Yönetmelik değişti; üniversitelere de kayyum geliyor!
Vakıf üniversiteleri yönetmeliği değişti. YÖK'e vakıf üniversitelerini kapatma yönünde geniş yetkiler geldi. Kapatılan yükseköğretim kurumunun yönetimi ise garantör ya da aynı ildeki bir devlet üniversitesine devredilecek. Bu durum, üniversitelere de 'kayyum' atanabilmesi anlamına geliyor.
Vakıf Yükseköğretim Kurumları Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik, Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Yükseköğretim Kurulu (YÖK), vakıf yükseköğretim kurumlarına, yükümlülüklerini yerine getirmezse, "yol gösterici, düzeltici, kısıtlayıcı veya faaliyet iznini kaldırıcı" önlemler alacak. Kurum yöneticilerinin "ülkenin bölünmez bütünlüğüne karşı eylemleri doğrudan işlemesi veya bu tür eylemleri desteklemesi" üniversitelerin kapanmasına neden olabilecek. Faaliyet izni durdurulan ve kapatılan yükseköğretim kurumunun yönetimi garantör devlet üniversitesine veya aynı ildeki bir devlet üniversitesine devredilecek.
Türkiye'de 76 vakıf üniversitesi bulunuyor. Bu üniversitelerden bazıları belli şirketlere, gruplara yakınlığıyla biliniyor. Bu yönetmelik ise, son dönemde Gülen cemaatine yakınlığıyla bilinen medya kuruluşları ve kurumlara kayyum atama uygulaması üniversitelere de uygulanabilecek.
'Ülkenin bütünlüğüne karşı eylem'e kapatma
Yönetmelikte kapatma cezasının verilmesi için şartlar şu şekilde sıralanıyor:
"Kurumun, kuruluşundan itibaren üç yıl içinde eğitim öğretime başlamaması, eğitim-öğretim, yayın, danışmanlık, ticari ve diğer faaliyetleri ile bağışlardan elde ettiği gelirini, akademik faaliyetler ile yatırım ve cari giderlerinin finansmanında kullanmadığının tespiti, kuruluşta taahhüt edilen harcamaların kurum gelirlerinden karşılanması, alım, satım ve ihalelerde kurumu zarara uğratıcı nitelikte usûlsüzlük yapılması, vakıf yükseköğretim kurumu yöneticilerinin "ülkenin bölünmez bütünlüğüne karşı eylemleri doğrudan işlemesi veya bu tür eylemleri desteklemesi."
Yönetmeliğe aykırı şekilde vakıf yükseköğretim kurumundan kaynak aktarımı yapıldığının tespiti üzerine verilen sürede aktarılan kaynağın iade edilmemesi, mütevelli heyeti seçilmesi, yenilenmesi ve üyeliklerinin sona erdirilmesinde hileli ve usûlsüz işlemlerin yapılması gibi hallerde de vakıf yükseköğretim kurumunun faaliyet izni kaldırılacak ve bu üniversiteler kapatılacak.
Talepler 1 yıl askıya alınabilir
"Kuruma ait mal ve hakların amacı dışında ya da özel işlerde kullanılması, mali tablolarında gelir-gider ve mallarının eksik gösterilmesi, öğrenci kayıt kabulü, sınavlar, yatay geçiş, mezuniyet işlemleri veya bunlarla ilgili belgelerde usûlsüzlük yapılması, eğitim-öğretime başlanması ve sürdürülmesi için YÖK tarafından belirlenen öğretim elemanı ve üyesi sayılarının sağlanmadığının tespiti, mütevelli heyet üyelerinin toplantılara katılımlarının engellenmesi" durumlarında ise bu üniversitelerin akademik birim ve program açma ile daha önce açılmasına izin verilmiş ve ilk defa öğrenci alınacak programlarına ilişkin talepleri bir yıl askıya alınacak.
Kontenjan kısıtlanacak ya da alım duracak
Bununla ilgili düzeltmeler yapılmaması, YÖK'ün izin verdiği program, yer ve alanlar dışında eğitim öğretim faaliyetinde bulunulması, izin alınmadan önlisans, lisans ve lisansüstü düzeylerde programların açılması veya çift diploma programları düzenlenmesi ve bu programlara öğrenci kabul edilmesi gibi durumlarda öğrenci kontenjanı kısıtlanacak veya öğrenci alımı durdurulacak.
Bu önlem, "YÖK'ün kabul ettiği kontenjanların üzerinde öğrenci kaydedilmesi, denetim, inceleme ve soruşturmalarda istenilen bilgi ve belgelerin tam ve zamanında verilmemesi veya gerçeğe aykırı beyanda bulunulması, vakıf yükseköğretim kurumu yöneticilerinin kurumundan doğrudan veya dolaylı olarak mevzuata aykırı menfaat sağlaması" gibi hallerde de uygulanacak.
Bu durumda vakıf yükseköğretim kurumunun akademik birim ve programlarının tamamı veya bazılarının mevcut öğrenci kontenjanı, fiilin ağırlığı dikkate alınarak 1 veya 2 yıl süre ile yüzde 40'a kadar azaltılacak ya da öğrenci alımı tamamen durdurulacak.
'Garantör' devlet üniversitesi olacak
Bu üniversitelerin faaliyet izni 1 yıl boyunca askıya da alınabilecek. Onun da şartları şöyle:
"Öğrenci kontenjanı kısıtlanması veya öğrenci alımının durdurulmasına neden olan durumlar belirlenen sürede düzeltilmemesi, kurumların gözetim ve denetimi ile inceleme ve soruşturma faaliyetlerine kasten engel olunması, kurumun mali durumunun eğitim-öğretim faaliyetini sürdüremeyecek ölçüde zayıf olduğunun tespiti, vakıf yükseköğretim kurumunun mal varlığının YÖK'ten izin alınmaksızın değiştirilmesi veya elden çıkarılması, defter ve kayıtların tahrif edilmesi, yok edilmesi veya gizlenmesi, mütevelli heyet üyelerinin üniversiteyle ilgili işlemlerde mali yönetim ve kontrol sistemini kasıtlı olarak zaafa uğratması."
Bu durumda yükseköğretim kurumunun yönetimi garantör devlet üniversitesi veya Yükseköğretim Genel Kurulu tarafından kapasitesi dikkate alınarak belirlenecek aynı ildeki bir devlet üniversitesine verilecek. Yönetimi üstlenen devlet üniversitesinin rektörü, ilgili vakıf yükseköğretim kurumunun geçici mütevelli heyeti başkanı, üniversite yönetim kurulu da geçici mütevelli heyeti sıfatını kazanacak.
Bu süre boyunca YÖK tarafından belirlenecek Yükseköğretim Genel Kurulu'nun bir üyesi de gözlemci sıfatıyla mütevelli heyeti toplantılarına katılacak.
3 yıl durdurma kararı verilirse kapatılacak
Eğitim öğretim yılı bittiğinde Yükseköğretim Kurulu'nun değerlendirmesi sonucunda önlem gerektiren durumların ortadan kalkmadığı tespit edilirse, bu süre her defasında bir yıl uzatılabilecek. Bu durumun kesintisiz olarak üç yıl devam etmesi halinde ise vakıf üniversitesinin faaliyet izni kaldırılacak.
Uyarı ve düzeltme istenecek durumlar şöyle:
"YÖK'ün istediği bilgi ve belgelerin belirlenen sürede verilmemesi, düzeltilmesi istenen hususların yerine getirilmemesi, mütevelli heyetinin mevzuata aykırı oluşturulması veya değişikliklerin bir ayda bildirilmemesi, kurulların mevzuata uygun olarak oluşturulmaması veya çalıştırılmaması, kayıtlarının usûlüne uygun tutulmaması, öğretim elemanı atama ve yükseltme işlemlerinin mevzuata uygun yapılmaması, öğrenciler için gerekli alanların YÖK'ün belirlediği asgari miktardan az olması, başka bir vakıf yükseköğretim kurumunun mütevelli heyeti veya kurucu vakfında üye olarak bulunanların, mütevelli heyetinde veya kurucu vakfında üye olması."
Garantör devlet üniversitesi diploması
Faaliyet izninin kaldırılmasına karar verilen vakıf üniversitesinin tüzel kişiliği, mevcut öğrenci sayısı yüzde 10’un altına düştüğünde kaldırılacak.
Tüzel kişiliğin sona ereceği tarihe kadar eğitim-öğretimini tamamlayan öğrenciler, izni kaldırılan vakıf yükseköğretim kurumunun diplomasını alacak. Tüzel kişiliğin sona erdiği tarihten sonra ise eğitim-öğretim, yönetimi devralan üniversitede devam edecek, mezun olan öğrencilerin diplomaları bu üniversite tarafından verilecek.
Öğrenciler, son tarihe kadar faaliyet izni kaldırılan üniversitenin eğitim-öğretim ücretini ödemeye devam edecek. Devrolunan öğrenciler ise devralan kurumun şartlarına göre ücret ödeyecek.
İzni kaldırılan üniversitenin son ana kadar taşınır ve taşınmaz malları ile tüm ayni ve nakdi hakları devrolunan üniversite tarafından kullanılacak.
Akademik ve idari personelin sözleşmeleri de tüzel kişiliğinin ortadan kalktığı tarihte bitecek.
Uyarma ve düzeltme istemi Yükseköğretim Yürütme Kurulu, diğerleri ise Yükseköğretim Genel Kurulu tarafından karara bağlanacak.