Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı Tüketim Harcamaları Araştırması, en yüksek gelir grubuyla en düşük gelir grubunun tüketim harcamalarının dağılımı arasındaki uçurumu ortaya koydu.
TÜİK verileri, en düşük gelirli grubun harcamalarının üçte birinin (Yüzde 31.2) konut ve kiraya gittiğini gösteriyor. En yüksek gelirli yüzde 20’lik grup ise konut ve kiraya gelirinin sadece yüzde 20.1’ini harcıyor.
Gıdaya ayrılan paylar arasında da büyük uçurum var: Yoksullar gelirlerinin yüzde 30.7’sini gıdaya ayırırken yüksek gelirler kazançlarının sadece yüzde 15.3’ünü ayırıyor. Daha önemlisi, gıdanın yoksulların cebindeki payı artıyor: 2018’de yoksulların gıdaya ayırdığı pay yüzde 28.7’di. Bir yılda 2 puan arttı.
Özet: Durdurulamayan gıda enflasyonu, yoksulların cebinde kara deliğe dönüşmüş durumda. Anketlerde AKP’nin oylarında görülen erimenin sebeplerinden birinin bu olduğunu söylemek için sosyolog olmaya gerek yok.
TÜİK’in araştırması, yoksulların konuta harcadığı para ile gıdaya harcadığı paranın payının eşit olduğunu da ortaya koyuyor. Yani resmen kiradan yemeğe para kalmıyor!
Bu vahim tablonun oluşmasında iktidarın izlediği politikaların payı yadsınamaz. TOKİ ve Emlak Konut’un işi gücü şehir merkezlerinde lüks konut üretmeye dönüşmüş durumda. TÜİK’in bu araştırmasında yok ama daha önceki araştırmalardan Türkiye’de konut sahiplik oranının gerilediğini, kiracılığın arttığını biliyoruz.
Çare? Devletin “kupon arazi” kovalamayı bırakıp halk için sosyal konutlar üretmesi. Avrupa şehirlerinde, mesela Londra’da, mesela Viyana’da bir zamanlar sosyal demokrat partiler tarafından (şehir dışında değil içinde) inşa edilmiş sosyal konutlar, bunun mümkün olduğunun kanıtı. Bir zamanlar ben de Viyana’nın merkezinde birkaç ay bu bloklardan birinde yaşamış ve Avusturya Sosyal Demokrat Partisi’nin zamanında izlemiş olduğu politikaları çok takdir etmiştim.
TÜİK’in Tüketim Harcamaları araştırmasında iktidarın yumuşak karnı gizli...