Yargıtay'dan 'Devrim' kararı

Türkiye’nin ilk yerli otomobili olan Devrim, Yargıtay kararıyla Türk tarihi ve kültürü için önemli, topluma mal olmuş bir değer olarak kabul edildi ve bu ismin başka markada kullanılamayacağına karar verildi.

Dönemin Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel’in talimatıyla 1961’de Devlet Demiryollarının teknik imkanlarıyla yapılan Türkiye’nin ilk yerli otomobili olan ‘Devrim’ davalık oldu. Malkoçlar Otomotiv Sanayi, ürettiği bir otomobile Devrim adını vererek 2007’de bu ismi marka olarak tescil ettirdi. Türkiye Lokomotif ve Motor Sanayii AŞ (TÜLOMSAŞ) ise bu ismi ilk kez kendilerinin kullandığını, Malkoçlar Otomotiv’in bu ismi kullanamayacağını öne sürerek, tescilin hükümsüzlüğüne ve sicilden terkine karar verilmesi istemiyle dava açtı. Malkoçlar Otomotiv ise, şirketin ‘İlk yerli Ferrari’ adı altında Etox markalı araçlar ürettiğini, Devrim ibaresinin bu aracın modellerinden biri olduğunu savunarak, davanın reddini istedi. Ankara 3. Fikri ve Sınai Haklar Mahkemesi, davayı reddetti. Yerel mahkeme, Devrim sözcüğünün doğrudan doğruya tarihi, kültürel bir değer veya bu nitelikte nesne ile özdeşleşmiş olmadığı gerekçesiyle ‘Devrim’ marka tescilinin kanuna aykırı olmadığına hükmetti. Kararın temyiz edilmesi üzerine dosya Yargıtay 11. Hukuk Dairesine geldi. Daire, yerel mahkemenin kararını oy birliğiyle bozdu.

Dairenin kararında, uyuşmazlık konusu markayı oluşturan Devrim ibaresinin ilk kez 1961’de resmi mercilerin verdiği görev doğrultusunda davacı tarafından imal edilip ilk Türk malı otomobil olarak topluma tanıtıldığı vurgulandı. Bu bakımdan, Türk otomotiv endüstrisi tarihinde önemli bir yere sahip olan Devrim otomobillerinin ifade ettiği özellikli yapısı itibarıyla da kültürel bir değer kazandığı belirtilen kararda, davacı TÜLOMSAŞ Genel Müdürlüğünün Devrim otomobilini halen muhafaza ettiği, bu kültürel ve endüstriyel simgenin çeşitli etkinliklerde sergilenmesi suretiyle Devrim’in Türk tarihi ve kültürü için önemli ve topluma mal olmuş bir değer haline geldiğinin anlaşıldığı kaydedildi.

Yerel mahkeme ise ilk kararında direndi. Direnme kararında, Devrim sözcüğünün, toplumda yaygın bilinen ilk anlamının ‘Belirli bir alanda veya toplumsal olarak hızlı ve köklü değişimlere verilen bir addan’ ibaret olduğu belirtildi. Davacı TÜLOMSAŞ tarafından direnme kararı temyiz edildi. Temyiz dilekçesinde, yerel mahkeme kararının bozulması istendi. Temyiz üzerine dosya, Yargıtay Hukuk Genel Kuruluna geldi. Kurul, Ankara 3. Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesinin kararını oy birliğiyle bozdu, Yargıtay 11. Hukuk Dairesinin gerekçesini hukuka uygun buldu. Böylece Eskişehir’de TÜLOMSAŞ’a ait tesislerde yapılan ilk otomobil Devrim, Yargıtay kararıyla Türk tarihi ve kültürü için önemli ve topluma mal olmuş bir değer olarak kabul edildi ve bu ismin başka markada kullanılamayacağına karar verildi.