Yaza hazır mısınız?

Yaz kapıya dayandı. Peki vücudunuz yaz mevsimine ne kadar hazır? Uzman Diyetisyen Dilara Koçak, Milliyet gazetesinde yayımlanan yazısında (20.05.09), yaza vücudumuzu nasıl hazırlamamız gerektiğini anlatıyor. Koçak’ın yazısı şöyle: “Yaz aylarına girerken “Günde ne kadar su tüketmeliyim?”, “Günlük karbonhidrat ihtiyacı ne kadardır?”, “Gluten nedir?”, “Organik besinler diyette etkili mi?” gibi birçok soru gündeme gelir. İşte bu sorular ve yanıtları. Okurlarımızdan gelen sorulara bireysel olarak cevap veriyorum, ama bazen tüm okurlarımızla paylaşarak benzer soruları da cevaplamış olmak istiyorum. Yaz aylarına girerken “Ne kadar suya ihtiyacımız var” diye merak edenler mutlaka vardır. Diğer önemli noktalardan biri de “Günlük karbonhidrat ihtiyacı“. Maalesef defalarca söylememize rağmen hâlâ üç günde üç kilo veya mucizevi içeceklerle zahmetsiz zayıflama tuzaklarına her yerde rastlamak mümkün. Organik besinler, kefir ve glutenle ilgili de sıkça soru almaya başladığımız için bu soruların cevaplarını sizlerle paylaşmak istedim. Diyette organik besinleri seçmek daha mı doğru? Bir besine organik denilebilmesi için o yiyecek veya içeceğin bağımsız bir kurum tarafından sertifikalı olması gerekir. Organik besin satın almak, yediğimiz yiyeceklerdeki tarım ilacı kalıntılarını en aza indirgemenin bir yoludur. Hayat boyu tarım ilacı kalıntısı yemenin bize ne gibi bir toksik etkisi olabileceğini veya çeşitli tarım ilacı kalıntılarının karışıp nasıl etkisi yaratacağını tam olarak bilmiyoruz. Eğer tarım ilacı tüketiminizi azaltmak istiyorsanız o zaman organik besinleri tercih edin. Ancak meyve ve sebze yemenin sağlığımız için önemi çok büyük sakın onları diyetinizden çıkarmayın. Çünkü meyve ve sebze yememenin riskleri tarım ilacı kalıntılarına maruz kalmanın muhtemel risklerinden çok daha fazladır. Organik besin kesinlikle diyet ve diyetetik ile karışmamalı. Çünkü piyasada organik olup yüksek şeker, yağ ve kaloriye sahip ürünler tabii ki var. Bütün yiyecek içeceklerde olduğu gibi içeriği ve besin değerlerini gösteren etiketi inceleyin çünkü kalori, yağ ve şeker içerikleri standart versiyonları ile aynı bu yüzden diyet yaparken organik besin kullanmanın kilo vermeye katkısından bahsedemeyiz. Kefir, diyet içinde nasıl yer alabilir? Kefir, sütte bulunan tüm besin öğelerini içerir. Kuzey Kafkasya orijinli; inek, koyun, ve keçi sütünden yapılan fermente süt içeceğidir. Günlük beslenme içinde süt veya yoğurt yerine kullanılabilir. Laktoz oranı azaldığı için laktoza duyarlı kişiler rahatlıkla içebilirler. Kefirdeki karbondioksit sindirimi kolaylaştırır. Kefirin sağlığa katkısına baktığımızda bağışıklık sisteminin güçlendirmek, yiyeceklerin hazmını kolaylaştırmak, bağırsak duvarının zararlı maddelerden korumak, bağırsak geçirgenliğini azaltmak, ishali önlemek ve tedavi etmek gibi etkilerinden bahsedilebilir. Birçok yayında kefirle tedavi edilen hastalıklar ve tedavi süresi ile ilgili bazı bilgiler mevcuttur. Fakat bu konularda yapılmış bilimsel araştırma sonuçları yetersizdir. Günde ortalama ne kadar karbonhidrat tüketilmeli? Günlük karbonhidrat ihtiyacı bireysel farklılıklara göre değişir ancak en azından günlük diyette 100-125 gram karbonhidrat bulunmalıdır. Bu da yaklaşık 400-500 kalorilik enerji sağlar. Hiç karbonhidrat bulunmayan bir beslenme modelinin uygulanması doğru değildir. Kompleks karbonhidratlar içeren besinlerden olacak şekilde günde 6- 8 porsiyon ekmek ve ekmek yerine geçenler tüketilebilir. Pilavlar 2 yemek kaşığı, patates 1 küçük boy, simit 1 / 4 adet, diyet bisküviler (çikolata ve krema kaplılar hariç) yarım paket; 1 dilim ekmek yerine geçer. Yeterli su içip içmediğimi nasıl anlarım? Vücudumuzdan sıvı kaybı; ter, solunum, dışkı ve idrar ile olur yani sıcak havada nefes alıp vermek bile sıvı kaybına sebeptir, terlediğinizi görmeniz şart değildir. Günlük sıvı ihtiyacı her bir kalorinin metabolize olması için 1 ml’dir, yani kadınlar için ortalama 2000 kalorilik ihtiyaç için 2000 ml (2 litre), erkekler için ise 2500 ml’dir (2,5 litre). Ancak egzersiz yapıldığında her yarım saat için 1-2 bardak daha eklemek gerekir. 3 litre maksimum ihtiyaç denilebilir... Susamayı beklemeden su için. Su tüketmek zor geliyorsa içine bir iki damla meyve suyu veya taze meyve parçaları, nane, limon vb ekleyin. Soğuk bitki çayları, şekersiz olarak pişmiş kompostolar, limonata, ayran, kefir, soda doğru seçimlerdir. Yeterli su alıp almadığınızı idrar rengini kontrol ederek anlayabilirsiniz. Eğer idrarınız renksize yakınsa sıvı alımı yeterli, koyu sarı ise yetersizdir. Gluten nedir? Gluten; buğday, arpa, yulaf, çavdar gibi tahılların içinde bulunan proteine verilen addır. Besin öğeleri ince bağırsaktaki villus çıkıntıları sayesinde emilir. Ancak glutene karşı alerjisi olan kişilerin ince bağırsağında “gluten” bu villuslara zarar verir ve vücut için gerekli olan besin öğeleri ince bağırsaktan emilemez (Çölyak hastalığı). Ekmek, makarna, bisküvi, kek, kraker, pasta, irmik ve birçok tahıl gevreği çeşidinde gluten bulunmaktadır. Ancak gluten içermeyen birçok ürün artık büyük marketlerde satışa başladı, bu yüzden evde ekmek yapmak yerine glutensiz ekmek, bisküvi, makarna gibi birçok ürün bulunabilir.”