Yargıtay, Balyoz'da komutanların cezasını onadı, 63 kararı ise bozdu
Türkiye’de bir darbe girişiminin sivil mahkemelerde ilk kez yargılandığı “Balyoz Planı” davasının temyiz incelemesini yapan Yargıtay 9’uncu Ceza Dairesi, aralarında aralarında emekli orgeneraller Çetin Doğan, Halil İbrahim Fırtına, Bilgin Balanlı ve Ergin Saygun ile emekli Oramiral Özden Örnek ve MHP İstanbul Milletvekili Engin Alan'ın da bulunduğu 240 sanığın cezasını onarken, 63 tutuklu sanığın haklarında yeterli delil bulunmadığı gerekçesiyle tahliyesine karar verdi.
250'si tutuklu 365 sanığın yargılandığı "Balyoz davası"na ilişkin Taraf gazetesinde Mehmet Baransu imzasıyla yayımlanan haber üzerine başlayan ve 3 yılı aşan hukuki süreç bugün en kritik dönemeçlerden birinde...
Belgeler bavullarla geldi
Taraf muhabiri Mehmet Baransu 30 Ocak 2010’da darbe planı iddialarına ilişkin belgeleri bir bavul içerisinde Beşiktaş’taki İstanbul Adliyesi’ne teslim etti. Balyoz’la ilgili başlatılan soruşturmada dönemin özel yetkili savcıları Mehmet Berk, Bilal Bayraktar ve Ali Haydar görevlendirildi. Savcılar bir aylık incelemeden sonra 22 Şubat 2010’da ilk dalgada, aralarında emekli generaller ve muvazzaf subayların da bulunduğu 49 asker gözaltına alındı. Ardından soruşturma derinleştirildi. Savcılar Mehmet Ergül, Murat Yönder, Süleyman Pehlivan ve Ali Haydar’ın darbe planıyla ilgili hazırladığı iddianameyi İstanbul 10. Ağır Ceza Mahkemesi, 9 Temmuz 2010’da kabul etti. İddianamede tüm sanıkların, 15 ile 20 yıl arasında hapis cezası öngören ve ''Türkiye Cumhuriyeti icra vekilleri heyetini, cebren ıskat veya vazife görmekten cebren men etmeye teşebbüs'' suçunu düzenleyen eski TCK'nın 147 ve 61/1'inci maddeleri gereğince cezalandırılmaları istendi. Tamamı asker 196 sanık hakkında böylece dava açılmış oldu.
İstanbul 10. Ağır Ceza Mahkemesi, iddianame üzerindeki incelemelerini 19 Temmuz 2010'da tamamlayarak, aldığı tensip kararıyla Halil İbrahim Fırtına, Özden Örnek, Çetin Doğan, koramiraller Mehmet Otuzbiroğlu ve Kadir Sağdıç ile Engin Alan'ın da aralarında bulunduğu 102 sanık hakkında yakalama emri çıkarttı.
İstanbul 11. Ağır Ceza Mahkemesi, 6 Ağustos 2010'da, haklarında yakalama emri çıkartılan sanıkların avukatlarının itirazlarını inceleyerek, yakalanarak cezaevine konulan emekli Kurmay Albay Ahmet Şentürk dışındaki 101 sanık açısından kararı oy çokluğuyla kaldırdı. Şentürk de tutukluluğuna yapılan itiraz sonrası serbest kaldı.
Yeniden tutuklama
Sanıkların yargılanmalarına Silivri Ceza İnfaz Kurumları Yerleşkesi'ndeki duruşma salonunda 16 Aralık 2010'da başlandı. Davanın 11 Şubat 2011'de yapılan 13. duruşmasında Çetin Doğan, Özden Örnek ve Halil İbrahim Fırtına'nın da aralarında bulunduğu 164 sanıktan duruşmada olanların tutuklanmasına, bulunmayanların ise hakkında yakalama kararı çıkarılmasına karar verildi. Bu sanıklardan önce 158'i tutuklanarak cezaevine konuldu. Yargılama devam ederken de yurt dışında görevli olan subaylar mahkemeye gelerek teslim oldu.
Davanın 14. duruşmasında, iddianamenin birinci sanığı olan Çetin Doğan'ın savunmasının alınmasına geçildi. Davada 191 sanığın savunmasının alınması 47 celsede tamamlandı.
2. Balyoz Planı davası
İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı'nca yürütülen ''Askeri casusluk'' soruşturması kapsamında, 6 Aralık 2010'da Gölcük Donanma Komutanlığı İstihbarat Şube Müdürlüğü'nde yapılan aramada, zemine gizlenmiş vaziyette çok sayıda dijital delil ve doküman ele geçirildi.
İncelenen bu belgeler içinde, İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı'nca yürütülen ''Ergenekon terör örgütü'', ''Amirallere suikast'' ve ''Balyoz Planı'' soruşturmalarıyla ilgili deliller bulundu. ''Balyoz Planı'' davasıyla ilgili olan deliller ise bu davaya bakan İstanbul 10. Ağır Ceza Mahkemesi'ne gönderildi.
İstanbul Emniyet Müdürlüğü Muhabere Elektronik Şube Müdürlüğü'ne 19 Şubat 2011'de yapılan e-posta ihbarı üzerine de emekli istihbarat Albay Hakan Büyük'ün Eskişehir'deki evinde 21 Şubat 2011'de arama yapıldı. Buradaki aramada elde edilen davayla ilgili deliller de yine aynı mahkemeye yollandı.
Hem Gölcük'teki yeni deliller hem de Eskişehir'deki aramada elde edilen delillere ilişkin ''Balyoz Planı'' soruşturması kapsamında Orgeneral Bilgin Balanlı ve Tümgeneral İsmail Taş'ın da aralarında bulunduğu 15'i tutuklu 28 sanık hakkında ''Türkiye Cumhuriyeti icra vekilleri heyetini, cebren ıskat veya vazife görmekten cebren men etmeye teşebbüs'' suçundan 15 ile 20'şer yıl arasında değişen hapis cezaları istemiyle dava açıldı.
İddianameyi kabul kararını 28 Haziran 2011'de veren İstanbul 10. Ağır Ceza Mahkemesi, 8 tutuksuz sanık hakkında da ''delilleri karartma'' ve ''kaçma'' şüphesi nedeniyle yakalama emri çıkardı.
Haklarında yakalama emri verilen Korgeneral Turgut Atman, Tümgeneral Nedim Güngör Kurubaş, Tümgeneral Bülent Kocababuç, Tuğgeneral Mehmet Eldem, Tuğgeneral Mustafa Erhan Pamuk ve Albay Mehmet Örgen tutuklanarak cezaevine konulurken, Tümamiral Ahmet Sinan Ertuğrul ve Tümgeneral Beyazıt Karataş ise yargılama sürecinde mahkemeye gelerek teslim oldu.
Silivri Ceza ve İnfaz Kurumları Yerleşkesi'nde oluşturulan salonda 15 Ağustos 2011'de görülmesine başlanan dava, 3 Ekim 2011'deki duruşmada ana davayla birleştirildi.
3. Balyoz Planı davası
Daha sonra Korgeneral Abdullah Can Erenoğlu ile eski HAVELSAN Genel Müdürü Ömer Faruk Yarman'ın da aralarında bulunduğu 64'ü tutuklu 143 sanık hakkında 20'şer yıla kadar hapis cezası istemiyle 3'üncü iddianame hazırlandı.
Soruşturma kapsamında 64'ü tutuklu 143 sanık hakkında özel yetkili Cumhuriyet Savcısı Hüseyin Ayar tarafından hazırlanan 264 sayfalık 3'üncü iddianame, 23 Ekim 2011'de İstanbul 10. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından kabul edildi.
Bu iddianameyle açılan davanın yargılamasına 26 Aralık 2011 başlayan mahkeme, iddianamenin okunmasının tamamlanmasının ardından üçüncü celsede davayı ''Balyoz Planı'' ana davasıyla birleştirdi. Bu şekilde, ''Balyoz Planı'' davasındaki sanık sayısı, 250'si tutuklu 365'e çıktı.
Büyükanıt ve Başbuğ tanık oldu
Davanın 5 Ocak 2012'de başlanılan üçüncü iddianame sanıklarının savunmalarının alınmasının tamamlanmasının ardından, tanıkların dinlenilmesine geçildi.
Mahkeme, bu kapsamda 2 Mart 2012'de Jandarma Genel Komutanı Orgeneral Bekir Kalyoncu, eski genelkurmay başkanları emekli orgeneraller Yaşar Büyükanıt ve İlker Başbuğ'u tanık olarak dinledi.
Dava kapsamımda toplam 31 tanığı dinleyen mahkeme heyeti, darbe planı yapıldığı iddia edilen 2003 yılında Genelkurmay Başkanlığı görevini yürüten emekli Orgeneral Hilmi Özkök ve dönemin Kara Kuvvetleri Komutanı emekli Orgeneral Aytaç Yalman'ın tanık olarak çağrılması taleplerini kabul etmedi.
Davanın 29 Mart 2012'de görülen duruşmasında Cumhuriyet savcıları Savaş Kırbaş ve Hüseyin Kaplan tarafından hazırlanan 920 sayfalık mütalaa mahkemeye sunuldu.
Davada, bilirkişi incelemesi taleplerinin kabul edilmemesi, deliller değerlendirilmeden savcılığın esas hakkındaki mütalaasını vermesi ve tanık dinletme taleplerinin kabul edilmemesini gerekçe gösteren sanık avukatları, duruşmalara girmemeye başladı.
Mahkeme, 19 Nisan 2012 günü aldığı ara karar üzerine ''mazeretsiz olarak duruşmalara katılmayan'' 108 sanık avukatı hakkında Avukatlık Kanunu'nun 62. maddesi de dikkate alınarak gereğinin yapılması için Silivri Cumhuriyet Başsavcılığı'na suç duyurusunda bulundu.
Mahkeme ayrıca, yapılan yargılama süresinde duruşmada beyanlarda bulunan bazı sanık avukatları hakkında da gereğinin yapılması için Silivri Cumhuriyet Başsavcılığı'na yazı yazdı.
Yine mahkeme, İstanbul Barosu Başkanı Ümit Kocasakal ve yönetim kurulu üyesi 10 avukat hakkında da ''davranışlarının adil yargılamayı etkilemeye yönelik olduğu'' dikkate alınarak, gereğinin yapılması için 6 Nisan 2012'de Silivri Cumhuriyet Başsavcılığı'na suç duyurusunda bulundu.
İstanbul Barosu'nun duruşmaya katılmayan avukatların temsil ettiği sanıklar için mahkemece istenmesine rağmen başka avukat görevlendirmemesi üzerine davada, esas hakkındaki savunmaların alınmasına geçildi. Davanın 16 Ağustos 2012 tarihindeki duruşmasında, esasa ilişkin savunmasını yapması için sağlık durumu nedeniyle ilk olarak emekli Orgeneral Ergin Saygun'a söz verildi.
Sanıkların son sözleri alındı
Esasa ilişkin savunmaların tamamlanmasının ardından mahkeme heyeti, 20 Eylül 2013’te de sanıkların son sözlerini aldı.
Bu arada, dava kapsamında sadece haklarında yakalama emri bulunan Ali Göznek ve Ahmet Gökhan Rahduvan'ın savunmaları alınamadı.
Duruşmada, 7 saat 15 dakika ara verilmesinin ardından Mahkeme Heyeti Başkanı Ömer Diken, ''7 saat kadar üzerinde çalışmamıza rağmen hükmü tamamlayamadık, tam bir neticeye ulaşamadık. Malum sanık sayısı fazla... Hükmü açıklamak için duruşmayı yarın saat 14.00'e bırakıyoruz'' açıklamasını yaptı.
21 Eylül’de saat 14.00'te başlayan duruşmada, bir önceki celseye katılmayan 4 tutuksuz sanığın son sözleri alındıktan sonra yaklaşık 4 saatlik ara verildi. Ardından mahkeme heyeti, kararı açıkladı.
Hangi sanık ne kadar ceza aldı?
Mahkeme, davanın bir numaralı sanığı Eski 1. Ordu Komutanı Çetin Doğan, Eski Deniz Kuvvetleri Komutanı Emekli Oramiral Özden Örnek, Eski Hava Kuvvetleri Komutanı Emekli Orgeneral İbrahim Fırtına, "Türkiye Cumhuriyeti icra vekilleri heyetini, cebren ıskat veya vazife görmekten cebren men etmek" suçundan müebbet hapis cezasına çarptırdı. Bu isimlerin cezası, 'Darbeye eksik teşebbüs' sebebi ile 20 yıl olarak belirlendi.
MHP'li Engin Alan’a 18 yıl hapis cezası
MHP milletvekili Emekli Korgeneral Engin Alan, Eski MGK Genel Sekreteri Emekli Orgeneral Şükrü Sarıışık, Eski Birinci Ordu Komutanı Emeli orgeneral Ergin Saygun, Deniz Kuvvetleri Kurmay Başkanı Koramiral Deniz Cora, Emekli Koramirak Kadir Sağdıç, Koramiral Abdullah Can Erenoğlu, Tuğamiral Fatih Ilgar, Faili Meçhuller davasında da yargılanan Emekli Albay Cemal Temizöz, Emekli Tuğgeneral Süha Tanyeri, YAŞ Üyesi Bilgin Balanlı, Korgeneral Yurdaer Olcan, Emekli Koramiral Ahmet Feyyaz Öğütçü ve Emekli Korgeneral Nejat Bek 18 yıl ağır hapis cezasına çarptırıldı.
'Islak imzalı' belgenin sahibi Emekli Albay Dursun Çiçek, Hipnozla ifade davasından da yargılanan emekli hakim albay Zeki Üçok, Havelsan eski genel müdürü Faruk Ağayarman hakkında 16 yıl hapis cezası çıktı. 34 sanık hakkında beraat kararı verilirken, haklarında yakalama kararı olan sanıklar Ali Göznek ve Ahmet Gökhan Rahtuvan ile tedavi olduğu için savunması alınamayan emekli Tuğgeneral Levent Ersöz'ün dosyasının ayrılmasına karar verdi.
Karar günü geldi
Mahkemenin kararının ardından başlayan temyiz sürecinde sona gelindi. İstanbul 10. Ağır Ceza Mahkemesi’nde hapis cezalarıyla sonuçlanan davanın temyiz incelemesini yapan Yargıtay 9. Ceza Dairesi, 361 sanıkla ilgili nihai kararı bugün veriyor. Karar duruşması Yargıtay Ana Binası’nda saat 09.00’da başladı. Duruşmaya yer darlığı sebebiyle sadece sanık yakınları ile her basın kuruluşundan bir temsilci alındı. Yargıtay tarihinin en uzun duruşmasında, 9. Ceza Dairesi, 1 ay süren 17 oturumda, 96 sanık avukatının savunmasını dinledi. Savunmalar ağırlıklı olarak dijital verilerin sahteliği ve delil kabul edilemeyeceği üzerinde yoğunlaştı. Ayrıca verilerde zaman çelişkileri olduğu iddia edildi. Savunmaları sırasında sık sık yerel mahkemede savunma hakkının kısıtlandığını iddia eden avukatlar, Yargıtay 9’uncu Ceza Dairesi Başkanı Ekrem Ertuğrul’un savunmanın kısıtlanmasına izin vermeyeceği açıklamaları için teşekkür etmişlerdi.
30 soruda her yönüyle Balyoz davası süreci