Ukrayna savaşı: Rus askerlerinin teslim olması için kurulan telefon hattını günde 100 kişi arıyor
James Waterhouse - BBC Ukrayna Muhabiri
Rus askerlerinin teslim olmasını kolaylaştırmak için Ukrayna hükümeti tarafından kurulan bir telefon hattı, günde 100 civarında çağrı alıyor. Yaşamak İstiyorum adı verilen hat Eylül'de devreye girmişti.
Bu hattı arayan veya yazışma uygulamaları üzerinden mesaj atan Rus askerleri, teslim olmaları için en iyi ve güvenli yöntemi ayarlayabiliyor.
Ukraynalı yetkililer bugüne kadar işgalci askerler ve onların aileleri de dahil olmak üzere 3 bin 500'den fazla kişinin bu hattı aradığını söylüyor.
Yetkililer Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in, Rusya'nın Herson'u kaybetmesinin ardından ilan ettiği seferberlikle birlikte hattı arayan kişilerin sayısında artış görüldüklerini aktarıyor.
BBC, bazı telefon görüşmelerinin ses kaydını dinledi.
Koridordaki karanlık, Ukrayna'nın Savaş Esirleri Merkezi'nin de elektrik kesintilerinden etkilendiğini gösteriyor.
Küçük bir ofiste, Ukraynalı çağrı görevlisi Svitlana ile (gerçek adı değil) buluşuyoruz.
Telefonun yanı sıra Telegram ve WhatsApp üzerinden de iletişim kuruyor.
En yoğun zamanların, cephedeki askerlerin daha fazla boş vaktinin olduğu akşam saatleri olduğunu söylüyor:
"Telefonu açınca genellikle bir erkek sesi duyuyoruz. Kısmen çaresiz, kısmen de bu hattın bir tuzak olup olmadığını bilmedikleri için gergin bir ses oluyor.
"Merakın da etkisi var. Bazıları teslim olmak için değil fakat ihtiyaç duymaları halinde nasıl teslim olabileceklerini öğrenmek için arıyorlar. Her konuşma farklı gelişiyor."
BBC, çağrı merkezinin yaptığı bazı konuşmaları ve yazışmaları inceledi
Svitlana'nın bugüne kadar kaç kişiye nasıl yardım ettiğini bize söylemesine izni yok. Sadece bu kişilerden konum paylaşmalarını istediğini söyleyebiliyor.
Bazen de Rus askerlerinin onları provoke etmek için aradığını fakat arayanların da, Kremlin'in iddia ettiği gibi Ukrayna'nın Naziler tarafından yönetildiğine inanan kişiler olmadığını anlatıyor:
"Rusya'yı bir bütün olarak yargılayamayız. Çoğu, hayatlarından endişe eden insanlar."
Svitlana, işgal altındaki Kırım'da yaşarken silah altına alınan ve kendi ailesine, kendi ülkesine karşı savaşmak zorunda bırakılan bir adımla konuşmasını da anımsıyor.
Moskova bu çağrı merkezinin telefonunu, bir şekilde Rusya içinden erişilmez kılmış. Rus SIM kartıyla da, İngiliz SIM kartıyla da denememiz başarısız oldu.
Çağrı merkezi çalışanları, her konuşmanın farklı şekilde geliştiğini söylüyor
Ukrayna'nın Rus askerleri için hazırladığı "Yaşamak İstiyorum" hattının propaganda videosunda dış ses "Kendinize sorun: Kim için savaşıyorsunuz?" diye soruyor.
Patlama görüntülerine eşlik eden müzik, teslim olan Rus askerlerinin görüntüleriyle de devam ediyor ve ekranda kırmızı renklerle iki telefon numarası beliriyor.
Cepheye çok yakınlaşırlarsa beyaz bayrak sallamaları tavsiyesi de aktarılıyor.
Bu, Ukrayna'nın Rus askerlerinin moralini azaltmak için yürüttüğü bilgi savaşının bir parçası.
Svitlana'nın ofisinin duvarlarında, Rusya'nın esir aldığı Ukrayna askerlerinin fotoğrafları var. Hepsinin hayatta olduğu düşünülüyor ve bu çağrı merkezi, Kiev'in onları evlerine geri getirme çabalarının önemli bir parçası.
Teslim olan Rus askerleri, Ukraynalı askerlerle takas edilmek için kullanılabiliyor.
Institute of the Study of War'a (Savaş Çalışmaları Enstitüsü) göre Kremlin son dönemde Rusya içinde artan hoşnutsuzluğu gidermek için esir takaslarına daha istekli.
İki tarafta da binlerce savaş esiri olduğu düşünülüyor fakat tam sayılar net değil.
Vitalii Matviyenko bu projenin teslim olmak isteyen Rus askerlerinin hayatını kurtarmayı hedeflediğini söylüyor
Bu telefon hattı projesinin başındaki Vitalii Matviyenko, "Özellikle savaşmayı bilmemelerine rağmen topun ağzına atılmış, seferberlik emriyle gönderilen kişilere ulaşmak istiyoruz" diyor ve ekliyor:
"Bu hattı, gönüllü olarak teslim olmaları durumunda hayatlarını kurtarabileceklerini bilmeleri için yarattık."
Sayıca üstün bir düşmanla mücadele eden Ukrayna bu hattın, cephedeki düşmanların sayısını azaltmasını da umuyor.
Habere katkıda bulunanlar: Daria Sipigina, Hanna Chornous ve Moose Campbell