Ukrayna krizi: Rusya, NATO'ya neden güvenmiyor?

NATO ülkeleri, Rusya'nın olası işgali karşısında Ukrayna'ya yardım etmek için neler yapılabileceğini değerlendiriyor.

Peki NATO nasıl bir ittifak, Rusya'nın NATO ve Ukrayna ile sorunu ne, taraflar arasında neler yaşandı?

İşte bu soruların yanıtları.

NATO nedir?

Türkiye'nin de üye olduğu NATO, ya da açık adıyla Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü, 1949 yılında aralarında ABD, Kanada, İngiltere ve Fransa'nın da bulunan 12 ülkenin kurduğu bir askeri ittifak.

Kuruluş amacı, Rusya'nın 2. Dünya Savaşı sonrasında Avrupa'ya genişlemesini önlemekti.

Sovyetler Birliği 1955'te komunist Doğu Avrupa ülkelerini bir araya getirerek NATO'ya karşı kendi askeri ittifakını, Varşova Paktı'nı kurdu.

Sovyetler Birliği'nin 1991'de dağılmasından sonra, eski Varşova Paktı üyelerinden bir kısmı NATO üyesi oldu. NATO'nun halen 30 üyesi var.

• Ukrayna-Rusya krizi: Sınırda son durum ne, gerilim nasıl tırmandı?
• Ukrayna krizi: Rusya ve Batı görüşüyor, savaş riski devam ediyor
• Biden: Rusya Ukrayna’yı işgal ederse Putin’e yaptırım uygulayabiliriz

Rusya'nın NATO ve Ukrayna ile sorunu ne?

Ukrayna, hem Avrupa Birliği hem Rusya'yla sınırı olan eski bir Sovyet cumhuriyeti.

NATO üyesi değil, ancak aralarında ileride ittifaka üye olabileceğine dair bir mutabakat var.

Rusya, Batılı ülkelerden buna asla izin verilmeyeceğine dair güvence istiyor. Batı ise böyle bir şeye yanaşmıyor.

Ukrayna'da çok sayıda Rus yaşıyor ve Rusya ile yakın sosyal ve kültürel ilişkileri var. Stratejik olarak Rusya Ukrayna'yı 'arka bahçesi' olarak görüyor.

Rusya'nın diğer kaygıları neler?

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Batılı ülkelerin ittifakı Rusya'yı kuşatmak için kullandığını öne sürüyor ve NATO'nun Doğu Avrupa'daki askeri faaliyetlerine son vermesini istiyor.

ABD'nin 1990'da NATO'nun doğuya doğru genişlemeyeceğini taahhüt ettiğini belirten Putin, uzun süredir bu sözün tutulmamasından şikayet ediyor.

NATO, Rusya'nın iddialarını reddediyor ve savunma amaçlı bir ittifak olduğunu, üye ülkelerin sadece çok az bir bölümünün Rusya ile sınırı bulunduğunu belirtiyor.

Birçok gözlemci, Rusya'nın Ukrayna sınırına asker yığmasının nedeninin, Batı'yı güvenlikle ilgili kaygılarını ciddiye almaya zorlamak olduğunu düşünüyor.

NATO geçmişte Rusya ve Ukrayna konusunda ne yaptı?

Ukrayna'da 2014 yılı başlarında dönemin Rusya yanlısı cumhurbaşkanı devrilince, Rusya Ukrayna'nın güneyindeki Kırım'ı ilhak etti.

Rusya aynı zamanda Ukrayna'nın doğusunda birçok yeri ele geçiren Rusya yanlısı ayrılıkçıları destekledi.

NATO müdahale etmedi ancak ilk kez bazı Doğu Avrupa ülkelerine asker konuşlandırdı.

Estonya, Letonya, Litvanya ve Polonya'da dört çok uluslu savaş taburu, Romanya'da da bir çok uluslu tugay yerleştirildi.

NATO ayrıca, Rus uçaklarının üye ülkelerin sınırlarını ihlal etmesini önlemek için Baltık ülkeleri ve Doğu Avrupa üzerinde hava kontrolünü genişletti.

Rusya bu kuvvetlerin çekilmesini istiyor.

NATO, Ukrayna'ya ne söz verdi?

ABD Başkanı Joe Biden, Rusya Ukrayna'yı işgal ederse bunun bedelinin ağır olacağını söyledi.

ABD, savaşa hazır durumdaki 8500 askerini alarma geçirdi ancak ABD Savunma Bakanlığı Pentagon, bu askerlerin ancak NATO'nun bir çevik kuvvet oluşturması halinde gönderileceğini bildirdi.

Askerleri bizzat Ukrayna'ya konumlandırma planı olmadığını da ekledi.

Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock, herhangi bir askeri tırmanışın Rusya için ağır ekonomik, siyasi ve stratejik sonuçları olacağı uyarısında bulundu.

İngiltere'de Başbakanlık'tan yapılan açıklamada, müttefiklerin yaptırım uygulamak da dahil olmak üzere gelişmelere hızla karşılık vermesinin önemine işaret edildi.

NATO'da Ukrayna konusunda görüş birliği var mı?

ABD Başkanı Biden, Avrupalı liderler arasında Ukrayna konusunda tam bir birlik olduğunu söyledi, ancak farklı ülkelerin önerdiği destekler arasında da farklılıklar bulunuyor.

ABD, Ukrayna'ya 90 ton silah ve mühimmat yardımı gönderdi. İngiltere, Rusya'ya karşı savunmasını güçlendirmesi için Ukrayna'ya silah gönderiyor.

Danimarka, İspanya, Fransa ve Hollanda, bölgenin güvenliğini sağlamak için Doğu Avrupa'ya savaş uçakları ve savaş gemileri gönderdi.

Ancak Almanya, çatışma alanlarına ölümcül silah göndermeme politikası uyarınca, Ukrayna'nın silah talebini reddetti, onun yerine tıbbi yardım göndereceğini bildirdi.

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ise gerginliği azaltmak için Rusya ile diyalog çağrısında bulunuyor.