Yeni Anayasa'nın 83'ü tutuklu vekiller için çare olabilir mi?

Hülya Karabağlı/ Ankara

Dört siyasi parti,  milletvekili dokunulmazlığını düzenleyen 83. Maddenin bir kısmında mutabakat var.  “Seçimden önce ya da seçimde sonra suç işlediği iddia edilen bir milletvekilinin Meclis kararı  olmadan  yakalanamayacağını, gözaltına alınamayacağını, tutuklanamayacağını  ve sorgulanamayacağı” düzenlemesinde anlaşma var.

TBMM Başkanı Cemil Çiçek’in 8 tutuklu milletvekilini kurtarma reçetesi olarak gösterdiği  yeni Anayasa’da  düzenlenen ‘dokunulmazlık’ maddesi  siyasetin gündemine oturdu. CHP’nin Anayasa Uzlaşma Komisyonu Üyesi, İzmir Milletvekili Rıza Türmen, söz konusu maddenin milletvekili  dokunulmazlığını düzenlediği için  tutuklu milletvekillerini  kurtarmaya yeteceğini  söyledi. “Tek başına kurtarabilir” diyen Türmen, ilgili maddenin seçimden önce ya da sonra suç işlediği iddia edilen bir milletvekilinin Meclis kararı olmadan tutuklanamayacaklarını hükme bağladığına dikkat çekiyor. Türmen’e göre, yeni Anayasa’da  “Devletin ülkesi ve milletiyle bölünmezliğine” ilişkin 14. Maddeye de  atıf kaldırıldı.  

Yeni Anayasa’da “Yasama Sorumsuzluğu ve Dokunulmazlığı” başlıklı madde de, “Seçimden önce veya sonra suç işlediği ileri sürülen bir milletvekilinin, Meclis'in gizli oyla vereceği bir izin kararı olmadıkça yakalanamayacağı, gözaltına alınamayacağı, tutuklanamayacağı ve sorgulanamayacağını hükme bağlıyor. Meclis'in izin kararında bu yetkilerden bazılarını geçici veya sürekli olarak vermeyebileceğini benimsendi. Maddenin tümünde henüz mutabakat yok. Dört siyasi partinin önerilerinin bulunduğu  maddenin son hali  şöyle:

Yasama sorumsuzluğu ve dokunulmazlığı

Milletvekilleri Meclis çalışmaları ile ilgili oy, söz ve düşüncelerinden dolayı sorumlu tutulamaz.

Seçimden önce veya sonra bir suç işlediği ileri sürülen bir milletvekili Meclisin gizli oyla vereceği bir izin kararı olmadıkça yakalanamaz, gözaltına alınamaz,  tutuklanamaz, sorgulanamaz (AK Parti-BDP Önerisi: ve yargılanamaz). (CHP Önerisi: Milletvekilleri yasama işlevini aksatmayacak biçimde tutuksuz olarak yargılanırlar.) Meclis izin kararında bu yetkilerden bazılarını geçici veya sürekli olarak vermeyebilir. Meclisin izin kararı, isnad olunan suçla sınırlıdır. Kasten insan öldürmeye ilişkin suçüstü hali dokunulmazlık kapsamı dışındadır. Ancak, bu halde yetkili makam durumu hemen Meclise bildirir.

BDP: Cinsel istismar da  Meclis kararı aranmaz

(BDP Önerisi) Ağır ceza mahkemesinin görevine giren suçlarda suçüstü hali ile cinsel istismar, kadınlara ve çocuklara yönelik şiddet, zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflâs, kaçakçılık, ihaleye fesat karıştırma ve edimin ifasına fesat karıştırma suçlarından dolayı bir milletvekilinin sorguya çekilmesi ve yargılanması için Türkiye Büyük Millet Meclisinin kararı aranmaz.

(MHP ve CHP Önerisi) Suç işlediği ileri sürülen bir milletvekili hakkındaki soruşturma Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’nca, kovuşturma Yargıtayca yapılır. Soruşturmayı yürütecek Cumhuriyet Savcıları ile davaya bakacak heyetin üyeleri ceza daireleri üyeleri arasından ad çekme suretiyle belirlenir. Heyetin başkanı en kıdemli üyedir. Buna ilişkin usul ve esaslar kanunla düzenlenir. (AK Parti ve BDP, bu konunun genel hükümlere tabi olduğu görüşündedir)