Yeni pazar arayışları: Kapalıçarşı esnafı, Budva'ya taşınıyor
Serbest piyasanın önemli merkezleri arasında yer alan Kapalıçarşı esnafının bir bölümünün işlerin düşmesi ve maliyetin artmasının ardından Karadağ’ın turistik merkezleri içerisinde yer alan Budva’ya taşındığı ifade edildi.
Dünya gazetesinden Barış Sedef’in haberine göre, Kapalıçarşı esnafı olarak turizm sezonunda 2 yıl öncesine kadar günlük 500 bin ziyaretçi ağırladıklarını ifade eden Kapalıçarşı Esnafları Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Hasan Fırat, bu sayının 100-150 binlere kadar düştüğünü ve bu durumun esnafın hem kârlılığına hem de cirosuna olumsuz bir etki yaptığını söyledi.
Özellikle turist sayısındaki düşüşün bazı esnafları farklı pazar arayışlarına yönledirdiğine dikkat çeken Fırat, “Burada faaliyet gösteren esnafın bir bölümü Karadağ’ın önemli turistik merkezleri içerisinde yer alan Budva’ya gitti. Bölgeye eylül sonuna kadar 730 irili ufaklı turist gemisi geliyor. Kemer, İzmir ve Kuşadası’nda faaliyet gösteren bazı esnafın da Budva’ya gittiğini görüyoruz. Çarşıdan büyük esnaf olarak 20’nin üzerinde dükkanda Budva’ya gidenler içerisinde küçük ölçeklileri de katarsak bu sayı 40’a yaklaşır” şeklinde konuştu.
Kalite düşüyor
Kapanan ve el değiştiren dükkanların yerine gıda alanında faaliyet gösteren dükkanların açıldığına değinen Fırat, “Kapalıçarşı serbest piyasanın önemli merkezleri arasında yer alıyor. Dünyaya mal olmuş bazı dükkanların kapanması kalite anlamında da düşüşü ardından getiriyor” diye konuştu.
Kruvaziyerlerin azalması gidişleri hızlandırdı
Birkaç yıl öncesine kadar Karaköy bölgesinde yoğun bir kurvaziyer gemisi akışı olduğuna değinen Fırat, alternatif pazar arayışlarında etkili olan diğer bir unsurun turist gemilerindeki azalma olduğunu kaydetti. Fırat, “Eskiden Karaköy bölgesine ciddi bir kruvaziyer gemi akışı vardı. Bunun azalması bizi de olumsuz yönde etkiledi. Buraya gelen turistleri otobüslerle alıp çarşıda gezdiriyorduk. Gelen gemilerdeki turistlerin yüzde 50’sine bu şekilde ulaşabiliyorduk. Şu anda bu geliri elde edemiyoruz. Bununla ilgili bir çalışma yapılması gerektiğini düşünüyoruz” diye konuştu. Öte yandan turizm sezonun güney bölgelerde kısmen iyi geçtiğine dikkat çeken Fırat, sezonun ortasında olmalarına rağmen çarşı esnafı olarak gidişattan memnun olmadıklarını ve her geçen yıl çarşının kan kaybettiğini söyledi.
Ocak 2018’den itibaren 70 dükkan el değiştirdi
Kur bazlı artışlardan dolayı yıl başından beri 100-70 dolayında dükkanın el değiştirdiğini kaydeden Fırat, “Bu dükkanların önemli bir kısmı merkezi yerler üzerinde yer alan kuyumcu, tekstilci ve turistik eşya satan dükkanlardan oluşuyor. Mevcut dükkanların kiraları dolar ve altından alınıyordu. Altın ve dolar üzerinden kira alınması burada faaliyet gösteren esnafın zorda kalmasına neden oldu ve el değiştirmeler hız kazandı” şeklinde konuştu.
Beklenti kiraların TL'ye dönmesi
Kapalıçarşı’da faaliyet gösteren dükkanların yüzde 30’unun şahıslara ait olduğunu, kalanının ise kiralık olduğunu anlatan Fırat, şöyle devam etti:
“Kiralık dükkanlara baktığımız zaman sık sık el değiştirdiğini görüyoruz. Sezonunda başında 50 bin dolara dükkan tutan bir esnafın kurdaki artış neticesinde tekrar aynı fiyata dükkan tutması çok zor. Bu durum esnafın farklı bölgelere kaymasına neden oluyor. Biz beklentimiz yıl sonunda mal sahiplerinin kiraları dolar bazından Türk lirasına çevirerek aylık bazda alması. Aksi halde çarşıda faaliyet gösterecek esnafı tutmaları zor. AVM’lerin büyük bir bölümünde bile kiralar mağazaların ciroları üzerinden alınıyor.”