Türkiye'de dört çocuktan biri yoksul
Betam'ın araştırmasına göre, Türkiye'de 4.6 milyon çocuk yoksulluk içerisinde yaşıyor. Güneydoğu Anadolu'da ise çocukların yüzde 42'si yoksul.
Türkiye ’de 4.6 milyon çocuk, yani her dört çocuktan biri beslenme, ısınma ve giyim gibi temel ihtiyaçlarını karşılayamıyor. Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi’nin (Betam) araştırmasına göre 2006’dan 2010 yılına önemli düzelmeler kaydedilse de hâlâ 4.6 milyon çocuk maddi yoksunluk içinde yaşıyor. Prof. Dr. Seyfettin Gürsel, Yrd. Doç. Dr. Gökçe Uysal ve Araştırma Görevlisi Ayşenur Acar’ın hazırladığı araştırmaya göre bölgeler arasında da çocuk yoksulluğu açısından derin farklılıklar bulunuyor. Doğu’da çok daha vahim olan çocuk yoksulluğu Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yaşayan çocukların yüzde 40’ını olumsuz etkiliyor.
Betam’ın araştırması sayıları 18.8 milyona ulaşan 0-15 yaş arasındaki çocukların maddi yoksulluğunu belirlemek için üç farklı ihtiyaca odaklanıyor. Çocukların yüzde 40,3’ü ısınma ihtiyacını yeterli derecede karşılayamazken, yüzde 40,8’i ise eskiyen giyeceklerini yenileyemiyor. 12.5 milyon çocuk ise beslenme ihtiyacını karşılayamıyor yani gün aşırı et, tavuk ya da balık içeren yiyecekler yiyemiyor. Her üç çocuktan ikisi gün aşırı bile ana protein kaynaklarına ulaşamıyor olması çocukların sağlıklı beslenemediğine işaret ediyor.
Doğu’da daha vahim
Veriler bölgeler bazında önemli farklılık gösteriyor. Türkiye’nin batısından doğusuna gidildikçe çocuk yoksulluğu artıyor. Batı Marmara, Ege, Doğu Marmara, Batı Anadolu, Orta Anadolu ve Batı Karadeniz’de çocuklar arasında maddi yoksunluk çekenlerin oranı Türkiye ortalamasının altında. İstanbul ve Akdeniz Türkiye ortalamasına yakın iken Doğu Karadeniz ve Kuzeydoğu Anadolu bölgelerinde her üç çocuktan biri maddi yoksunluk içinde. Çocuk yoksulluğunun en yaygın olduğu bölge ise Güneydoğu Anadolu. Bu bölgede yaşayan çocukların yüzde 42,1’i maddi yoksunluk çekiyor. Güneydoğu Anadolu’daki haneler 1 milyon 200 bin çocuğun ne beslenme, ne ısınma ne de giyim ihtiyaçlarını karşılayabiliyor.
Çocuk nüfusu yarı yarıya azalacak
Türkiye’de 2012 sonu itibariyle 22 milyon 692 bin 174 çocuk bulunuyor. TÜİK tarafından yapılan açıklamada, 2012’de yüzde 30 olan çocuk nüfus oranının, 2023’te yüzde 25,7’ye, 2050’de yüzde 19,1’e ve 2075’te yüzde 17,6’ya düşmesinin beklendiği bildirildi. En yüksek çocuk nüfus oranına sahip il yüzde 49 ile Şırnak olurken en düşük il ise yüzde 18’le Tunceli oldu. Doğan bebeklere konulan en popüler üç erkek ismi Berat, Yusuf ve Emir, en popüler kız ismi ise Zeynep, Elif ve Ecrin oldu.
4.6 milyon çocuk yoksul
Yoksul çocuk Yoksul çocukların sayısı (bin kişi) payı (%) Maddi yoksunluk 4.583 24,4 Beslenme 12.577 66,9 Isınma 7.585 40,3 Giyim 7.665 40,8 Toplam çocuk sayısı 18.800
Türkiye çocuk işçiliğinde Afrika'laşıyor
Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Enstitüsü’nün (DİSK-AR), yaptığı hesaplamaya göre, dünya genelinde azalma eğiliminde olan çocuk işçiliği Türkiye’de kriz sürecinde tekrar canlandı. 14 Mart 2013 tarihinde Adana’da haftalığı 100 TL’ye çalıştığı fabrikada kafası pres makinesine sıkışarak ölen 13 yaşındaki çocuk işçi Ahmet Yıldız’ın anısına ithaf edilen DİSK-AR Çocuk İşçiliği 2013 raporunda, Türkiye’de çocuk işçiliğinde düşüş eğiliminin durduğuna dikkat çekildi. Araştırmada, “1999-2006 yılları arasında istihdam edilen çocuk sayısı 2 milyon 270 binden 890 bin düzeyine düşmüştür. 2012 yılında çocuk işçi sayısı 893 bine ulaşmıştır” denildi. İstihdam içinde değerlendirilmeyen ev işlerinde çalışan çocukların sayısı 2012 yılında yaklaşık 1 milyon kişi artarak 7 milyon 503 bine yükseldi. 5-17 yaş arası toplam çalışan çocukların sayısı 8 milyon 397 bine ulaştı.
Böllgelerde çocuk yosulluğu (Bin kişi)
İstanbul 736 Batı Marmara 125 Ege 408 Doğu Marmara 283 Batı Anadolu 219 Akdeniz 554 Orta Anadolu 159 Batı Karadeniz 171 Doğu Karadeniz 173 Kuzeydoğu Anadolu 215 Ortadoğu Anadolu 340 Güneydoğu Anadolu 1.201 Türkiye 4.583
Neler yapılmalı
Betam çocuk yoksulluğuyla mücadele için şunları öneriyor: Yoksul çocuklara yönelik araştırmalar derinleştirilmeli ve etkili destek politikalarının acilen tasarlanmalı. Çocuk yoksulluğuna yönelik araştırmalar özellikle beslenme ve ısınma sorunlarına odaklanmalı. Gerçekçi bir protein zafiyeti haritası çıkarılmalı ve buna göre maddi destek politikaları düşünülmeli. Yakacak yardımlarının tamamı gerçek ihtiyaç sahiplerine ulaşmıyor olabilir. Doğalgaz fiyatlarındaki nispi artış kimi haneleri yakıttan tasarrufa zorluyor olabilir. Düşük gelirli haneler yalıtıma kaynak ayıramıyor olabilir. Genel olarak da yoksulluk araştırmaları ve yoksullukla mücadele TÜBİTAK ve Kalkınma Bakanlığı tarafından öncelikli alan ilan edilmeli. 12.5 milyon çocuk gün aşırı et, tavuk ya da balık yiyemiyor 7.5 milyon çocuk üşüyor 7.6 milyon çocuk eskiyenleri yerine yeni kıyafet alamıyor.
Tablo 3 Alt kalemlere göre blgesel çocuk yoksulluğu, 2010