Uluslararası Şeffaflık Örgütü: Türkiye, dış ticarette yolsuzluk denetiminde alt sıralarda
Uluslararası Şeffaflık Örgütü, dünya ihracatının yaklaşık yüzde 85'ini oluşturan 47 ülkeyi incelediği 'Yolsuzluğun İhracı 2022' raporunu yayımladı.
2009'dan bu yana ülkelerin uluslararası ticarette yolsuzlukla mücadelesini takip eden çalışmada Türkiye de incelendi.
Ticaret kapsamında yabancı kamu görevlilerine rüşvet verilmesini suç sayan ve bu yönde yasal olarak bağlayıcı standartlar belirleyen Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü'nün (OECD) Rüşvetin Önlenmesi Sözleşmesi kapsamında hazırlanan raporda Türkiye, yasaları "az uygulayan/hiç uygulamayan" kategorisinde yer aldı.
İncelenen 47 ülkede ihracatta yolsuzluğa karşı uygulanan yaptırımların 2009'dan bu yana en düşük seviyede olduğu kaydedildi.
Rapor, dünyanın birçok ülkesinde yolsuzluk vakaları yüzünden kamu fonlarının yasa dışı bir şekilde özel kârlara doğru yönlendirildiğine ve çokuluslu dev şirketlerin hükümetlerin karar alma süreçlerini etkilediğine işaret ediyor.
Bu yıl dünyada yalnızca İsviçre ve ABD'nin "aktif" bir şekilde ihracat payları ile orantılı bir şekilde bu tür vakaları soruşturduğu ve yaptırım uyguladığı tespit edildi.
Bu iki ülke küresel ihracatın sadece yüzde 11,8'ini oluşturuyor.
Küresel ihracatın neredeyse yüzde 40'ını gerçekleştiren 20 ülke ise yolsuzluğun ihracatına karşı "az" yaptırım uyguluyor ya da "hiç uygulamıyor."
İhracatın yüzde 32'sini oluşturan 25 ülke ise rüşvet veren şirketlere karşı "orta veya sınırlı" seviyede yaptırım uyguluyor.
Uluslararası Şeffaflık Örgütü Başkanı Delia Ferreira Rubio, "Günümüzde hükümetlerin karşısında ekonomik karışıklıklar ve iklim krizi gibi çok büyük zorluklar var. Ancak liderler, kıtalararası yolsuzlukların bu zorlukları yoğunlaştırdığını göz ardı etmemeli" dedi ve sözlerine devam etti:
"Yurt dışı piyasalarında yaygın bir şekilde görülen yolsuzluk vakalarında büyük şirketler ve destekçileri ekonomik kalkınma, demokrasi ve insan hakları pahasına yasa dışı şekilde kar ediyor."
Türkiye daha önce defalarca kez uyarıldı
İhracat payı yüzde 1 olan Türkiye, yolsuzluğa karşı yaptırımları "az uygulayan ya da hiç uygulamayan" ülkeler arasında sıralanıyor.
2020 raporundan bu yana hiçbir değişiklik kaydedilmeyen Türkiye'nin yurt dışında rüşvet veren şirketlere karşı yalnızca bir soruşturma başlattığı, yaptırım uygulanan hiçbir dava olmadığı belirtiliyor.
Uluslararası Şeffaflık Örgütü'ne göre Türkiye, yolsuzluk konusunda yasal çerçevesindeki eksiklikler hakkında yetkili çalışma grupları tarafından defalarca kez uyarıldı.
Türkiye bu kapsamda aynı zamanda tüzel kişilerin yabancı rüşvetten sorumlu olduklarına ilişkin mevzuatını güçlendirmeye ve ihbarcılar için yeterli korumayı uygulamaya çağırıldı.
Mart 2021’de yayımlanan Yolsuzluğa Karşı Devletler Grubu (GRECO) 2020 Raporu'na göre, Türkiye, milletvekillerinin, hakimlerin ve savcıların tavsiyeleri yerine getirmesinde en başarısız ülkeydi.