Ukrayna savaşı: Kim kazanıyor?
Ukrayna güçleri son günlerde hızla toprak kazandı ve Rusya'nın elindeki geniş bölgeleri geri aldı.
Rusya ise yeniden örgütlendiğini ve Moskova'nın hala ülkenin beşte birini elinde tuttuğunu vurguluyor.
Çatışma nasıl değişti?
Rusya, Ukrayna'yı 24 Şubat'ta işgal etmiş, başkent Kiev'in etrafını sarmıştı. Ayrıca ülkenin güney, doğu ve kuzeyine saldırılar başlattı.
Nisan başında Ukrayna güçler, Rusya'nın başkente doğru ilerleyişini bırakmasının ardından Kiev'in etrafındaki geniş kesimleri geri aldı.
Rusya bu noktadan sonra askeri faaliyetlerini ülkenin güneyi, doğusu ve güneydoğusuna yoğunlaştırıp büyük toprak kazanımları elde etti.
Ancak Eylül başından bu yana durum çok değişti.
Ukrayna, kuzeydoğuda bir saldırı başlatarak sadece Harkov kenti etrafında 3 bin kilometre karelik alanı ele geçirdiğini belirtiyor.
Kiev yönetimi, Eylül ayında toplam 8 bin kilometrekarelik alanı Rusya'dan geri aldığını söylüyor. Bu, Ukrayna'nın savaşın başlangıcından bu yana en önemli toprak kazanımı oldu.
Ukrayna'nın 10 Eylül'de geri aldığını açıkladığı İzyum ve Kupiansk kentleri Rus güçlerinin önemli ikmal merkezleriydi. Bu nedenle kayda değer stratejik kazanımlar olarak görülüyorlar.
Ayrıca ülkenin güneyindeki Herson bölgesinde Ukrayna güçlerinin karşı saldırısı var.
Uluslararası Savaş Araştırmaları Enstitüsü, Ukrayna güçlerinin Rus güçlerine "büyük bir operasyonel yenilgi" tattırdığını söylüyor.
Rusya nasıl yanıt verdi?
Rusya, birliklerinin İzyum ve Kupiansk'tan geri çekildiklerini teyit etti. Bunun "yeniden örgütlenmek" için stratejik bir geri çekilme olduğunu söyledi.
Moskova ayrıca, bu bölgelerin askeri saldırılarla hedef alınmaya devam edileceğini vurguladı.
Rus Ordusu, geri çekilme sırasında büyük miktarlarda malzeme ve mühimmatı geride bırakmış gibi görünüyor.
Rusya ne kadar toprağı elinde tutuyor?
Savaş Araştırmaları Enstitüsüne göre Rusya hâlâ Ukrayna'nın % 20'sini elinde tutuyor.
Donbas büyük ölçüde Rusça konuşulan bir bölge ve Rusya 2014'te Kırım'ı ilhak ettikten sonra Rusya yanlısı güçler bölgenin üçte birini ele geçirmişti. Moskova burada iki adet sözde halk cumhuriyeti kurdu.
Aralarında Lviv kentinin de bulunduğu ülkenin batısı füze saldırılarına maruz kaldı, ancak Rus güçleri hiç buraları ele geçirmeye çalışmadı.
Rusya ne istiyor?
Rusya, işgalini bir savaş olarak tanımlamayı reddediyor ve Ukrayna'da "özel askeri operasyon" yaptıklarını söylüyor.
Kremlin, "başta belirlenen tüm görevler yerine getirilene dek" operasyonların devam edeceğini vurguluyor.
Rusya lideri Vladimir Putin, Şubat ayında işgali başlattığında amacının Ukrayna'yı "silahsızlandırmak" olduğunu söylemişti.
Bir başka hedef de Ukrayna'nın NATO'ya katılmasını önlemekti.
Rusya neden Ukrayna'yı işgal etti?
Rusya'nın baştaki amacı Ukrayna'ya boyun eğdirip, hükümetini devirmekti.
Ancak şimdi hedeflerini Ukrayna'nın doğusu ve güneyinden toprak ele geçirmelkle kısıtlamış gibi görünüyorlar.
Ukrayna ne istiyor?
Ukrayna lideri Volodymir Zelenski başlıca amacının tüm Rus güçlerini ülkeden çıkartıp "tüm topraklarını işgalden kurtarmak" olduğunu söyledi.
Zelenski, Rusya'dan geri alınan bölgeleri ellerinde tutmak için daha çok para ve silah talebinde bulundu. Ukrayna güçleri asıl olarak Batı'nın yolladığı silahları kullanıyor.
Kaç kişi öldü?
Her iki taraf da kayıp verdi ve yine iki taraf da tam sayıları açıklamıyor.
Ukrayna, 50 binden fazla Rus askerinin öldürüldüğünü iddia ediyor ve Ağustos başında çatışmaların başlangıcından bu yana 9 bin asker kaybettiğini açıkladı.
Rusya ise nadiren kayıplarını açıklıyor. Son ölü sayısı açıklaması Mart'taydı ve işgalin başından bu yana 1.351 askerin öldüğünü söylemişti.
ABD'li yetkililer, Temmuz ayında 15 bin dolayında Rus askerinin öldüğünü belirtti.
Siviller de hayatını kaybetti. Eylül başında BM 5700 binden fazla sivil ölümünü teyit etti. Ancak asıl sayının çok daha fazla olduğu söyleniyor.