Türkiye'deki Suriyelilerin yüzde 74’ü vatandaşlık istiyor, yüzde 6'sı yardım alıyor
Türkiye’de sayıları 3.5 milyonu bulan Suriyelilerin durumunu İnsani Gelişme Vakfı ve IPSOS araştırdı. 10 ilde yapılan araştırma Suriyelilerin yüzde 64’ünün geleceğe umutla baktığını, yüzde 52’sinin ise geleceğini Türkiye’de gördüğünü gösterirken, kayıt dışı, ucuz işgücü olarak çalıştırılan Suriyelilerin günlük satın alma gücünün ise 2 doların altında olduğu gerçeğini ortaya koydu.
Hürriyet'te yer alan habere göre, İnsani Gelişme Vakfı (İNGEV) ve IPSOS Araştırmalar Enstitüsü tarafından Türkiye’deki Suriyeli mültecilerle ilgili bugüne kadar yapılan en kapsamlı araştırmalardan biri olan “Mülteci Hayatlar Monitörü”, Suriyeli mültecilerle ilgili çarpıcı sonuçları ortaya koydu. Araştırmaya göre Suriyeli mültecilerin yüzde 74’ü vatandaşlık istiyor, yüzde 70’iyse Türkçe bilmiyor. Suriyelilerin günlük satın alma gücü 2 doların altında, kayıtlı ve kayıtsız olarak çalışanların oranıysa yaklaşık yüzde 31. Suriyelilerin hane halkı büyüklüğüyse Türklerin iki katı. Araştırma, 27 Nisan-20 Mayıs 2017 arası mülteci nüfusunun yüzde 79’unu barındıran 10 ilde (İstanbul, Şanlıurfa, Hatay, Gaziantep, Adana, Mersin, Kilis, Mardin, Bursa, İzmir) yaklaşık 1300 kişiyle yüz yüze görüşme yöntemiyle gerçekleştirildi. İNGEV Kurucu Başkanı Vural Çakır, araştırmaya göre kamp dışında yaşayan Suriyelilerin yaklaşık yüzde 90’ı kayıtlı olduğunu, Doğu şehirlerinde geçici kimliği olanların oranının yüzde 93, Güney’de yüzde 90, Batı’daysa bu oranın yüzde 84 civarında olduğunu söyledi.
2 doların altında
Suriyeli mülteci bir ailenin gıda, içecek, kişisel temizlik gibi kalemlerin dahil olduğu aylık hane tüketim harcaması 867 TL. Kişi başı harcaması ise 140 TL. Yani Suriyeli mültecilerin günlük kişi başı satın alma gücü günlük 2 doların altında, sadece 1.33 dolar (yaklaşık 4.6 lira). Suriyelilerin yüzde 70’iyse ‘çalışma koşullarım buradaki halka göre çok daha kötü’ diyor.
Vatandaşlık istiyorlar
Araştırmaya göre Türkiye’deki Suriyeli mültecilerin yüzde 74’ü Türk vatandaşlığı istiyor, bu oran 15-17 yaş grubunda yüzde 80’e kadar çıkıyor. Suriyelilerin yüzde 52’si kendinin ve ailesinin geleceğini Türkiye’de görüyor, yaklaşık yüzde 45’iyse “Suriyeli olduğum için buradaki halk beni dışlıyor” diyor. “İmkanım olsa bir Avrupa ülkesine taşınmak istiyorum” diyenlerin oranı yüzde 42, “kesinlikle istemem” diyenlerse yüzde 44 gibi önemli bir kesim. “Çocuklarımın Türkiye’de hayatına devam etmesini istiyorum” diyenlerin oranı yüzde 52. “Geleceğe umutla bakıyorum” diyenlerin oranıysa yüzde 64. Araştırmanın çarpıcı sonuçlarından biri de Suriyeli mültecilerin ortalama hane halkı büyüklüğünün Türkiye hane halkı büyüklüğünün (3.5 kişi) neredeyse iki katı oranında, yaklaşık 6.2 kişi olması.
Banka hesapları yok
Araştırmaya göre Türkiye’de kişisel hesabı olan Suriyeli mültecilerin oranı sadece yüzde 4. Bir bankaya ait kredi kartı olanların oranıysa yüzde 2’den daha az. Vural Çakır, “Suriyeli mültecilerin tamamına yakını finansal sistemin dışında kalıyor. Oysa mülteci girişimciliği önemli bir konu. Suriye vatandaşlarının bankada hesap açması için tek başına geçici koruma kimliği yeterli değil ikamet belgesinin bulunması da gerekiyor. Mültecilerin finansal dışlanmışlığının giderilmesi gerekli” diyor.
Yüzde 6'sı yardım alıyor
Türkiye'deki 10 Suriyeliden neredeyse 9’u şimdiye kadar hiçbir sosyal yardım almadığını ifade ediyor. Düzenli veya düzensiz olarak sosyal yardım alanların oranı sadece yüzde 13. Yani Türkiye’deki Suriyelilerin sadece 180 bini (yüzde 6’sı) düzenli ayni veya nakdi yardım alıyor. Suriyelilerin sosyal yardım olanaklarının başında Kızılay Kartı geliyor. Şu anda kamp dışında yaşayan Suriyeli mültecilerin yüzde 9’unda, yani 270 bin kentli mültecide Kızılay Kart bulunuyor.
Yüzde 31'i çalışıyor çoğu kayıt dışı
Araştırmanın çalışma yaşamı ile ilgili bölümü ise Suriyeli mültecilerin kayıt dışı çalıştığını ortaya koyuyor. Araştırmanın sonuçları şöyle; * Türkiye’de mültecilerin toplam yüzde 31’i şu an iş piyasasına dahil. * Çalışanların yüzde 17’si Türkiyeli bir işverenin yanında çalışırken, yüzde 5’i Suriyeli bir işverenin yanında, yüzde 5’i de kendi hesabına çalışıyor. * Suriyeli mültecilerin yüzde 50’si çalışmıyor ve iş arıyor. Suriyeli erkeklerinse yüzde 50’si çalışmıyor, yüzde 24’üyse iş arıyor. * Suriyeli mülteci kadınların yüzde 8’i çalışırken yüzde 9’u işsiz. * Suriyeli kadınların yüzde 73’ü ne çalışıyor ne de iş arıyor. * Türkiye’deki yaklaşık 650 bin Suriyeli kayıtlı veya kayıtsız olarak istihdamda yer alıyor. * Suriyeliler arasında istihdam alanında yüzde 98 düzensizlik mevcut.