Türkiye'nin kredi notunun 'yatırım yapılabilir'e yükseltilmesinden bu yana dolar yüzde 71, faiz yüzde 65 yükseldi
Türkiye’yi yatırım yapılabilir en düşük seviye olan BBB- düzeyinde, “durağan” görünümle derecelendiren Fitch, gelecek hafta cuma günü Türkiye’nin kredi notunu açıklayacak. Fitch’in Türkiye’nin notunu yatırım yapılabilir dereceye yükselttiği tarihe göre ise kur, faiz ve makroekonomik verilerdeki bozulma dikkat çekiyor. Diğer yandan siyasi belirsizlik ve güvenlik endişeleri artıyor. Yatırım yapılabilir not kararlarında siyasi istikrar gerekçesi öne çıkıyordu. Fitch, çözüm sürecinin de Türkiye’nin kredibilitesini güçlendireceğini ifade etmişti. Son dönemde uyarı üstüne uyarı yapan kuruluşun not indirmesi veya görünümü negatife çevirmesi gündeme gelebilir. Ancak Fitch bunun için seçim sonrasını da bekleyebilir.
Kur artışı yüzde 71
Fitch Türkiye’nin notunu 5 Kasım 2012’de yükseltmişti. Dolar o dönem 1.78 TL idi. Gösterge faiz yüzde 6.86’dan işlem görüyordu. Dolar şimdilerde 3 TL’yi aşarken, faiz yüzde 11’in üzerinde. Buna göre dolar o tarihten bu yana yüzde 71, faiz yüzde 65 yükseldi.
Pelin Ünker’in Cumhuriyet’te yer alan haberine göre, Fitch, Türkiye’nin notunu yükseltirken ekonominin güçlü bir sürdürülebilir büyüme trendinde olduğunu vurgulamıştı. Ancak şu anda tüm dünya ile birlikte yavaşlama sinyalleri artıyor ve büyümenin yıl sonunda en fazla yüzde 2.5-3.0 arasında olması bekleniyor. Diğer yandan dolar bazında milli gelir de düştü. 2012’de dolar bazında GSYİH 786 milyar 293 milyon dolar seviyesindeydi. Bu yılın ikinci çeyrek verilerine göre milli gelir dolar bazında 772 milyar 339 milyon dolara geriledi.
Sermaye kaçış riski
Cari açık sorununda ise az da olsa ilerleme kaydedildi. Ancak cari açıkta bir miktar iyileşme olsa da açığın milli gelire oranında gözle görülür bir iyileşme yok. 2012’de cari açık 48.5 milyar dolar idi. Açık bu yılın ilk yedi ayında 25.4 milyar dolara geriledi. Diğer yandan 2012’de cari açığın milli gelire oranı yüzde 5.9 iken bu yıl yüzde 5.4 olması bekleniyor. Ancak büyümedeki ivme kaybı ve ihracattaki daralma da göz önüne alınırsa bu oran yakalanamayabilir. Cari açığın sıcak para ile finansmanının sorunlu olduğuna dair uyarılar sürüyor. Sermaye kaçış riski Fed’in olası faiz artış kararı nedeniyle giderek artıyor. Fitch önceki gün yayımladığı raporda da Türkiye’nin gelişen ülkeler arasında ABD’de faizlerin artırılmasına en duyarlı ülkelerden biri olduğuna dikkat çekti.
Döviz borcu arttı
Yine yatırım yapılabilir nota gerekçe olarak yabancı para rezerv büyüklüğü gösterilmişti. O dönem Merkez Bankası’nın brüt döviz rezervleri 99.5 milyar dolardı. Haziran verilerine göre ise 100.7 milyar dolar. Rezervler az da olsa artmış görünüyor. Yine de rezervlerin kısa vadeli borçlara oranına bakıldığında mevcut rezervlerin Ekim 2012’de kısa vadeli borçları karşılarken, şu anda karşılayamadığı görülüyor. Ekim 2012’de rezervler kısa vadeli borçtan 1.6 milyar dolar fazla iken, Haziran 2015 verilerine göre rezervler kısa vadeli borçtan 26.6 milyar dolar daha az.
Fitch de cuma günü yayımladığı değerlendirmede, kısa vadeli döviz cinsi borçların oranının yüksek olduğuna işaret etti. Kısa vadeli dış borç stoku Ekim 2012’deki 97.9 milyar dolarlık seviyesinden 127.3 milyar dolara yükseldi. Reel sektörün döviz açığı 2012’deki 135.5 milyar dolardan haziranda 176.2 milyar dolara çıkarken, kısa vadeli döviz açığı 553 milyon dolardan 7.9 milyar dolara çıkarak 14 katına ulaştı. Enflasyon da 2012’de yüzde 6.16 iken, ağustosta 7.14’e çıktı.
Gözler Fed kararında
Diğer yandan gelecek haftanın önemli gündem maddesi Fed’in faiz toplantısı. Fed’in ucuz ve bol para dönemi bitecek dediği 22 Mayıs 2013’ten bu yana Merkez Bankası’nın döviz rezervleri 15.1 milyar dolar geriledi. Dolar da yüzde 64 yükseldi. Fed’den gelebilecek bir faiz artırımı dolar/TL’de yeni rekor değerler getirebilir. Bu arada, Çin ekonomisindeki gelişmeler de piyasaları etkileyebilir. Haftaya ayrıca haziran dönemi işsizlik ve temmuzağustos bütçe dengesi verileri açıklanacak.