Yasa yeniden düzenlendi; SGK'dan kimler çift maaş alabilecek?

Star yazarı Resul Kurt, dul ve yetim kadınların çift maaş alma sisteminde yapılan değişikliği köşesine taşıyarak, kimlerin çift maaş alabileceğini açıkladı.

Dul ve yetim kadınların çift maaş alma şartı ölen kişinin SGK'dan emekli olma statüsüne göre değişiyor. Yapılan değişiklikle ölen anne/ babasının ya da eşinin maaşını almak isteyen kadınlar için 1 Ekim 2008 önemli bir kriter oldu. 

Kurt yazısında, sigortalılık statüsü farklı ve eş ve anne-babanın ikisi de 1 Ekim 2008 tarihinden önce ölmüşse iki maaş bağlandığını, eş ve anne-babadan biri 1 Ekim 2008'den önce diğeri 1 Ekim 2008'den sonra ölmüşse yine iki maaş bağlandığını belirterek, iki ölümün de 1 Ekim 2008'den sonra olması halinde sadece bir maaş ödendiğinin altını çizdi.

Resul Kurt'un, "SGK’dan kimler çift maaş alabilir?" başlığıyla yayımlanan (9 Şubat 2017) yazısı şöyle:

Okurlarımızın en fazla sorduğu sorulardan birisi de hem eşten hem de anne-babadan dul/yetim aylığı alınıp alınamayacağıdır. Bu sorunun cevabı çok karmaşık olduğu için bugün dul-yetim kadınların iki maaş alabilme durumlarını yazalım istedik.

Son 15 yılda, çalışma hayatımızı önemli ölçüde etkileyen büyük reformlar gerçekleşti. Bu reformlar, kadınlar, çocuklar, yaşlılar, zor şartlarda çalışanlar başta olmak üzere, çalışma hayatının tüm kesimini yakından ilgilendiriyor.

İlk olarak 1970'li yıllarda hazırlanan ve günümüz ihtiyaçlarına cevap veremeyen İş Kanunumuz 2003 yılında yenilendi. Ardından 2004 yılında hastaneler Sağlık Bakanlığına devredilip yapılamaz denilen sağlık reformu gerçekleştirildi. 

Birbirinden kopuk sosyal güvenlik kurumları olan SSK, BAĞ-KUR ve Emekli Sandığı 2006 yılında SGK çatısı altında birleştirildi.  Beş sosyal güvenlik yasası tek bir yasa altında toplandı. Bir başka ifade ile geçmişteki beş farklı sosyal güvenlik yasası beraberinde SSK sigortalısı, Tarım SSK sigortalısı, BAĞ-KUR sigortalısı, Tarım BAĞ-KUR sigortalısı ve Emekli Sandığı iştirakçiliği olmak üzere beş sosyal güvenlik statüsünü getirmişti,

Buradaki en büyük sorun ise, farklı Kanunlara tabi çalışanlara, bağlı bulunduğu Kanunlar ile farklı sosyal haklar sunduğu için geçmişte norm ve standart birliği oluşamadı.

Geçmişten gelen norm ve standart ayrılığı bugün için giderilmiş olsa da geçmişten gelen haklar korunduğu için hala bir eşitsizlik söz konusu. Günümüzde var olan bu eşitsizlik en çok ölüm aylıklarında kendini göstermekte. Çünkü, vefat eden sigortalının hak sahiplerine maaş bağlanması aşamasında ölümün gerçekleştiği tarihteki yasalar referans alınıyor.

Bunun sonucunda hak sahibi dul ve yetimler ölüm tarihine göre ya tek maaş ya da her iki maaşı da alma imkanına sahip oluyor.

Ölen eşin ve anne-babanın sigorta statüsü aynı ise iki maaş değil tercih edilen maaş yani tek bir maaş ödeniyor. Yani eşi SSK, babası SSK veya eşi BAĞ-KUR babası BAĞ-KUR veyahut eşi Emekli Sandığı, babası Emekli Sandığı sigortalısı olan dul-yetim kadınlar tek maaş alabiliyor.

Ancak ölen eşin ve ölen anne-babanın sigorta statüsü farklı ise bu kez ölüm tarihlerine göre iki maaş veya tek maaş ödenmesi söz konusu olabiliyor.

Sigortalılık statüsü farklı ve eş ve anne-babanın ikisi de 1 Ekim 2008 tarihinden önce ölmüşse iki maaş bağlanıyor. Eş ve anne-babadan biri 1 Ekim 2008'den önce diğeri 1 Ekim 2008'den sonra ölmüşse yine iki maaş var. Eğer, iki ölüm de 1 Ekim 2008'den sonra ise sadece bir maaş ödenir.

Ancak ölümlerin ikisi de 1 Ekim 2008 sonrası olsa bile sigorta statüsü farklı olması koşuluyla istisnai olarak memur kızı veya memur eşi iki maaş alabilmekte. Örnek verecek olursak eşi memur emeklisi, babası SSK veya BAĞ-KUR emeklisi olan kadınlar için eşin ve babanın ölüm tarihinin önemi yok. Her halde iki maaş alma hakları var.

Dul ve yetim kız çocuklarına eşi, anne/babası üzerinden bağlanacak aylığı gösterir tablo aşağıda sunulmuştur.