Üniversite tercihi yapacakların dikkatine; 'baraj engeline' takılmayın!
YÖK, geçtiğimiz yıldan itibaren bazı bölümlere başarı sırası barajı getirdi. Hukuk, tıp, mühendislik, mimarlık ve eğitim fakültelerini tercih edecek adayların başarı sırasına dikkat etmeleri gerekiyor. Bu bölümleri tercih ederken Lisans Yerleştirme Sınavları’ndaki (LYS) başarı sırası adayların o bölümü tercih edip edemeyeceğini belirliyor. Bu alanlarda tercih yapabilmek için taban puan barajını geçmek gerekiyor.
Tıp fakültelerini tercih edecek adayların 40 bin barajını geçmesi gerekiyor. Hukuk fakülteleri için 150 bin, mühendislik (ziraat, su ürünleri ve orman fakülteleri hariç) 240 bin ve mimarlık fakültelerini listesine yazacakların ise 200 bin barajını aşmaları şart. Eğitim fakültesini tercih listesine dahil edecek adaylar 240 bin başarı sırası barajını göz önüne almalı. YÖK’ün önümüzdeki yıl üniversite adayları için eczacılık ve diş hekimliğine de baraj getireceğini hatırlatmakta yarar var.
Tıp için 40 Bin
En büyük başarı sırası barajı tıp fakültelerinde. Türkiye’de 100’e yakın tıp fakültesine girmek artık pek de kolay değil. Bu fakültelere giriş için LYS’de en az 40 bin sıralamasında yer almak gerekiyor.
Mühendislik için 240 bin
Adayların gözde alanlarından biri olan mühendislik fakültelerinde su ürünleri, ziraat ve orman fakülteleri dışındakiler için en düşük başarı sırası 240 bin oldu. Uzmanlara göre bu baraj devlet üniversitelerini pek etkilemeyecek. Bazı vakıf üniversiteleri her ne kadar bundan etkilense de, bu durum adayları zorlamayacak.
Hukuk için 150 bin
En çok rağbet gören bölümlerin başında olan hukuk fakültelerinde baraj, 150 bin. Türkiye’deki 80’e yakın hukuk fakültesine öğrenci olarak girebilmek için 150 bin başarı sırasını tutturmak gerekiyor.
Eğitim Fakülteleri için 240 bin
Ülkemizde bulunan 100’e yakın eğitim fakültesi 240 bin sıralamasının üstünde olan öğrencilere kapısını açıyor. Bu sıralamanın altında kalanlar, artık bu fakültelere giremeyecek.
Mimarlık için 200 bin
YÖK istatistiklerine göre, 106 mimarlık fakültesi var. Mimarlığa da başarı sırası getirildi ve en düşük sıralama 200 bin oldu. Vakıf üniversiteleri senato kararıyla başarı sırasına ilişkin daha üstte bir sınır belirleyebiliyor.
Üniversitenizi doğru seçin
Bölümler için getirilen 'başarı sırası barajını' yorumlayan Hacettepe Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Haluk Özen, konuyla ilgili şu ifadedeleri kullandı:
"Tercihlerde birçok faktör rol oynuyor. Tabii sevdiğiniz programları tercih edin, ama bu dönemde bölüm kadar seçilen üniversiteyi de iyi araştırın. Öncelikle üniversitenin kurumsal yapısına iyice bakın. Güçlü, üniversite gibi üniversiteleri tercih listesine yazın. Bir üniversitenin dünyada tanınır olması gerekiyor. Mezun olduğunuz, diplomanızda yazan kurum her yerde bilinmeli, tanınmalı. İster akademik kariyer isterse de özel sektörde çalışmak isteyin bu çok önemli. Bir üniversitenin kültürü olmalı. Öğrenciye eleştiri, araştırma ve sorgulama kültürünü verebilmeli. Bu gibi beceriler sadece eğitim hayatında değil, mezun olduğunuzda ve iş hayatına atıldığınızda çok değerli olacak. Ayrıca disiplinlerarası çalışmaları yapabilecek düzeydeki üniversiteleri tercih edin. Hacettepe tıp ile mühendislik fakültelerinden bilim insanları birlikte çalışıyor ve yeni sağlık teknolojilerinin ortaya çıkmasını sağlıyor. Bu nedenle sadece bir alanda değil, birçok alanda güçlü ve ortak araştırma yapabilecek kapasiteye sahip kurumlara daha üst sırada yer verin."
Eğitim uzmanı Salim Ünsal adayların en çok sorduğu soruları yanıtladı. Puanım yüksek, istediğim bölümün puanı düşük. Puanımı boşa mı harcarım?
"Bu, adayların düştüğü en önemli tuzaklardan biri. Okul, meslek ve yaşam memnuniyetsizliğinin temel kaynağı. İstediğiniz bir program puan gücünüzün çok altında bile olsa eğer onun dışında başka bir şey düşünmüyorsanız ilk tercihlerinizde o programa yer verin." Tercih çeşitliliği bir kararsızlık göstergesi mi?
"Bir tercih listesine teorik olarak her bölüm girebilir, ama pratikte benzer niteliklere sahip programlardan oluşması elbette bir kararlılık göstergesi. İçinde çok farklı alan ve dalları barındıran bir tercih listesi adayın kendisi ve bölümler hakkında yeterli bilgiye sahip olmadığının da bir ipucu aslında. Böyle bir tercih listesi yerleşilse bile memnuniyet sınırlarını zorlar. Farklı yetenek ve beceri gerektiren programları listelemek yerine benzer beceri ve yetenekleri gerektiren programlarla dolu bir tercih listesi çok daha sağlıklı olur. Tıp hedefleyen bir adayın hukukta mutlu olması kolay değil." Tercih döneminde üniversitelerin tanıtım günleri ve tercih fuarlarına katılmak doğru mu?
"Her üniversitenin özelliği farklı, gitmekte yarar var. Kampus, akademik kadro, üniversitenin sosyal, kültürel, sportif yeterlilikleri, akademik becerileri yakından görülmeli." Meslekleri tanımak için o işi yapanlarla tanışmalı mı?
"Mesleği yerinde gözlemek, çalışma sahaları hakkında bilgi almak, mesleki yeterlilik ve becerileri yine yerinde sorgulamak adına yararlı. Ancak ülkemizde çoğu meslek elemanı, mental yorgunluk da yaşadığından bazen olumsuz yargılarda bulunabilir. Böyle durumlara hazırlıklı gitmek ve iş yoğunluğundan mesaiye, sağlık ve güvenlik koşullarından ücrete kadar pek çok konuda bilgi almak faydalı." Merkezi puanlarla yatay geçiş yapmak kolay mı?
"Ülkemiz yükseköğretim sisteminde kurum içi, kurumlar arası ve merkezi puanla olmak üzere üç tür yatay geçiş olanağı var. Merkezi puanla yatay geçiş son yıllarda gündemde olan ve hatalı tercih yapan aday açısından bir kaçış ve doğru adresi bulabilme adına avantaj sağlayan bir geçiş yöntemi. Okuduğunuz üniversiteye yerleştiğiniz yılın puan verileri kullanılarak işlem yapılır. Sizin puanınızdan daha düşük puanlı programlara geçiş yapılmasına izin verilir. Bölüm sınırlaması olmaz. Ama en önemli sorunlardan biri, kontenjan sınırı. Tercih listesini oluştururken “Merkezi puanla geçiş yaparım” diyerek tercih yapılmamalı. Bu süreç içindeki memnuniyetsizliğe göre alınacak bir karar." Vakıftan devlete geçilebilir mi?
"Ülkemizde her üniversite türünden her üniversite türüne geçişe olanak sağlanır. Devletten bir vakıf üniversitesine geçmek nispeten daha kolay. Ama vakıf üniversitesinden devlete geçmek teorik olarak mümkün olsa bile pratikte oldukça zor. Puan denkliği ve okul başarısı gibi faktörler sorgulanır." ÖSYM bursuyla kazanılan vakıf üniversitesinde burslar başarı koşuluna mı bağlı?
"ÖSYM bursları genel olarak normal eğitim süresinin tamamını kapsayacak şekilde verilir. Ancak bir üniversite bundan farklı bir yöntem uyguluyorsa, bunu kılavuzdaki özel koşul maddeleri arasında belirtmesi gerekir. Bu nedenle vakıf üniversitelerinin tam veya kısmi burslu programlarını tercih ederken özel koşullarını da mutlaka dikkatle incelemeli. " Bulunduğum yerdeki bir vakıf mı yoksa başka şehirdeki düşük puanlı devlet üniversitesine mi gitmeliyim?
"Bu tür tercih sorgularını yaparken bir başka kente uyum ve eğitim süreci boyunca karşısına çıkacak bütçeyi dikkate alarak karar vermeli. Anadolu’da pek çok üniversite akademik ve lojistik birimlerini öğrencinin hizmetine sunar. Ancak henüz yeni açılmış, öğrenciye çevre imkânı sunamayacak üniversiteler de olabilir. İyi araştırın."