 23 farklı değerde, 120 tertip banknot dolaşıma çıkarıldı. 1 Ocak 2005 tarihinden itibaren Türkiye para birimini paradan 6 sıfır atması dolayısıyla geçici olarak “Yeni Türk Lirası” olarak değiştirdi. Öte yandan, 1 Ocak 2009’da başlayacak yeni dönemde 1 lira sadece madeni para olarak yer alacak ve 200 TL’lik banknot tedavüle girecek. Vatandaşların değişime kolay uyum sağlaması için YTL ve TL paraları bir yıl boyunca birlikte tedavülde kalacak. YTL’nin tedavül süresi 31 Aralık 2009’da sona erecek. 1 lirayla 883 kilo ekmek Bu arada, 100 kuruş olan 1 Türk Lirasıyla 1930 yılında 883 kilogram ekmek, 142 kilogram et, 10 bin adet yumurta, 400 kilogram süt, 1953 yılında 296 kilogram ekmek, 24 kilogram et, 930 adet yumurta, 166 kilogram süt, 1963 yılında 104 kilogram ekmek, 12 kilogram et, 285 adet yumurta, 63 kilogram süt, 1985 yılı başlarında 1 kilogram ekmek, 100 gram et, 4 adet yumurta ve 750 gram süt, 1991 yılında ise 1 kutu kibrit alınabiliyordu. Ayrıca 1 ABD doları 1933 yılında 2 Türk Lirası, 1966’da 9 Türk Lirası, 1980’de 90 Türk Lirası, 1988’de 1.300 Türk Lirası, 1995’de 45.000 Türk Lirası, 2001’de 1.650.000 Türk Lirası iken, bugün 1 YTL 31 YKr olarak işlem görüyor.