Ücretlilerin sendikalaşma oranı 21 yılda yüzde 16.1 geriledi

Özel sektörde sendikal örgütlenme ‘ateşten gömlek’; sendikalaşma oranı 2007’ye gelindiğinde yüzde 3.4’te kaldı. Ücretlilerin sendikalaşma oranı ise 21 yılda yüzde 22.2’den 6.1’e geriledi.Türk-İş'e bağlı Liman-İş Sendikası’nca hazırlanan raporda, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın açıkladığı sendikalı işçi oranlarının gerçeği yansıtmadığı öne sürülerek, 2007 yılı itibariyle Türkiye'de ücretlilerin sendikalaşma oranının yüzde 6,1, özel sektörde sendikalaşma oranının yüzde 3,4'te kaldığı belirtildi. Sendikanın "Türkiye'de Sendikalaşma ve Özel Sektörde Sendikal Örgütlenme" raporunda, 12 Eylül'ün ardından ülkedeki sendikal örgütlülüğün giderek küçüldüğü görüşüne yer verildi. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının 2009 Ocak itibariyle Türkiye'deki toplam işçi sayısını 5 milyon 434 bin 433, sendikalı işçi sayısını 3 milyon 205 bin 662, sendikalaşma oranını yüzde 58,9 olarak açıkladığı kaydedilen raporda, bu verilerin gerçeği yansıtmadığı iddia edildi. Raporda, bakanlığın, işçi sayısını hesaplarken yalnızca kayıtlı işçileri dikkate almasının bu konudaki verilerin farklılaşmasına yol açtığı ifade edildi. Türkiye'de sendikalaşma oranının, açıklananın çok daha altında olduğu savunulan raporda, toplu sözleşme hakkı bulunmayan kamu çalışanları hariç bırakıldığında, Türkiye'de ücretlilerin sendikalaşma oranının 1988'de yüzde 22,2 olduğu, 2007'ye gelindiğinde bu oranın yüzde 6,1'e gerilediği vurgulandı. SSK'ya kayıtlı işçilerin sendikalaşma oranının 1988'de yüzde 45,7 düzeyinde olduğuna işaret edilen raporda, bu oranın da 2007 yılında yüzde 15,7'ye kadar düştüğü kaydedildi. Özel sektörde sendikal örgütlenmenin "ateşten gömleğe" benzetildiği raporda, özel sektörde çalışan işçilerin sendikalaşma oranının 1995'te yüzde 7,8 iken, 2007'de yüzde 3,4 düzeyinde kaldığı ifade edildi. ‘İki işçiden birinin hakkı baştan yok ediliyor’ Raporda, esnek çalışma uygulamaları, taşeronlaştırma ve üretim zincirlerinin parçalanması sürecinin, işçilerin sendikalara üye olmasının önünde ciddi engel oluşturduğu değerlendirmesinde bulunuldu. Raporda, ayrıca özelleştirme uygulamalarının da sendikalaşma oranındaki düşüşü tetiklediği belirtildi. Son 20 yılda kamuda çalışan işçi sayısı azalırken özel sektörde çalışan işçi sayısının arttığına işaret edilen raporda, şunlar kaydedildi: "Özel sektörde istihdam genişlerken, kayıt dışı işçi çalıştırma ve iş mevzuatına aykırı uygulamalar da hız kazanmıştır. Kayıt dışı istihdamda yaşanan artış, özel sektörde sendikal örgütlenmenin önündeki en büyük engellerden biridir. Birçok çalışmada Türkiye'de kayıt dışı istihdam oranının yüzde 45-50 düzeyinde seyrettiği belirtilmektedir. Özel sektörde kayıt dışı çalışan milyonlarca işçinin birçok hakkı olmadığı gibi, sendikalaşma hakkı yoktur. Sonuç itibariyle neredeyse özel sektörde çalışan her iki işçiden birinin sendikalaşma hakkı baştan yok edilmektedir." Sendika üyeliğinin anayasal bir hak olduğu, ayrıca Türkiye'nin onayladığı uluslararası sözleşmelerle güvenceye alındığı vurgulanan raporda, "Ancak sendikalara ilişkin mevzuat, sendikalaşmayı zorlaştırdığı gibi, işverenlerin başvurduğu hukuk dışı ve endüstriyel ahlaka aykırı uygulamalar, özel sektörde sendikalaşmanın önünde ciddi bir engel teşkil etmektedir" denildi. Raporda, sendikalaşmayı engellemeye yönelik uygulamalar karşısında idari ve yargı süreçlerinin çok uzun sürmesinin de özel sektörde sendikalaşmanın önündeki en büyük engellerden biri olduğu kaydedildi.