"Yaşasaydı Bill Gates ve Mark Zuckerberg'den daha zengin olurdu"
1459’da doğan ve 1535’te ölen Alman bankacı ve tüccar Jakob Fugger eğer bugün yaşasaydı; serveti Bill Gates, Warren Buffet, Carlos Slim ve Mark Zuckerberg’inkilerin toplamından daha fazla olurdu. Onun hayat öyküsünü yazan Greg Steinmetz’e göre, “Zengin” lakaplı Fugger’in serveti günümüzün parasıyla 400 milyar doları bulmuştu.
Amerikan Wall Street Journal gazetesinin eski editörlerinden Steinmetz, Fugger’i “tarihin en zengin insanı” olarak görüyor. Greg Steinmetz, 2 yıl önce çıkan kitabına da bu adı vermiş. Steinmetz, “Jakob Fugger gelmiş geçmiş en güçlü bankacıydı. Onun döneminde Rönesans yaşanıyor ve dünyayı iki kişi kontrol ediyordu; Roma Germen İmparatoru ve Papa. Her ikisini de Fugger finanse ediyordu” diyor.
Yazar göre tarihte hiçbir bankacı onun kadar güce ve nüfuza sahip olmadı. Steinmetz, “Fugger İspanya Kralı 1. Carlos’un 5. Şarlken olarak Roma Germen İmparatoru seçilmesi için rüşvet dağıttı. 5. Şarklen Yeni Dünya’yı sömürgeleştirdi. Tahta o geçmeseydi, tarih aynı olmazdı” diye konuşuyor. Fugger asil sınıf üyesi yapılmıştı ve kont unvanı alan ilk tüccardı.
Neden yazmaya karar verdi?
Peki, çağdaşları Mediciler, Cesare ve Lucrezia Borgia Kardeşler veya Nicolas Machiavelli’nin tersine, neden çok az kişi Jabob Fugger’i biliyor? Steinmetz’e göre bunun nedenlerinden biri Fugger’in Alman olması ve İngilizce konuşan dünyada bilinmemesi. Yazarı, Fugger’in biyografisini yazmaya telvik eden de bu olmuş: “Berlin’de Wall Street Journal’ın büro şefiyken Fugger’i sık sık duyardım, ama onunla ilgili tek bir İngilizce metin bile bulamadım.”
Renkli bir karakter değil
Ama belki de, Fugger’in kendi ülkesi dışında pek bilinmemesinin nedeni, döneminin diğer ünlüleri gibi pek renkli bir karakter olmaması. Papa olmak ya da siyasi bir makama gelmek istemedi. Rönesansta hiçbir sanatçıya destek olmadığı gibi, saraylar ya da katedraller de yaptırmadı.
Fugger’in memleketi Augsburg’da yaptığı sosyal konut projesi 500 yıl sonra hala ayakta ve bu evlerde kalan emekliler yılda sadece bir ABD doları kira ödüyorlar. Yaptığı en meşhur iş ise Almanya’nın güneyindeki memleketi Augsburg’ta yaptırdığı sosyal konut projesi, Fuggerai. Bu evlerde oturanlar hala yılda sadece 1 ABD doları kira ödüyor.
Etkisi hala var
Steinmetz “Bankacılar perde arkasında çalışmaya alışkındır” diyor. Ancak bu, Jakob Fugger’in izini bırakmadığı anlamına gelmiyor. Aslında, çoğumuz bilmesek de etkisi bugün hala hissediliyor.
İşte Fugger’ın geliştirdiği 5 şey;
1. İlk uluslararası ekonomik faaliyet
Jakob Fugger’in döneminde ekonomik faaliyetler sınırlıydı. Zenginler, köylülerin çalıştığı topraklarında yaşar, köylüler ise karşılığında koruma alırlardı. Fugger, verdiği krediler karşılığında maden çıkarma hakları elde etti ve bakır ile gümüş ticaretini tamamen eline geçirdi. Buna ek olarak, baharat ticaretine de girişti. Yani aslında kapitalizmin kurucularından biriydi.
2. İlk haber servisini kurdu
Jakob Fugger bilginin değerli olduğunu biliyordu ve bu yüzden bilgiye rakiplerinden önce erişmek istiyordu. Bu nedenle, farklı şehirlerdeki siyasi ve ticari faaliyetler hakkında bilgi getiren ulaklara para ödüyordu. Halefleri bu geleneği yaşattı ve sonunda Fugger Bültenleri kuruldu. Bazıları bunu dünyanın en eski gazetesi olarak kabul eder.
3. Günümüzdeki anlamıyla ilk tasarruf hesabını açtı
Mediciler gibi diğer ailelerin de bankaları vardı ancak Katolik Kilisesi tefecilik olarak gördüğü faiz ödenmesine izin vermiyordu. Fugger müşterisi Papa 10. Leo’yu ikna ederek bu yasağı kaldırdı ve Augsburg’daki bankasına parasını yatıran müşterilere yıllık yüzde 5 faiz vadetti.
4. Kaşifleri fonladı
Kristof Kolomb Amerika’yı keşfettiğinde 33 yaşındaydı. Bu keşiflerin ekonomik potansiyeliyle ilgilenen Fugger Hindistan’a yapılan ilk seyahatin masraflarını karşıladı. Macellan’ın dünyanın etrafında dolaştığı yolculuğun masraflarını ödeyenlerden biriydi aynı zamanda.
5. Protestan Reformunu kışkırttı
Jakob Fugger’in Vatikan’la ortaklaşa yaptığı işlerden biri günahların affını satmaktı. Bunu St. Pietro Katedrali’nin inşa masraflarını karşılamanın bir yolu olarak önermişti. İşte bu uygulamaya karşı çıkan Martin Luther’in ateşlediği reform hareketinin bu yıl 500. yılı kutlanacak.