"Üç grup seçmen var"
Hürriyet yazarı Selçuk Şirin, 3 Kasım 2019'dan 24 Haziran 2018'e çekilen cumhurbaşkanlığı ve genel milletvekili seçimlerinde oy kullanacak vatandaşları, "ideolojik seçmenler", "lider seçmenleri" ve "ekonomik gidişat seçmenleri" olmak üzere üç gruba ayırdı.
"Türkiye’de yapılan pek çok araştırmada seçmenlerin ezici bir çoğunluğunun ya ideolojik ya da lider seçmeni olduğunu biliyoruz" diyen Şirin, "Seçmenler neye göre oy veriyor?" başlığıyla yayımlanan (17 Haziran 2018) yazısında sözlerine şöyle devam etti:
"Bu oran kimi araştırmalarda yüzde 80’leri buluyor. Geriye kalan yüzde 15-20’lik seçmen kitlesi ise benim ‘gidişat seçmeni’ dediğim kesimi oluşturuyor.
İdeolojik seçmenler Siyasal seçimlerde, insanların ideolojik bir tercih yapması eşyanın tabiatına uygun olan bir durum. Öyle olduğu için de seçmenlerin önemli bir kısmı sağcıysa sağ bir partiye, milliyetçiyse milliyetçi bir partiye, solcuysa sol bir partiye oy veriyor. Seçim dönemindeki kampanyalar ya da vaatler bu seçmenler için çok bir anlam ifade etmiyor. Aynı şekilde ekonomik gidişat da bu seçmenlerin oyunu değiştirmiyor. İdeolojik seçmenler oylarını kimliklerine bakarak kullanıyor. Seçim dönemi başlamadan oylarını belirlemiş seçmenlerden söz ediyoruz. Türkiye’de CHP, MHP ve HDP kendi içinde en çok ideolojik seçmene sahip partiler ancak AK Parti içinde de belli oranda ideolojik seçmen var.
Lider seçmenleri İkinci grup ise lider seçmenleri. Bu seçmenler oylarını ideolojik saiklerin ötesinde, gidişattan da biraz bağımsız olarak liderin kimliğine göre veriyor. Adayın hal ve hareketleri, lider karizması, hikâyesi, estirdiği rüzgâr seçmenlerin oy verme tercihini belirliyor. Dünyada son dönemde yapılan, başta Trump olmak üzere pek çok lideri iktidara bu lider seçmenleri taşıdı. Aynı şekilde Türkiye’de de AK Parti zaferlerini bu seçmen grubuna borçlu.
Gidişat seçmenleri Üçüncü grup seçmenler ise oylarını ideolojiye ya da lidere göre değil gidişata göre belirliyor. Bu seçmen grubu için seçimler daha ziyade rasyonel bir tercih. Kim benim için daha iyi bir gelecek sunuyor? Kim başta ekonomik ve güvenlik olmak üzere temel ihtiyaçlarıma daha iyi çözüm sunuyor? Bu sorulara verilen yanıtlar seçmenin oyunu bir partiden alıp başka bir partiye taşıyabiliyor. Zaten yüzergezer oy ifadesi de buradan geliyor. Öyle olduğu için de seçim kampanyaları, vaatler bu grup için tasarlanıyor. Bu seçmen grubunun boyutu da adı üstünde gidişata göre belirleniyor. Kriz olmayan dönemlerde bu grubun oranı tek haneli rakamlara gerilerken kriz anlarında 15-20 puanı buluyor.
Hangi grup belirler? Önümüzdeki genel seçimin kaderini gidişat seçmenleri belirliyor. Eğer sandığa giden bu seçmenler gidişatın iyi olduğunu düşünüyorsa iktidar partisine bir fırsat daha verecek. Fakat bu seçmenler gidişattan memnun değilse, iktidar partisi Meclis’teki çoğunluğunu yitirecek. Yaşayıp göreceğiz.