Türkiye-Azerbaycan-Türkmenistan Üçlü Dışişleri Bakanları 5. Toplantısı'nın ardından ortak bildiri imzalandı

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Türkmenistan Dışişleri Bakanı Raşid Meredov ve Azerbaycan Dışişleri Bakanı Ceyhun Bayramov'un Türkiye-Azerbaycan-Türkmenistan Üçlü Dışişleri Bakanları 5. Toplantısı'nın ardından imzaladığı ortak bildiride, "kapsayıcı bir barış, istikrar ve ortak refah alanı yaratma vizyonunun" altı çizildi ve çok taraflı iş birliği olanaklarını geliştirmek için Türkmenistan-Türkiye-Azerbaycan üçlü mekanizmasını kullanmanın önemi vurgulandı.

Taraflar, 26 Mayıs 2014'te Bakü'de, 29 Ocak 2015'te Aşkabat'ta, 28 Ağustos 2015'te Antalya'da ve 19 Temmuz 2017'de Bakü'deki Dışişleri Bakanları Üçlü Toplantılarında kabul edilen ortak bildirilere bağlılıklarını teyit etti.

Bildiride, taraf devletlerin uluslararası kabul görmüş sınırları içinde egemenlik ve toprak bütünlüğüne karşılıklı saygıları ve sağlam destekleri yeniden teyit edildi.

Taraflar, kapsayıcı bir barış, istikrar ve ortak refah alanı yaratma vizyonunun altını çizdi ve çok taraflı iş birliği olanaklarını geliştirmek için Türkmenistan-Türkiye-Azerbaycan üçlü mekanizmasını kullanmanın önemini vurguladı.

Bildiride Türkiye, Azerbaycan ve Türkmenistan arasındaki Birleşmiş Milletler (BM) İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT), Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT), Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Teşkilatı (UNESCO), Türk Konseyi, Ekonomik İşbirliği Teşkilatı, Uluslararası Türk Kültürü Teşkilatı (TÜRKSOY) ve diğer ilgili bölgesel ve uluslararası kuruluşlar ile Asya'nın Kalbi-İstanbul Süreci gibi devam eden iş birliği forumlarının önemine dikkat çekildi.

Taraflar, terörizm, bölücülük, aşırılık ve ayrımcılığın her türlü ve tezahürü ile sınır aşan organize suçlar ve uyuşturucu madde ve bunların öncül maddeleri, silah ve insan kaçakçılığı, kültürel ve tarihsel aleyhte suçlar, miras, siber suçlar ve düzensiz göçle mücadelede iş birliğinin daha da güçlendirilmesinin öneminin altını çizdi.

Bu bağlamda, İİT'nin 15 Mart’ı "İslamofobiye Karşı Uluslararası Dayanışma Günü" olarak belirlemesinin önemine işaret edildi ve bu konudaki tüm uluslararası çabaları destekleme konusunda mutabık kalındı.

Öte yandan bildiride, Türkmenistan'da yapılacak Devlet Başkanları Üçlü Zirvesi'nin son derece önemli olduğunun altı çizildi.

Ekonomik iş birliğinin güçlendirilmesinin önemi vurgulandı

Bildiride, taraf devletler arasında ekonomik ortaklığın yasal dayanağının yanı sıra üçlü ekonomik iş birliğinin güçlendirilmesinin önemi de kaydedildi.

Taraflar, ticari-ekonomik iş birliğinin güçlendirilmesi, yatırım ve ticaretin teşvik edilmesi için mevcut potansiyelin kullanılması ve ayrıca gümrük, enerji, ulaşım, telekomünikasyon, sanayi, tarım, bilim, eğitim, kültür, turizm ve çevre alanlarında ortak projeler ve programlar yürütme yoluyla iş birliğinin daha da geliştirilmesini destekleme konusunda anlaştı.

Her üç ülkenin de küçük ve orta ölçekli işletmeleri arasındaki mevcut iş birliğinin sürdürülmesinin önemine dikkat çekilen bildiride, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını aşısı tedariki de dahil olmak üzere salgınla mücadelede dayanışmalarına, imkanları ve yetenekleri dahilinde karşılıklı tıbbi yardım yoluyla sürdürmeye ve artırmaya karar verildi.

Taraflar özellikle uluslararası seyahat, ticaret ve ulaşım üzerindeki olumsuz etkilerini azaltmak amacıyla Covid-19 salgınını kontrol altına alma ve sosyal ve ekonomik faaliyetler üzerindeki etkilerini yönetmede iş birliği ve koordinasyona olan bağlılıklarını teyit etti.

Bildiride, ulaşım altyapısının geliştirilmesi ve transit potansiyelinin artırılmasına yönelik yeni projelerin gerçekleştirilmesi için iş birliğinin daha da güçlendirilmesi gerekliliğinin altı çizildi.

Ulaşım ve altyapı projelerinin önemi kaydedildi

Taraflar, "Doğu-Batı" Trans Hazar Ulaşım Koridoru dahil olmak üzere ülkelerinin transit potansiyelini güçlendirmek için yapılan önemli çabaların altını çizdi ve bu bağlamda Türkmenbaşı (Türkmenistan) ve Alat (Azerbaycan) limanları arasında deniz taşımacılığının etkin bir şekilde işletilmesinin önemini vurguladı.

Ayrıca taraflar, Modern İpek Yolu'nun bir parçası olarak Bakü-Tiflis-Kars (BTK) Demiryolu projesinin Asya ile Avrupa arasında rekabetçi ulaşımı kolaylaştırmada kilit rol oynadığını vurguladı ve BTK Demiryolu ile yolcu taşımacılığı hazırlıklarını memnuniyetle karşıladı.

Öte yandan, taraflar ulaşım ve transit trafiği basitleştirerek ticari ilişkilerin geliştirilmesini amaçlayan ve bölgesel bağlantı için yeni bir boyut oluşturan Lapis Lazuli Transit ve Taşımacılık İşbirliği Anlaşması'nın yürürlüğe girmesini de memnuniyetle karşıladı.

Mevcut altyapının iyileştirilmesi ve bölgesel ulaşım ve ticaretin geliştirilmesi için uygun koşulların oluşturulması ihtiyacının dile getirildiği bildiride, altyapı projelerinin Hazar Bölgesi'nin refah ve istikrarına katkısını dikkate alarak, ulaşım ve enerjide bölgesel bağlanabilirliği sağlamak için iş birliğinin geliştirilmesinin önemi vurgulandı.

Enerji alanındaki ortaklığın altı çizildi

Bildiride, taraflar enerji alanında ortaklığın öneminin altını çizdi ve Azerbaycan'dan daha fazla hacimde doğal gazın ve Türkmenistan'ın enerji kaynaklarının Türkiye'ye ve Avrupa'nın geri kalanına ulaştırılmasını amaçlayan enerji projelerine desteğini bir kez daha teyit etti.

Taraflar, Hazar Denizi'nde "Dostluk" olarak adlandırılan hidrokarbon sahasının ortak araştırılması ve geliştirilmesi için Azerbaycan ile Türkmenistan arasında muhtıranın imzalanmasını memnuniyetle karşıladı.

Bu bağlamda, taraflar Türkiye'nin ve Avrupa'nın geri kalanının enerji güvenliğini artırmanın yanı sıra Azerbaycan ve Türkmenistan'ın ekonomik kalkınmasına ve refahına katkıda bulunmak için hidrokarbon kaynaklarının geliştirilmesi ve teslimi için ortak projeleri sonuçlandırmaya hazır olduklarını ifade etti.

Taraflar, üç ülkenin ortak mirasına dayalı eğitim, bilim, kültür ve diğer insani yardım alanlarında daha fazla iş birliği geliştirmenin gerekliliğini vurguladı.

Bildiride, siyasi diyalog, bölgesel ve küresel konularda iş birliği ve koordinasyonun sürdürülmesi amacıyla düzenli üçlü toplantılar düzenlemenin önemi vurgulandı ve bir sonraki toplantının Türkmenistan'da yapılmasına karar verildi.