Yolsuzluk Algı Endeksi’nde Türkiye 86'ıncı sırada

Uluslararası Şeffaflık Örgütü’nün Yolsuzluk Algı Endeksi'ne göre Türkiye, 180 ülke arasında 86’ncı sırada yer aldı. Türkiye, son 8 yıl içinde en çok gerileyen 5 ülke arasındaki yerini değiştirmedi.

Uluslararası Şeffaflık Örgütü (Transparency International), 2020 Yolsuzluk Algı Endeksi'ni açıkladı. Örgütün hazırladığı endekste yolsuzluk, 0 ila 100 arasında derecelendiriyor. Buna göre, 0 yolsuzluğun çok yoğun olduğu, 100 ise tamamıyla yolsuzluktan arınmış ülkelere işaret ediyor. Endekste, dünyadaki yolsuzluk oranının, bir önceki yıla benzer bir seviyede seyrettiği belirtildi.

Türkiye ile aynı puanı paylaşan ülkeler

Buna göre, 2020 yılında, dünya ülkelerinin üçte ikisi 50'nin altında kalmış bulunuyor. Yolsuzluk Algı Endeksi'ne göre 40 puan alan Türkiye, küresel sıralamada 180 ülke arasında 86'ncı sırada bulunuyor. Türkiye geçen yıl yayınlanan endekste ise 39 puan ile 91'inci sırada yer almıştı. 2020 yılı endeksinde, Türkiye ile aynı puanı paylaşan ülkeler, Trinidad ve Tobago, Doğu Timor, Fas, Hindistan ve Burkina Faso oldu.

Endekse göre, Avrupa Birliği (AB) üyesi ülkeler ile de karşılaştırıldığında, 44 ile AB içinde en düşük puanı alan Romanya'nın da gerisinde kaldı. Türkiye, Ekonomik ve İşbirliği Kalkınma Teşkilatı (OECD) ülkeleri arasında da sondan üçüncü sırada yer aldı. İstanbul'da bulunan Uluslararası Şeffaflık Derneği, Türkiye'nin küresel sıralamada "ekonomik, sosyal ve politik istikrarsızlıkların yoğun olduğu, demokrasi ile tanışamamış birçok ülkenin gerisinde" kaldığına dikkat çekti.

Türkiye'nin puanı 2012 yılından bu yana düşüyor

Dernek'ten yapılan açıklamaya göre, 2012 yılından bu yana puanı ve sırası hızlı bir biçimde düşmekte olan Türkiye, bu yıl 1 puan fazla almasına karşın son 8 yıl içinde en çok gerileyen 5 ülke arasındaki yerini değiştiremedi. Uluslararası Şeffaflık Örgütü Yönetim Kurulu üyesi ve Uluslararası Şeffaflık Derneği Başkanı E. Oya Özarslan da Türkiye açısından sonucu "Türkiye yolsuzlukla mücadele konusunda endişe verici durumunu koruyor. Temelli bir adım atmadığımız sürece de böyle olmaya devam edecektir. Küresel bir salgını yaşadığımız bu günlerde sağlık, eğitim gibi temel ihtiyaçlara gitmesi gereken ülke kaynaklarının korunması herkesin derdi olmalı" sözleriyle değerlendirdi.

İlk sıralarda hangi ülkeler var?

Danimarka ve Yeni Zelanda en tepede Yolsuzluk Algı Endeksi'nin ilk sıralarında, 88'er puan alan Danimarka ve Yeni Zelanda yer aldı. Bu iki ülkeyi 85'er puanla Finlandiya, Singapur, İsveç ve İsviçre takip etti. Almanya, 2019'da olduğu gibi 80 puanla 8'inci sırada geldi. Dünyada en fazla yolsuzluğun hüküm sürdüğü ülkeler ise 12'şer puanla Somali ve Güney Sudan oldu. Onların önünde ise 15'er puanla Venezuela ve Yemen ve 14 puanla Suriye yer aldı. Sahara-Altı Afrika ülkelerine düşük puan Bölgesel olarak bakıldığında, Sahara-Altı Afrika ortalama 32 puanla en düşük notu alırken, Batı Avrupa ise 66 puan ile en yüksek nota layık görüldü.

Türkiye'nin de yer aldığı Doğu Avrupa ve Orta Asya grubundaki ülkelerin ortalama puanı ise 36 oldu. Bu grupta Türkiye, Gürcistan, Ermenistan, Belarus ve Karadağ'ın ardından 5'inci sırada geldi. Uluslararası Şeffaflık Örgütü'ne göre, 2012 yılından bu yana 48 ülkenin puanında "kayda değer değişiklikler" görüldü. Söz konusu zaman diliminde 26 ülkenin puanı yükselirken, 22 ülkenin puanı ise düştü. Yunanistan, Myanmar ve Ekvador yolsuzlukta hafif düşüş görülürken, Lübnan, Malavi ve Bosna-Hersek ise zıt yönde yol aldı.

"Dünyanın üçte ikisinde yolsuzluğun olduğu söylenebilir"

Dünyanın üçte ikisinde yolsuzluk var Raporla ilgili DW'ye açıklamalarda bulunan Şeffaflık Örgütü Yönetim Kurulu Başkanı Daniel Eriksson, "Dünyanın üçte ikisinde yolsuzluğun olduğu söylenebilir" değerlendirmesinde bulundu.

Derecelendirmesini yaparken öncelikli olarak rüşvet, zimmete para geçirme ve adam kayırmanın ülkelerde ne kadar yaygın olduğunu inceleyen endeks, söz konusu ülkelerde yolsuzlukla mücadele yasalarının olup olmadığını ve bu yasaların uygulanıp uygulanmadığını da dikkate alıyor. Pandemi ile yolsuzluk arasındaki bağlantı Bu yılki endeks, koronavirüs pandemisi nedeniyle, yolsuzluk ile sağlık hizmetleri arasındaki bağlantıya da odaklanıyor. Eriksson, "Yolsuzluk seviyesi ve pandemi nedeniyle yaşanan sağlık krizine verilen yanıt arasında bir bağlantı olduğu ortaya çıktı" değerlendirmesinde bulunarak, "Pandemi maalesef yolsuzluk yapan hükümetler için iyi bir zaman" diye konuştu.

Otoriter hükümetlerin özellikle tıbbi araç-gereç ve maske alım süreçlerinde şeffaf davranmadığını kaydeden Eriksson, "Maliyeti halkın sırtına yükleyerek, kendilerini zenginleştirmek, paraları kendi ceplerine indirmek için cazip bir süreç" dedi. Yoksul Asya ve Afrika ülkelerinde sağlığa daha az yatırım yapıldığını vurgulayan Eriksson, "Şunu çok somut biçimde söyleyebiliriz: Yolsuzluk can alıyor" ifadelerini kullandı.

"Demokrasi ve yolsuzlukla mücadele doğru orantılı" Eriksson, "Toplumlar demokratikleştikçe, açıklaştıkça, şeffaflaştıkça, yolsuzlukla mücadele etme kabiliyetleri de artıyor. Görüyoruz ki düşünce özgürlüğünün altını oyan, insan haklarını ihlal eden bazı ülkelerde yolsuzlukla mücadele kabiliyeti de çok düşük" değerlendirmesinde bulundu. Adam kayırma, yolsuzluk ve rüşveti görünür kılmayı hedefleyen Yolsuzluk Algı Endeksi, 2004 yılından bu yana her yıl yayınlanıyor.

Martin Nicolas, Burak Ünveren © Deutsche Welle Türkçe