Türkiye-İsrail mutabakatının perde arkasında neler yaşandı?
Türkiye ile İsrail arasında yürütülen ilişkilerin normalleştirilmesi sürecinin perde arkasında İsrail’in “Anlaşma olursa bizi sert şekilde eleştirmeye devam edecek misiniz?” diye sorduğu öğrenildi. Türk yetkililerden “, “Anlaşma sağlanması sizi ve politikalarınızı eleştirmeyiz anlamına gelmez. Bu biraz da Gazze’ye ve Filistin halkına tavrınıza bağlı. Gazze’ye düzenleyeceğiniz operasyonlara sert tepkimiz sürer” yanıtı geldi.
Habertürk’ten Bülent Aydemir’in haberine göre bir hükümet yetkilisinin aktardıklarına göre, İsrail ile Türkiye arasında yürütülen görüşmelerin detayları ve perde arkası gelişmeleri şöyle:
'İsrail sızdırdı'
İsrail, bu ön mutabakatı sızdırıp kendi kamuoyunda nasıl bir reaksiyon gösterileceğini ölçmek istedi. HAMAS yöneticilerinden Salih el-Aruri meselesini de kendi kamuoylarına yönelik, “Bakın biz bu sonucu aldık” demek için gündeme getirdiler. Yoksa Aruri daha önce sınır dışı edilmişti.
'Üç şarttan geri adım yok'
Türkiye’nin başından beri masaya koyduğu üç şartta ısrarı sürüyor. İsrail, Mavi Marmara operasyonu için özür dilemişti. Saldırıda ölen Türk vatandaşlarının ailelerine tazminat ödenmesi ve Gazze ablukasının kaldırılması konusunda görüşmeler sürüyor. Tazminatla ilgili oluşturulan komisyon belli bir aşama kaydetti.
'Daha önce biterdi'
Bu konu daha önce çözülmüş olurdu ancak İsrail’in özür dilediği Mart 2013’ten sonra yaşanan Gezi olayları ve ardından başlayan 17-25 Aralık süreci İsrail yönetiminde, “AK Parti gidiyor” algısına yol açtı. Mısır’da darbe olunca da kendileri açısından güçlü bir bölgesel ittifak kuracaklarını sandılar. Ardından İsrail’de ve Türkiye’de seçim süreci yaşandı. 7 Haziran seçimlerinden sonra, “AK Parti bitti” algısı oluştu ancak 1 Kasım seçimi sonuçlarıyla 4 yıllık güçlü bir AK Parti iktidarını gördüler.
'Bizi sert eleştirmeyin'
Görüşmelerde İsrail, “Siz bizi sert şekilde eleştiriyorsunuz. Anlaşma sağlandıktan sonra da devam edecek misiniz? Bundan kaygı duyuyoruz” diye sordu. Türk tarafı, “Anlaşma sağlanması sizi eleştirmeyeceğiz anlamına gelmez. Bu biraz da sizin Gazze’ye ve Filistin halkına yönelik tavrınıza bağlı. Oraya yapacağınız operasyonları eleştirmeye, tepki göstermeye devam ederiz. Operasyonun sertliğine göre göstereceğimiz tavır da sertleşir” yanıtını verdi.
'Kısıtlama olmadan geçsin'
Türkiye, yapacağı yardımların hiçbir kısıtlama olmadan Gazze’ye geçişi konusunda ısrarını sürdürüyor. Karşı tarafa, “Burada hiçbir kısıtlamayı kabul edemeyiz” mesajı kararlı şekilde verildi.
'HAMAS, rahatsız değil'
HAMAS, Türkiye ile İsrail arasındaki görüşmelerden rahatsız değil, aksine anlaşmanın sağlanması durumunda Türkiye’nin Filistin’e daha fazla ve etkili şekilde yardımda bulunacağını düşünüyor. Ayrıca HAMAS’ın masada olmadığı bir İsrail-Filistin barışının tesis edilmesinin mümkün olmadığını herkes görüyor. Başta ABD de buna karşıydı ancak sonra onlar da kabul ettiler. HAMAS Siyasi Büro Lideri Halid Meşal’in Türkiye ziyaretinin zamanlaması özel bir anlam taşımıyor; kaldı ki daha önce zor süreçlerde de geldi.
'Doğalgaz anlaşması masada yok'
Hükümet yetkilisi, Türkiye’nin İsrail’le doğalgazı yüzünden mutabakata yanaştığı yönündeki iddialara ise “Ön mutabakatta doğalgaz konusu yok. İsrail’in, doğalgazını dünya pazarlarına ulaştırabilmesi için Türkiye’ye ihtiyacı var. Bu konuda Türkiye niçin ısrarcı olsun? Ayrıca İsrail’in doğalgaz çıkardığı Doğu Akdeniz’deki münhasır ekonomik bölge konusu netleşmeden bu iş zor” yanıtını verdi.