'Türkiye'nin tek avantajı Boğazlar'

T24 - Wikileaks'in yayımladığı Stratfor maillerinde Türk donanmasının da incelendiği bilgisi ortaya atıldı. Stratfor uzmanlarından Nate Hughes'un tesbitine göre "Türk donanması komşu ülkelere göre oldukça güçlü"yken, Peter Zeihan ise Türk karasularının uzunluğu ve komşu ülke sayısının oranıyla donanmanın yetersiz kalacağı görüşünde. Zeihan'a göre, Türkiye'nin denizlerdeki tek avantajı İstanbul ve Çanakkale Boğazları'nı elinde bulundurması.

Taraf gazetesinde "İyi ki boğazlar var" başlığıyla yayımlanan (11 Mart 2012) Wikileaks kriptosu şöyle:

"İyi ki boğazlar var"

Amerikan Deniz Piyadeleri’ne yalnızca komuta düzeyinden 100 kişinin erişebileceği, jeopolitik ve askerî bilgi ve istihbaratların toplandığı bir internet portalı hazırlayan Stratfor, Türk donanma kuvvetlerinin artıları ile eksilerinin kapsamlı bir biçimde anatomisini çıkarmış. 2 Temmuz 2009’daki “Bugün için” başlıklı yazışmada kurumun başkan yardımcılarından, savunma konuları uzmanı Peter Zeihan “Muhtemelen bugün için değil ama Türk ordusunun baştan aşağı bir değerlendirmesini yapmamız lazım. Donanma, başlangıç için iyi bir yer” diye belirtiyor. Aynı gün, “Tartışma –Türkiye/Ordu– Türk donanması” başlıklı e-posta zincirinde bu iş için kolları sıvayan analistler, Türk donanmasının sağladığı eğitimi, gerçekleştirdiği tatbikatları ve filosunun niteliğini mercek altına alarak üzerinden yorumlar yapıyor.

‘Tek kozları boğazlar’

Savunma uzmanlarından Nate Hughes, ilk tesbitlerine göre Türkiye’nin Deniz Kuvvetleri’ne yatırım yapan bir ülke olduğunu şöyle aktarıyor: “90’ların sonundan bu yana Almanya ile yapılan altı yeni denizaltılık son anlaşmaya kadar (özünde beklenmedik veya sürpriz bir anlaşma değil) Türkiye, filosunu kapsamlı bir şekilde genişletti –denizaltılarından firkateynlere ve devriye gemilerine kadar. Ham ekipman olarak bakıldığında ise Karadeniz’de Rusya ve diğer herkesin ilerisinde, ayrıca Yunanistan‘ın da ilerisinde –her ne kadar Yunanistan ile fark, Rusya ile olandan daha az olsa da.”

George Friedman’ın ardından Stratfor’un en önemli ikinci uzmanı olarak görülen Peter Zeihan ise bu görüşe karşı çıkıyor: “Bana kalırsa, Türkiye’nin kıyı şeridinin uzunluğu ve rakip sayısı, donanmalarına ayırdıkları kaynaklarla orantılandığında sonuç korkunç. Bir donanma gücü olarak rekabet etme umudunu taşıyabilmelerini sağlayacak tek neden boğazları, zira bir yandan kendilerine, filolarını bir taraftan diğer tarafa sürekli olarak dağıtma fırsatı verirken, rakiplerini bu haktan mahrum ediyorlar.”

Peter Zeihan tartışmanın ilerleyen bölümünde Türkiye’nin üç ayrı denizde birbirinden farklı “rakiplerle” karşı karşıya olduğunu vurgulayarak, bu nedenle de mevcut kaynaklarının yetersiz olduğunu savunuyor.

Osmanlı neden iyi denizci olamadı

Zeihan’a göre kaynakların ihtiyaçları karşılamaması Osmanlıların da neden asla iyi denizci olmadıklarını da açıklıyor. Analistler ayrıca Karadeniz’in de önemini vurguluyor. Karadeniz’in sularında bol keseden dolar yattığını yazan Zeihan, Tuna’nın son durağı Karadeniz’in “Bavyera’dan Balkanlara kadar Avrupa için büyük bir ticaret merkezi” olduğunu belirtiyor. Stratfor’un beş milyonun üzerindeki yazışmalarında uzmanların Türk ordusu genelinde ve donanma özelinde tüm haberleri yakından takip ettikleri de ortaya çıkıyor.

Örneğin 26 Ağustos 2008 tarihli bir yazışmada, Karadeniz’deki Rus ve Türk donanmalarının manevralar yapması, 12 Kasım 2010’da Türk Deniz Kuvvetleri Komutanı’nın Pakistanlı mevkidaşı ile görüşmesi, 29 Mart 2011’de ise Azerbaycan donanmasının Türk deniz kuvvetlerinin Raytheon ve Havelsan ortaklığında geliştirdiği Entegre Savaş İdare Sistemi (GENESIS) projesini satın almak istediği bilgileri paylaşılıyor.

Deniz Piyadeleri'ne özel askeri portal

Stratfor, ABD Deniz Piyadeleri’nin üst düzey komutanları için, askerî ve jeopolitik istihbaratlar ve veriler içeren çok özel bir portal satmış. Stratfor’un direktörü George Friedman, anlaşmanın ardından tüm çalışanlara gönderdiği 29 Temmuz 2010’daki bir e,postada büyük bir iş başardıklarını belirtiyor: “Size ilk –ve son derece önemli– portal satışımızı duyurmak istiyorum. Deniz Piyadeleri askerî portalımız için 100 kişilik bir erişim lisansı satın aldı. [...] Bu satış hem ilk hem de önemli bir müşteriye büyük bir satışı temsil ediyor. [...] İçeriği oluşturan istihbarattan, projeye yatırım yapmamızı sağlayan muhasebeye kadar tüm Stratfor bunda pay sahibi.” Satışı gerçekleştirenlerden Ronald Durchin ise ekliyor: “Deniz Piyadeleri ihtiyaçlarını portala entegre etme konusundaki arzumuzdan çok etkilendi. Komuta düzeyindeki bu satışı yaptıktan sonra, Deniz Piyadeleri ve başka birliklerden daha fazlası da gelecek.”