Uzay ajanslarının bütçeleri, uzay yolculuklarının maliyeti ne kadar?
On yıllar boyunca hükümetlerin tekelinde olan uzay yolculukları, yakın tarihte özel şirketlerin de faaliyet gösterdiği bir alana dönüştü.
Gelişen teknolojiyle birlikte uzaya gitmenin maliyeti azalsa da istenen rakamlar hâlâ azımsanmayacak kadar yüksek.
Türkiye'nin uzay programında açıkladığı hedeflerden biri, Uluslararası Uzay İstasyonu'na (ISS) astronot göndermekti.
Tüm dünyanın uzunca bir süre bu görev için bağımlı olduğu Rusya, Soyuz roketleriyle bir astronotu ISS'e göndermek için 80 milyon doların üzerinde ücret talep ediyor.
ABD merkezli SpaceX şirketi ise geçen yıl kullanılmaya başlanan roketleriyle aynı görev için 50 milyon dolar istiyor.
Uzaya turist olarak giden ilk kişi olan Dennis Tito'nun 2001 yılında 20 milyon dolar ödediği, 2009'da uzay turisti olan Guy Laliberté'nin ise 35 milyon dolar ödediği basında yer almıştı.
Roscosmos yöneticisi Dmitri Rogozin ise SpaceX için açıklanan fiyatın gerçeği yansıtmadığını iddia edip Soyuz için "Ucuz ve güvenilir, tıpkı bir Kalaşnikov gibi talep görüyor" diyor.
Türkiye'nin Soyuz'u kullanma ihtimali yüksek
Türkiye'nin ISS'e hangi yöntemle astronot göndereceği bilinmiyor.
Fakat Rus haber ajansı TASS'a konuşan Türkiye Uzay Ajansı Başkanı Serdar Hüseyin Yıldırım "Soyuz'u kullanma ihtimalimiz yüksek çünkü çok güvenilir bir araç. Bu mümkün ama önce karar vermemiz lazım" dedi.
Rogozin, 2018 yılında Anadolu Ajansı'na yaptığı açıklamada Rusya'nın Türk astronotları eğiterek Türkiye Cumhuriyeti'nin 100. yılında Kazakistan'daki Baykonur Kozmodromu'ndan ISS'e astronot gönderebileceklerini söylemişti.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da yakın zamanda uzay programıyla ilgili olarak SpaceX'in sahibi Elon Musk'la bir telefon yaptı.
Ülkelerinin uzay programları dışında, dünya ile uzayı ayıran atmosferin en üst katmanını aşmak isteyenler Virgin Galactic şirketinden 250 bin dolar karşılığında bilet alabiliyor. Şirketin birkaç yıl içinde turistleri uzaya çıkarması planlanıyor.
Uzay ajansları için ne kadar bütçe gerekiyor?
ISS'teki faaliyetler beş uzay ajansının işbirliği içinde yürütülüyor. Bunlar ABD, Rusya, Kanada, Japonya ve Avrupa uzay ajansları.
Avrupa Uzay Ajansı'nın (ESA) 22 üyesi bulunuyor. Üyelik için AB üyesi olma şartı aranmayan ESA'ya birlik dışında Norveç, İsviçre, İngiltere gibi ülkeler de üye. Fakat Türkiye ESA'nın bir üyesi değil. 2004'te TÜBİTAK ile ESA arasında imzalanan işbirliği anlaşmasından sonra üyelik için bir adım atılmadı.
ISS'e astronot göndermiş bazı ajansların bütçeleri şöyle:
- NASA: 23 milyar dolar
- ESA: 6 milyar euro
- Rusya Uzay Ajansı: 1,7 milyar dolar
- Almanya Uzay Ajansı: 1,1 milyar euro
- Japon Uzay Ajansı: 500 milyon dolar
- İngiltere Uzay Ajansı: 374 milyon sterlin
- Kanada Uzay Ajansı: 300 milyon dolar
Bu ülkelerin dışında uzayda çeşitli keşif faaliyetleri yürüten ülkeler arasında yer alan Hindistan ve Çin'in de uzay ajansları bulunuyor.
Çin uzay ajansına yılda 8 milyar dolar bütçe aktardığı tahmin edilirken Hindistan ise 2 milyar dolar civarında kaynak ayırıyor.
Türkiye Uzay Ajansı'na ayrılan bütçe ise 24,5 milyon TL. Fakat bu bütçenin yeni hedefler doğrultusunda artırılması da mümkün.