Yoksul hastaya ucuz ilaç ulaştırmak mümkün mü?

Gelir düzeyinin düşük olduğu ülkelerde hastaların tedavi için ilaç alabilmeleri ciddi bir sorun. Yoksul hastalar ilaç alamadıkları için tedavi göremiyor. Ancak uygun fiyata ilaç üretilmesi mümkün.

ABD'de Harvard Tıp Fakültesi'nde profesör olan Anita Wagner hastaların iyileşmesine yardımcı olan ilaçlara erişimini araştırıyor.

İlaç üreticileri örneğin Fransız Sanofi firması, ilaçları gelir düzeyi düşük olan ülkelerdeki insanlara mümkün olduğunca ucuz fiyata sattığını duyuruyor. Aynı ilaçlar bir sanayi ülkesinde ise daha pahalıya satılıyor. Sanofi firmasının, 'İlaç erişimi' programı yetkilisi François Bompart bunu şöyle açıklıyor: "Aşılarda bu çok iyi işliyor. Aynı aşı örneğin ABD ve Avrupa'da 50, Afrika'da ise 3 ya da 4 Euro'ya satılıyor. Bu sistem işliyor çünkü orta seviyelerde Brezilya, Güney Afrika ya da Tayland gibi ülkeler var. Ve bu ülkelerde aynı aşı 10-20 Euro arasında bir fiyata satılıyor."

Uzmanlar bu aşamalı fiyat sisteminin AIDS ya da kanser tedavisinde kullanılan çok pahalı ilaçlarda zaruri olduğu konusunda hem fikir. Çünkü aksi takdirde gelişmekte olan ülkelerdeki hastaların bu ilaçları alabilmeleri mümkün değil. Ancak aşamalı fiyat sistemi zengin ülkelerde nadir olarak görülen ya da hiç rastlanmayan tropikal hastalıkların tedavisindeki ilaçlarda başarısız oluyor.

Fransız ilaç üreticisi Sanofi yetkilisi François Bompart ilaç firmalarının tropikal hastalıklara karşı ilaç geliştirmeye pek de istekli olmadığını söylüyor: "Biz ticari bir firmayız. Parayı ileride bize kazanç sağlayacak şekilde değerlendirmek zorundayız."

Harvard Üniversitesi Tıp Fakültesi'nden Profesör Anita Wagner tropikal sarı humma ve ve uyku hastalığına karşı ilaçlar konusundaki çalışmaların ihmal edildiği görüşünde: "Bu hastalıklar için kullanılan ilaçlar üzerinde araştırmalar yapılmak ve bu ilaçlar geliştirilmek zorunda. Bunun için hükümetler, akademik merkezler ve ilaç firmalarının işbirliği yapması, en doğru yol."

Ancak ilaçlar mümkün olduğunca ucuza satılsa da bunu alacak gücü dahi olmayan hastalar var. Dünya Sağlık Örgütü’nden Joe Kutzin dünya üzerinde çok daha fazla ülkenin hem sağlık sistemi, hem de ilaçları ödenebilir hale getirmesi gerektiği görüşünde.

Kutzin, "İnsanların sağlık alanındaki hizmetler için para ödememesini temenni ediyoruz. Ya da en azından bir engel teşkil edecek kadar fazla ödememelerini. Hastalar mali durumları ile sıhhatleri arasında bir tercih yapmak zorunda bırakılmamalı" diyor.

Uzmanlar bu bağlamda zorunlu sağlık sigortasının iyi bir seçenek olabileceği görüşünde. Hükümetlerin sigara ve alkol vergilerini artırarak, buradan elde edilecek geliri ulusal sağlık fonuna aktarabileceği önerileri yapılıyor.

Fransız Sanofi firmasından Francois Bompart hastaların sadece ilaç almasının yetmediğini, bunları ne zaman ve nasıl kullanacaklarını bilmelerinin de önemli olduğu görüşünde: "Sadece ilacın tek başına hiçbir mantığı yok. Her hastalıkla şikayetler iyi anlaşılmalı ve hastalık tanısı koyulabilmeli. Ancak bu yapılabildikten sonra hasta tedavi edilebilir.“

(Deutsche Welle Türkçe)