'Türkiye, ABD Kongresi'nde sürprizlere hazırlanmalı'

YILDIZ YAZICIOĞLU Washington [email protected]

Türkiye'nin, Mavi Marmara olayına ilişkin Birleşmiş Milletler (BM) raporuna sert tepki göstermesiyle birlikte ABD'nin başkenti Washington'da diplomasi ve Amerikan Kongresi kulislerinde İsrail gölgesi görünür oldu. Türkiye'nin Washington Büyükelçisi Namık Tan da, dün bu çerçevede ABD Kongresi Dışişleri Komitesi'ne davet edildi ve İsrail ile yaşanan gerginlik konusunda Amerikan tarafı endişelerini dinledi.

ABD Başkanı Barack Obama tarafından farklı konuşmalarında ifade edildiği üzere "Söz konusu olan İsrail'in güvenliği olduğunda Amerika her zaman bu sürece dâhil olacaktır" anlayışı Washington'da kendini hissettiriyor. ABD Kongresi Dışişleri Komitesi Başkanı Ileana Ros-Lehtinen de, Türkiye'nin Washington Büyükelçisi Namık Tan ile İsrail'in Washington Büyükelçisi Michael Oren'i görüş alışverişinde bulunmak üzere davet etti. Bu bağlamda, Tan, dün Ros-Lehtinen başkanlığındaki Edward Royce, Gregory Meeks, Dan Burton, Steve Chabot ve Gary Ackerman ile Kongre'de bir araya geldi. Kongre üyeleri, "ABD açısından İsrail ve Türkiye'nin önemli müttefik ülkeler olduğunu ve Amerikan tarafı olarak müttefikleri arasında çatışma ihtimali görülmesinden duyulan rahatsızlık duyulduğunu" ifade etti. Komite, önümüzdeki günlerde de İsrail Büyükelçisi ile görüşmede bulunacak.  

"Beyaz Saray, Kongre'de Türkiye'yi savunur mu?"

Washington'daki kaynaklara göre, ABD Dışişleri Bakanlığı'nın Türkiye ve İsrail arasındaki gelişmeleri yakın takibe aldığı vurgulanıyor. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın Gazze açıklamalarını dikkatle not eden Amerika tarafı, New York'ta 19 Eylül'de başlayacak BM Genel Kurulu görüşmelerinde Türkiye'nin Filistin'in tanınması için yürüteceği çalışmalara da direnmeye hazırlanıyor. Washington'da ABD Kongresi'nde etkin lobi faaliyetlerine sahip olan İsrail tarafı, Temsilciler Meclisi çoğunluğunu ara seçimler ardından Cumhuriyetçi Parti'nin almasıyla özellikle Ermeni meselesinde rahat nefes almış Türkiye tarafına sıkıntılı günler yaşatacak görünüyor. ABD'deki askeri malzeme satışına ilişkin prosedür itibariyle ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon) ile Türkiye arasındaki anlaşmalar hakkında Temsilciler Meclisi Silahlı Hizmetler Komitesi'nde tartışma başlatılması da seçeneklerden birisi. Tabloya bakıldığında, Türkiye Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu ile ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton arasındaki yoğun mesai ve görüşme trafiğine rağmen Türk diplomasisini zorlayacak adres ABD Kongresi olarak ortaya çıkıyor. Tabloya, 2012'de gerçekleşecek ABD Başkanlık Seçimleri dolayısıyla ABD Başkanı Obama'ya yönelik iç politika baskısını da not düşmekte yarar olduğu kabul görüyor. ABD'de Dışişleri Bakanlığı dolayısıyla Beyaz Saray yönetim kanadı, Suriye ve Libya meselelerinde "görüş birliği içerisinde olduğu Türkiye" ile ilişkileri zedelememe tavrını korumaya çalışsa da ABD Kongresi'nde "lobi ve politika" hâkimiyeti ön plana çıkıyor.

Washington'daki her platformda Büyükelçi Namık Tan aracılığıyla Türkiye, Mavi Marmara olayında haklılığını anlatmaya devam etmekle birlikte Başbakan Erdoğan'ın açıklamaları İsrail ve son dönemde bu ülkeye yakınlaşma halindeki Yunanistan lobilerince farklı yorumlarla kulislerde kullanılıyor. Bu lobi faaliyetlerine çok yakında açıkça Ermeni çevreleri de dâhil olacaktır ki "İsrail'den özür bekliyoruz" diyen Türkiye'nin "Ermenilere özür borcu" dillendiriliyor.

Gelecek günlerde sıcak gündem New York'ta ortaya çıkmadan önce Washington'daki tablo, ABD'yi yönetim ve Kongre olarak iki ayrı başlıkta değerlendirmek gerektiği ve İsrail ile Türkiye arasındaki gerginlikte her daim Amerika'nın üçüncü ancak başrol aktör olduğunu yönünde özetlenecektir.