Türkiye Barolar Birliği'nden AİHM'in Demirtaş kararına ilişkin açıklama
Türkiye Barolar Birliği (TBB), Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın "Bizi bağlamaz. Karşı hamlemizi yapar işi bitiririz" dediği Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin (AİHM) "Selahattin Demirtaş serbest bırakılmalı" kararıyla ilgili açıklama yaptı. TBB, Türkiye'nin AİHM'in Demirtaş kararını eleştirme hakkı olmasına rağmen bu karara uyulmama ihtimalinden söz edilmesinin doğru olmayacağını belirtti. TBB, Türkiye’nin AİHM kararına uymamasının "Avrupa ya da bizim dışımızdaki uluslararası bir kuruluşa tepki" anlamına değil "Hukuk devleti ilkeleri”ne tepki anlamına geleceğini açıkladı.
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), iki yıla aşkın süredir cezaevinde bulunan eski HDP Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş'ın tutukluğuna ilişkin makul sürede yargılanmadığını savunarak serbest bırakılmasını talep etti.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, AİHM kararının Türkiye’yi bağlamayacağını ileri sürerek “Karşı hamlemizi yapar, bu işi bitiririz” demişti.
Türkiye Barolar Birliği (TTB) bugün Erdoğan’ın AİHM kararına dair açıklamasına ilişkin yazılı açıklama yayımladı. Birlik, Türkiye’nin AİHM kararına uymamasının “Avrupa ya da bizim dışımızdaki uluslararası bir kuruluşa tepki” anlamına değil “hukuk devleti ilkeleri”ne tepki anlamına geleceğini belirtti.
TBB'nin AİHM kararıyla ilgili yaptığı açıklama şöyle:
Türkiye Cumhuriyeti Devleti, Avrupa’nın bir parçasıdır ve 1949 yılından bu yana Avrupa Konseyi’nin kurucu üyesidir.
Türkiye Cumhuriyeti Devleti, kurucusu olduğu Avrupa Konseyi’nin belkemiğini oluşturan Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin bir tarafıdır.
Anayasamızın 90/5 maddesi uyarınca adı geçen sözleşme ile iç hukuk kuralları arasında çatışma olur ise, tarafı olduğumuz bu sözleşmenin hükümleri uygulanır.
Türkiye Cumhuriyeti Devleti, kurucusu olduğu Avrupa Konseyi’ne üye bütün devletlerin bireysel başvuru hakkını kabul ettiği yargı organı olan Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin yargı yetkisini de tanımaktadır.
Bu çerçevede Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 311/1-f maddesi uyarınca Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin kesinleşmiş kararları yargılamanın yenilenmesi sebebidir.
Türkiye Cumhuriyeti, Anayasamızın 2. maddesi uyarınca bir hukuk devletidir. Hukuk devletinin en basit tanımı hukukla bağlı olan devlettir.
Şu hâlde yukarıda sıraladığımız hukuk kuralları uyarınca Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararlarını eleştirme hakkı olsa da bu kararlara uyulmayabileceğinden söz edilmesi doğru değildir.
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararlarına uyulmaması “Avrupa’ya veya bizim dışımızdaki uluslararası bir kuruluşa tepki” olarak yorumlanamaz. Böyle bir tutum ve söylem, doğrudan doğruya hukukla bağlı devlet yani hukuk devleti ilkesine tepki olacaktır.