Birleşik Krallık diplomatlarının iç yazışmalarına göre, İngiltere’nin Ankara Büyükelçiliği Müsteşarı Janet Douglas’ın ‘özel pasaport’ sahibi Türkler için İngiltere’ye vizesiz giriş hakkı tanınmasını önerdiği iddia edildi. İngiliz Sunday Times’ın iddiasına göre, 'Yeşil pasaport' olarak bilinen 'Hususi Damgalı Pasaport' sahibi yaklaşık 1.5 milyon Türk vatandaşı bu kapsama giriyor. Londra, belgeleri doğruladı ama böyle bir planları olmadığını belirtti.
Hürriyet'te yer alan habere göre, Türkiye’nin, Avrupa Birliği (AB) ile yaptığı vizesiz seyahat anlaşmasının ne zaman uygulamaya geçeceği konusunda belirsizlik sürerken, AB üyesi olmasına rağmen Schengen Bölgesi’nde yer almayan İngiltere’nin Türk vatandaşlarına AB’den bağımsız olarak vizesiz giriş hakkı tanımayı ele aldığı bildirildi.
İngiltere, Schengen Bölgesi dışında olduğu için AB’nin Türkiye ile yaptığı anlaşma bu ülke için bağlayıcı değil. İngiliz gazetesi Sunday Times’ın diplomatik belgelere dayandırdığı haberine göre, İngiliz diplomatlar, Türk hükümet yetkilileri, bazı memurlar, kamuda görevli öğretmenler ve onların ailelerine İngiltere’ye vize olmadan giriş hakkı tanımayı gündemlerine aldı.
İngiliz yetkililerin yaptığı bu sınıflandırma yaklaşık 1.5 milyon Türk vatandaşını kapsıyor. Habere göre İngiltere’nin Ankara Büyükelçiliği Müsteşarı Janet Douglas, İngiltere Dışişleri Bakanlığı’na gönderdiği 5 Mayıs tarihli bilgi notunda “Eğer AB vize serbestisi verilirse, bizim de Türkler için vizesiz seyahat konusundaki çizgimizi geliştirmemiz gerekecek. Seçeneklerimizden biri özel Türk pasaportuna sahip olanlara yeniden vizesiz giriş hakkı tanımak. Bu bir risk olmakla beraber Türkiye’ye önemli ve sembolik bir jest de olacaktır” ifadelerini kullandı.
Ancak Douglas, AB ile Ankara arasındaki vizesiz seyahat anlaşması hayata geçmezse Türk hükümetinin mültecilerin Avrupa’ya ulaşması için geçişi serbest bırakma tehdidini hayata geçirebileceğini de ekledi. İngiltere’nin Berlin Büyükelçiliği Müsteşarı Nick Pickard ise 13 Mayıs’taki bilgi notunda Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın hem AB üyeliğini hem de vize serbestisini istediğini aktardı. Pickard’ın verdiği bilgilere göre AB, İngiltere’nin birlikte kalıp kalmamayı oylayacağı 23 Haziran’daki referandum öncesi Türkiye ile vize konusunda adım atmak istemiyor. İngiliz diplomat Pickard, Almanya Başbakanı Angela Merkel’in Avrupa danışmanı Uwe Corsepius’un, AB Komisyonu’nun temmuzdan önce Türkiye ile tansiyonu yükseltmekten sakınacağını söylediğini de aktardı.
Belgelere göre İngiliz diplomatlar, diğer AB üyesi ülkeleri Türkiye’yi AB içindeki serbest dolaşım bölgesi Schengen’e dahil etmeleri için teşvik ediyor. İngiltere Başbakanlık Ofisi, Times’ın haberindeki belgeleri doğruladı ancak kendilerinin Türklere böyle bir hak tanımayı planladıkları iddiasını reddetti. İngiltere İçişleri Bakanı Theresa May ve Dışişleri Bakanı Philip Hammond ise ortak bir açıklama yaptı. Söz konusu görüşlerin İngiliz diplomatik temsilciliklerinden geldiği ancak İngiltere hükümetinin politikasını yansıtmadığı belirtildi.
Araştırma şirketi YouGov ve İngiliz gazetesi Sunday Times’ın ortak yaptığı ankete göre 23 Haziran’daki referandum öncesi İngiltere’nin AB’den ayrılmasını isteyenlerle kalmasını isteyenlerin oranı başabaş gidiyor. İngiliz vatandaşlarının yüzde 43’ü ülkelerinin artık üyelikten çıkmasını, yüzde 42’si ise birlik üyesi olarak devam etmesini istiyor. Yüzde 11’lik kesim ise bu konuda bir fikri olmadığını beyan etti.