Yabancıların Türkiye'deki Ar-Ge yatırımı 45 milyon dolara ulaştı

 T24- Türkiye, teknoloji ve Ar - Ge merkezleri alanında önemli bir atılım içinde. Son bir yıl içinde Huawei, Pfizer, General Mobile, Roche, Oracle, Accenture, Intel ve Mercedes Benz gibi birçok global şirket Türkiye'de 'mühendislik' veya 'Ar - Ge merkezi yatırımları yaptı. Teşvik uygulamasıyla hızlanan yatırımlar devam ediyor. Sanayi Bakanlığı'nın kayıtlarına göre Türkiye'de Ar - Ge merkezi kuran yabancı firma sayısı 56'ya, bu firmalarca yapılan yatırım tutarı da 450 milyon dolara ulaştı. Bu merkezlerde başvurusu yapılan/tasdik edilen patent sayısı 297'yi buldu. Türkiye'de Ar - Ge merkezi kuran şirketler içinde telekomünikasyon ve ilaç şirketleri dikkat çekiyor. Son bir yılda üç ilaç firması (Roche, Pfizer ve Deva) merkez açtı.

2001 yılında 4691 sayılı yasayla kurulan Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde; teknolojik bilginin üretilmesi, üretilen bilginin ticarileştirilmesi, yeniliklerin geliştirilmesi, ileri teknoloji yatırımları yapacak yabancı sermayenin ülkeye girişinin hızlandırılması, sanayinin rekabet gücünün artırılması amaçlanıyordu.

Yabancı yatırım 450 milyon dolar

Bu kanun kapsamında Ocak 2010 tarihi itibariyle 37 Teknoloji Geliştirme Bölgesi (6'sı Ankara, 5'i İstanbul, 3'ü Kocaeli'de)

kuruldu. Yerli, yabancı toplam firma sayısı 1.302'ye, ihracat 540 milyon dolara, yabancı firma sayısı 56'ya, bu firmalarca yapılan yatırım tutarı 450 milyon dolara, başvurusu yapılan/tasdik edilmiş patent sayısı da 297'ye ulaştı.

12 Mart 2009'da Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren yeni Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun, merkezlerin kurulması konusunda önemli bir teşvik unsuru oldu. Kanunun çıkmasını izleyen bir iki ay içinde 18 yerli ve çok uluslu firma Ar - Ge Merkezi kurma belgesi almak için Sanayi Bakanlığı'na başvurdu. Bu firmalar, 2008-2009 yıllarında 1 milyar 540 milyon 743 bin liralık Ar-Ge bütçesi kullanma taahhüt etti.

Dünya 2 bin 400 merkez var

Dünyada yaklaşık 2400 bilim merkezi bulunuyor. Her yıl 290 milyon kişi bilim merkezlerini ziyaret ederek etkinliklerine katılıyor. Türkiye'de üniversiteler de dahil 70 bine yaklaşan araştırma-geliştirme personeli bulunuyor. Ar - Ge harcamalarının milli hasılaya oranı 0.7-8 düzeyinde. Bu oran çok düşük. Bazı verilere göre Türkiye'nin yıllık ar - ge harcaması 14 milyar lira düzeyinde. Bu, birçok global şirketin harcamasının bile gerisinde.

Ajans özel önem veriyor

Başbakanlık Yatırım Destek Ajansı, doğrudan yabancı sermayenin Türkiye çekilmesi kapmasındaki çalışmalarında, teknoloji ve Ar - Ge merkezi yatırımlarına özel önem veriyor. Son açılan merkezlerin bazıları ajansın girişimleriyle Türkiye'ye geldi.

Ajans Başkanı Alpaslan Korkmaz, "İleri seviye teknoloji destek hizmetlerinin ülkemizde sağlanması ve hizmet ihracının artırılması için önemli çalışmalar yürütmekteyiz. Sanayi ve Ticaret, Ulaştırma ve Maliye Bakanlıklarıyla birlikte çalışarak katkımızı daha da artırmayı hedefliyoruz" diyor.

Otomotivde tasarım merkezi

Türkiye'deki otomotiv şirketleri de ar - ge merkezleri açısından önem taşıyor. Otomotiv kuruluşları, dünya standartlarında üretim merkezlerine dönüşürken tasarım alanında da kendilerini geliştiriyor. Tofaş, Ar-Ge merkezi olarak tescil edilmiş durumda. Fiat'ın İtalya dışındaki ikinci büyük mühendislik merkezi durumunda. Buna Mercedes Benz Türk de eklenmiş durumda.

İŞTE ÇOĞUNLUĞU SON BİR YIL İÇİNDE AÇILAN ÖNEMLİ TEKNOLOJİ MERKEZLERİ

1. Huawei, iki merkezde 500 Türk mühendis çalıştıracak

Çinli şirket Huawei, Türkiye'deki Ar-Ge Merkezi'ni 21 Ocak 2010'da açtı. İstanbul'un Ümraniye'de açılan merkez, Huawei'nin ikinci en büyük uluslararası Ar-Ge merkezi oldu. Merkeze önümüzdeki 3 yılda 50 milyon doların üzerinde yatırım planlayan Huawei, Türkiye Ar-Ge merkezinde yerel ve uluslararası pazarların telekomünikasyon ihtiyaçlarına yönelik ileri teknoloji ve hizmetler geliştirmeyi hedeşiyor.

Huawei'nin hedefi üç yılda 350 Türk mühendisi istihdam etmek. Şirket Ar-Ge merkezine ilave olarak, Türkiye'de bir teknik destek merkezine de sahip. Bu merkezde üç yılda 150 Türk mühendisin görev alması planlanıyor. Toplamda 500'ün üzerinde Türk mühendis istihdam edecek.

2. Pfizer, Hacettepe'de Ar - ge merkezi kurdu

İlaç şirketi Pfizer, Hacettepe Üniversitesi (HÜ) Teknokent'inde Ar-Ge ofisi açtı. Haziran 2009'da şirketler Yatırım Destek ve Tanıtım Ajansı arasında imzalanan kuruluş anlaşması ile faaliyete geçen ofisle Türkiye'de yeni molekül keşfi alanında yürütülen çalışmaların desteklenmesi hedefleniyor. Pfizer'la HÜ arasında karşılıklı ilgi alanlarının örtüştüğü konularda ilaç keşfine yönelik farklı programlar planlanacak. Bu programlar bilgi transferi, altyapı iyileştirmeleri ve bilimsel araştırmaların teşvikinden oluşacak.

3. General Mobile, yeni model geliştirecek

Çift SIM kartlı cep telefonu pazarının önemli firmalarından General Mobile, ABD, New York'tan sonra ikinci Ar-Ge merkezini İstanbul'da kuruyor. Şirketin Türkiye distribütörü Gençcell Yönetim Kurulu Üyesi Muzaffer Gölcü, "Merkeze şu ana kadar 1.5 milyon dolar tutarında yatırım yaptık. Birkaç yıl içerisinde 5 milyon ABD doları daha yatırım öngörüyoruz" dedi. Merkezde yeni model geliştirilecek, üretim de yapılacak. Gölcü, "Ukrayna, Rusya ve Azerbaycan'ı da içerisine alan çevre ülkeleri Türkiye'den yönetip bu ülkelere uygun modeller geliştireceğiz" diye konuştu.

4. Bosch Siemens, İTÜ'de merkez kurdu

Bosch, Siemens, Gaggennau ve Profilo markaları ile Türkiye'de faaliyet gösteren BSH Ev Aletleri ve İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) işbirliğiyle, İTÜ Gümüşsuyu Kampüsünde Ar-Ge merkezi açıldı. Şirket beş Ar-Ge çalışanını merkezde görevlendirecek. Ar-Ge merkezinin ilk yatırım miktarı 200 bin euro oldu. Merkezde yapılacak buluşlar Çerkezköy fabrikasında ürüne dönüşecek.

5. Siemens'in iki Ar - Ge merkezi var

Siemens'le Bilkent Üniversitesi'nin, DPT'nin desteğiyle Ankara'da kurduğu merkezde manyetik rezonans görüntüleme (MRI) teknolojisi üzerinde çalışılacak. Türkiye'de ilk kez MRI teknolojileri konusunda ar-ge yapılmasına imkan sağlayacak merkezle ilgili olarak yetkililerin verdiği bilgiye göre, yetişmiş insan kaynağı yeni nesil MRI görüntüleme cihazlarının Türkiye'de geliştirilmesi konusunda belirleyici oldu. Türkiye, bölgede bu anlamda bir üs olarak konumlandırıldı. Merkezde özel olarak çalışılacak konu, ameliyatların MRI yardımıyla yapılması. Siemens'in, Ankara'dan sonra ikinci Ar-Ge üssü (dünyadaki 14. Ar-Ge merkezi Gebze OSB Teknokent¥te faaliyet gösteriyor. 4 birimden oluşan bu merkezde ilk aşamada 30, 2011 yılı sonunda da 100 kişinin çalışması öngörülüyor. Merkezin faaliyetleri arasında enerji iletim otomasyon sistemleri, enerji üretim yönetimi sistemleri, endüstriyel otomasyon panelleri ve bina otomasyon sistemleri bulunuyor. Bu merkezde geliştirilecek ürünler, Siemens¥in faaliyet gösterdiği 190 ülkede pazara sunulacak" dedi.

6. Türkiye Teknoloji Merkezi GE ile TEI'yi buluşturdu

GE ile TEI'yi aynı platformda buluşturan Türkiye Teknoloji Merkezi'nde (TTM) 115 mühendis çalışıyor. Sayı 240'a çıkacak. Merkezde şimdiden GE'nin ürettiği bütün uçak motorlarına tasarım ve servis desteği veriliyor. Ancak asıl hedef "Türk havacılıksanayiinde geliştirme ve Ar-Ge'de mihenk taşı oluşturacak" bir gelişmeye imza atmak. GE Türkiye CEO'su Kürşat Özkan, "Yeni bir motorun tasarımında baş oyuncu olmak istiyoruz. Diyelim Türkiye'nin insansız hava aracı projesine motor gerekiyorsa, bunu yapabilmek istiyoruz" dedi. Merkez içir şimdiye kadar 5 milyon dolarlık bina ve ekipman yatırımı yapıldı.

7. Oracle ve Accenture inovasyon merkezi kurdu

Dünyanın en büyük yazılım şirketi Oracle ile teknoloji ve yönetim danışmanlığı ve dış kaynak hizmeti şirketi Accenture, İstanbul'da İnovasyon Merkezi açtı. Bu gelişmeyle birlikte Accenture; Japonya, Türkiye, ABD ve İngiltere'deki Oracle yerleşkelerinde inovasyon merkezleri bulunan tek sistem entegrasyon şirketi haline geldi. Yeni merkezlerin kadrolarını Accenture ve Oracle profesyonelleri oluşturacak. Oluşturulacak yeni kadrolar Avrupa ve ABD'deki benzer Oracle merkezinde çalışan meslektaşlarıyla iş birliği içinde çalışacak.

8. Intel'in Ar-Ge yatırımları bölgesel liderlik yapacak

Orta Doğu Teknik Üniversitesi ile de teknoloji konusunda işbirliği yapan Intel, Bilkent Üniversitesi ile de gelecek nesil haberleşme sistemlerinde hayata geçirilebilecek pratik uygulamalarının araştırılacağı Kutupsal Kodlar Projesi'nde işbirliği yapıyor. Projeyle kablosuz haberleşme ağlarında maksimum hıza ulaşılması ve bu alanda patent alınmasını hedefleniyor. Intel'in Türkiye'de yaptığı Ar-Ge yatırımları bağlı bulunduğu Türkiye, Orta Doğu ve Afrika Bölgesi'nde

yapılan en büyük yatırım. Türkiye'deki yatırım Ar-Ge alanındaki araştırmacı sayısı açısından da bölgeye liderlik ediyor.

9. Alcatel-Lucent'ten Türkiye'ye Ar-Ge Yatırımı

Alcatel-Lucent, dünya çapındaki en yeni Ar-Ge merkezini İstanbul'da açtı. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı'nın onayı ve T.C. Başbakanlık Yatırım Destek ve Tanıtım Ajansı'nın desteğiyle faaliyete geçen merkez, Alcatel-Lucent bünyesinde yeni teknolojilerle ilgili çalışmalar yapılacak.

Alcatel-Lucent Teletaş, bu projeyle teknoloji ihracını artırmayı hedefliyor. Merkezde 62 Türk mühendis görev alacak. Bu sayı bir yıl içinde 100'e ulaşacak. Alcatel-Lucent'in Orta ve Doğu Avrupa, BDT ülkeleri Bölge Başkanı Luis Martinez-Amago, kaliteli insan kaynağı açısından Türkiye'nin son derece yüksek üretim ve tüketim potansiyeline sahip bir ülke olduğunu söyledi.

10. Microsoft, Bilkent'te inovasyon merkezi açtı

Microsoft, Bilkent Üniversitesi Cyberpark'ında Nisan 2009'da İnovasyon Merkezi kurdu. Yatırım Destek ve Tanıtım Ajansı Başkanı Alpaslan Korkmaz'ında katıldığı açılışta,Microsoft CEO'su Steve Ballmer, Turkiye'de yazılım sektörünü, yenilikciliği ve Ar - Ge'yi desteklemeye devam edeceklerini söyledi. Merkez, iş ortakları ve kamu kuruluşlarının ihtiyaçlarına yönelik çözümler üretecek. Ballmer, Türkiye'nin Avrupa'nın ve bölgesinin yazılım merkezi olabileceğini vurgulayarak şunları söyledi:

"Türkiye, dinamik ekonomisi ve teknolojiye yatkın, genç nüfusuyla büyük bir gelişim potansiyeline sahip. Doğru stratejilerin ve eğitim programlarıyla Türkiye, önemli bir yazılım ve inovasyon merkezi olabilir. Microsoft, Türkiye'de BT endustrisinin gelişmesine ve Türkiye'nin potansiyelini gerçekleştirmesine destek olmayı hedefliyor" dedi.

Türkiye halen 107 ülke arasında DreamSpark programından en çok yararlanan altıncı ülke.

11. Roche, Türkiye'de 'Klinik araştırma merkezi kurdu

Roche, Türkiye'yi klinik araştırmalar için merkez olarak seçti ve ilaç geliştirme faaliyetlerini başlattı. Dünyada 5 bölgede İlaç Geliştirme Merkezi bulunan Roche Global, gelişen ülkeler için 6'ncı bir bölge oluşturdu ve liderliğine de Türkiye'yi getirdi. Konu ile ilgili duyuru, Roche Global'in 2008 çalışmalarının değerlendirildiği İsviçre'deki uluslararası basın toplantısında yapılmıştı. Daha sonra faaliyete geçen merkezin, ilaç araştırmalarında Türkiye'yi önemli bir konuma taşıması bekleniyor.

12. Mercedes Benz Türkiye'de ar - ge merkezi faaliyete geçti

Mercedes-Benz Türk Ar-Ge Merkezi geçen yıl şubat ayında teşvikten yararlanılarak kuruldu. Toplam 5050 metrekare kapalı alana sahip merkezin 2 bin 100 metrekaresi ofis, 2 bin 200 metrekaresi est ekipmanlarının bulunduğu ve denemelerin gerçekleştirildiği Deneme Atölyesi olarak kullanılıyor. Türkiye'de 1967'den bu yana üretim yapan Mercedes-Benz Türk'ün İstanbul'da kurduğu bu merkezde kamyon akaryakıt depoları, kablo takımları, şoför kabini geliştirmeleri konusunda çalışılacak, otobüs ve kamyonlarının bozuk yol ve dayanıklılık testleri yapılacak. Merkezde çalışan sayısı 180'den 228'e çıktı.

13. ST Ericsson'un merkezinde chip tasarımı yapılıyor

Türkiye'de ar - ge merkezi olan global şirketlerden biri de Ericsson. Şirketin İTÜ Teknopark'ı içindeki ar - ge merkezinde 50 Türk mühendis çalışıyor. Cep telefonlarında kullanılan chipleri tasarlayan merkezde geliştirilen ürünleri Nokia, Samsung ve LG gibi telekom şirketleri kullanıyor. İstanbul'da tasarlanan chipler, yurtdışında üretiliyor. Bu merkezde 220 kişi çalışıyor.

14. Deva, 10 milyon euro yatırım yaptı

Deva Holding Türkiye'de ar ge merkezi kuran şirketler içinde yer alıyor. Yönetim Kurulu Başkanı Philipp Haas, yatırımın yaklaşık 10 milyon euro değerinde olduğunu, merkezde 150 kişilik istihdam planladıklarını açıklamıştı. Türkiye ilaç pazarında yeni tedavilere yönelik ürün geliştirmeyi ve mevcut ürün gamını çeşitlendirmeyi hedefleyen Deva Holding, bu amaçla jenerik ürünlerin formülasyon ve geliştirme çalışmalarına hız verecek. Son teknolojiyle donatılmış Ar-Ge merkezinde geliştirilecek ürünlerle Türkiye`de ürün çeşitliliği zenginleştirilecek. Orijinal ilaç geliştirme projeleri de şirketin gündeminde.

15.Nortel Netaş'ın ar - ge merkezi

Ölçek itibariyle önemli büyüklükteki Nortel Netaş Ar- Ge birimi, 1994'te kuruldu. Ar - Ge etkinliklerine uygun olarak tasarlanıp inşa edilen 4 bin metre karelik binasında hizmet veriyor. Şirketin ayrıca TÜBİTAK Gebze'de de teknoloji merkezi var. Özel laboratuvarları ve bilgisayar terminal ağları sayesinde, Nortel Netaş Ar- Ge'nin mühendisleri, müşterilerin beklentilerini karşılıyor. Ar- Ge biriminde Metro Ethernet, IP Teknolojileri, Soft Switch, Multimedya Sunucusu ve 3.Nesil iletişim teknolojilerinin yanı sıra 1 santimetre kareye 50 komponent düşen, 1500 bacaklı entegrelerin çalıştığı 26 katmanlı kartlar geliştiriliyor.

Teknoloji ve ar - ge merkezlerindeki son durum

- Firma sayısı 1.302

- İstihdam edilen personel sayısı 11.359

( 9.018 Ar-Ge, 2.341 Destek Personeli)

- Biten Proje Sayısı 6.039

- Üzerinde çalışılan proje sayısı 3.484

- İhracat 540 milyon dolar

- Yabancı firma sayısı 56

- Yabancı yatırımı tutarı 450 milyon dolar

- Başvurusu yapılan/tasdik edilen patent sayısı 297