Türkiye'de özgürlükler sınırlanmıyor
Beyoğlu Musevi Hahamhanesi Vakfı Araştırması'nda halkın MİT, yargı, emniyet, ordu ve siyasi partilerde üst düzey mevkilerde gayrimüslimlerin görev almasından rahatsızlık duyanların oranı, rahatsızlık duymayanlardan fazla çıktı.Beyoğlu Musevi Hahamhanesi Vakfı tarafından "Türk Yahudi Toplumu ve Yahudi Kültürünü Tanıtma Projesi" kapsamında gerçekleştirilen 'Farklı Kimliklere ve Yahudiliğe Bakış Algı Araştırması' anketinde deneklerin çoğu Türkiye'de Müslüman, Hıristiyan ve Musevilerin dışlanmadıkları ve özgürce yaşadıkları görüşünü dile getirdi. İsrail-Filistin çatışmasında deneklerin büyük bir çoğunluğu hem İsrail hem de Filistin hükümetinin politikalarının çatışma ortamını körüklediğini düşünüyor.
Beyoğlu Musevi Hahamhanesi Vakfı tarafından yapılan ve Avrupa Komisyonu Türkiye Delegasyonu Demokrasi ve İnsan Hakları İçin Avrupa Aracı (DIHAA) programı tarafından desteklenen anketten ilginç sonuçlar çıktı. Telefonla yapılan ankette bin 108 deneğe Türkiye'deki demokrasinin işleyişi, kimlik tanımlaması ve Filistin-İsrail çatışmasının Yahudi algısına etkileri gibi sorular yöneltildi. Türkiye İstatistik Kurumu'nun bölgesel nüfus ve kent kır dağılımlarının esas alındığı anket, 18 Mayıs-18 Haziran 2009 tarihleri arasında yapıldı. Çalışmanın amacı, genelde kamuoyunun diğer kimlik ve inançlara bakışını değerlendirmek özelde ise Türk Musevi'lerinin algı ve imajının ölçülmesi olarak belirtildi.
Deneklerin yaş, eğitim ve cinsiyet durumu
Ankete katılanların yüzde 49'u erkek, yüzde 51'i ise kadınlardan oluşuyor. Deneklerin yaş aralığı ise şöyle: 18-24 yaş arası yüzde 20, 24-34 yaş arası yüzde 26, 35-44 yaş arası yüzde 21, 45-54 yaş arası yüzde 15, 55-64 yaş arası yüzde 11 ve 65 yaş üzeri yüzde 7. Deneklerin eğitim durumları ise; ilkokul ve altı yüzde 45, orta öğretim yüzde 40, üniversite ve üzeri ise yüzde 15. Deneklerin yüzde 67'si kentten yüzde 33'ü ise kırsal bölgeden seçildi.
Türkiye'de demokrasinin işleyişinden memnun olmayanlar yüzde 44
Ankette Türkiye'de demokrasinin işleyişinden memnunluk derecesi 10 üzerinden 4,3 seviyesinde kaldı. Düşük eğitim seviyesindekiler, AK Parti seçmeni, kırsal kesimde yaşayanlar, dindarlar ve kadınların Türkiye'deki demokrasiden memnunluk derecelerinin daha fazla olduğu gözlendi. Ankete katılanlara sorulan "Genel olarak Türkiye'de demokrasinin işleyişinden ne derece memnunsunuz?" sorusuna deneklerin yüzde 44'ü memnun olmadığı karşılığını verdi. Yüzde 25'i 'ne memnunum ne de memnun değilim derken yüzde 30'u memnun olduğunu ifade etti.
"Sizce genelde insanların çoğuna güvenilir mi, yoksa insanlara dikkatli yaklaşmak mı gerekir?" sorusuna dikkatli yaklaşmak gerektiği cevabını verenler yüzde 72 gibi yüksek bir rakam çıkarken, çoğu insana güvenilebilir diyenler ise yüzde 14 oranında kaldı.
TC. vatandaşı olarak görenler yüzde 51
Denekler "Kendinizi tek bir kimlikle tanımlayacak olsanız şu sayacaklarımdan öncelikle hangisini kendinize uygun görürdünüz?" sorusuna yüzde 51 TC vatandaşı, yüzde 19'u Müslüman, yüzde 19'u Türk karşılığını verdi. Aynı soruya Kürt diyenler yüzde 2, Alevi diyenler yüzde 2 oranında kalırken yüzde 7'si kimlik tanımlamadı ve yüzde 1'i de 'cevap yok' dedi.
Kimlik ve inançlar özgür
Ankete katılanlara 'Sizce bu kesimlerden her biri toplum içinde kimlik veya inançlarını ne derece özgürce ifade edebiliyorlar' sorusu soruldu. Bu soruya verilen cevapta: Müslümanlar özgür diyenler yüzde 64, ne özgür ne özgür değil diyenler yüzde 17, özgür değil diyenler yüzde 18, fikir belirtmeyenler yüzde 1. Hıristiyanlar özgür diyenler yüzde 60, ne özgür ne özgür değil diyenler yüzde 18, özgür değil diyenler yüzde 13, fikir belirtmeyenler yüzde 9. Museviler özgür diyenler yüzde 57, ne özgür ne özgür değil diyenler yüzde 19, özgür değil diyenler yüzde 14, fikir belirtmeyenler yüzde 10.
Alevileri özgür görenlerin oranı yüzde 55 olurken ne özgür ne özgür değil diyenler yüzde 17, özgür değil diyenler yüzde 21, fikir belirtmeyenler de yüzde 7. Ateistler özgür diyenler yüzde 46, ne özgür ne özgür değil diyenler yüzde 19, özgür değil diyenler yüzde 24, fikir belirtmeyenler yüzde 11.
Aynı soru kendileri için sorulan deneklerden yüzde 83'ü kendi inanç ve kimliğini özgürce ifade ettiğini söyledi. 'Ne özgür ne özgür değil' diyenler yüzde 9, 'özgür değil' diyenler yüzde 6, fikir belirtmeyenler ise yüzde 2 oranında.
İsrail ve Filistin hükümetleri çatışmayı körüklüyor
Ankete katılan vatandaşlar iki ülke arasında yaşanan çatışmada her iki ülkenin hükümetini de sorumlu tutuyor. Deneklerin daha çok İsrail hükümetini sorumlu tuttuğu gözlendi.
Ankette sorulan İsrail hükümeti ile Filistin hükümeti ve HAMAS'ın izlediği politikaların barışı sağlamaya yönelik mi yoksa daha büyük çatışmalara mı yol açtığı şeklindeki soruya denekler her iki tarafında çatışmayı körüklediğini belirtti. İsrail'in çatışmayı körüklediğini düşünenler yüzde 80, Filistin hükümetinin çatışmayı körüklediğini düşünenler ise yüzde 65 oranında çıktı. Deneklerin yüzde 68'i İsrail'in politikalarından sadece İsrail Devletinin sorumlu olduğunu belirtirken yüzde 20'si dünyadaki tüm Yahudileri sorumlu tuttu.
Ankette sırayla MİT, yargı, emniyet, ordu ve siyasi partilerde üst düzey mevkilerde gayrimüslimlerin görev almasından rahatsızlık duyanların oranı, rahatsızlık duymayanlardan fazla çıktı. Sağlık, bilimsel araştırmalar ve belediyelerde gayrimüslimlerin görev almasından ise rahatsızlık duymayanların oranının fazla olduğu gözlendi.
Komşu olarak ateistle daha çok istenmiyor
Ankete katılan vatandaşların istemedikleri komşu sıralamasında Ateistler ilk sırada yer aldı. 'Kimleri komşu olarak istemezdiniz' sorusunda ise Ateist bir aile istemeyenlerin oranı yüzde 57, isteyenlerin oranı ise yüzde 42 çıktı. Türk vatandaşı Yahudi azınlığa mensup bir aile istemeyenler yüzde 42, 'isterdim' diyenler yüzde 57 oranında. Türk vatandaşı Hıristiyan azınlığa mensup bir aile isteyenler yüzde 35, istemeyenler ise yüzde 63. Başka ülkeden gelmiş yabancı bir aile istemem diyenlerin oranı yüzde 18, 'isterdim' diyenler ise yüzde 81 seviyesinde. Müslüman ancak farklı bir mezhepten olan bir aile isteyenler yüzde 13, isteyenler yüzde 86.