Yorum: Parlamento, Awacs'lar için de söz sahibi olmalı

Muharip birlik gönderilmiyor. O yüzden Alman hükümeti Türk hava savunmasını güçlendirmek amacıyla Türkiye'ye Awacs keşif uçaklarının gönderilmesinde Federal Meclis'in onayına gerek duymuyor.

2014'teki Kırım krizinin ardından NATO'nun doğu üyelerinin hava sahasını korumak amacıyla da keşif uçakları yollanmıştı. Türkiye'ye gönderilen keşif uçakları, Almanya'yı bu adımdan daha fazla silahlı çatışma ihtimaline yaklaştırıyor. Bu operasyona karar verilirken öncelikle bir siyasi mesaj vurgulanmak istendi: NATO, "uçan göz"leri harekete geçirerek Rusya'ya karşı varlık ve hassasiyetini dile getiriyor.

Alman hükümetinin Federal Meclis'in onayına gerek duymama kararını eleştirenler, daha önce yaşanan benzer bir olaya dikkat çekiyor. Dönemin Sosyal Demokrat Partili – Yeşiller hükümeti, 2003 yılında, Irak savaşı sırasında Awacs uçaklarını Meclis'in onayını almadan Türkiye'ye göndermişti. Muhalefetteki Hür Demokrat Parti (FDP) konuyu yargıya taşımıştı. Anayasa Mahkemesi, 2008 yılında açıkladığı kararında başvuru sahiplerine hak vermiş, Awacs uçaklarının Türkiye'ye gönderilmesi konusunda Meclis'in onayının alınmamasının Anayasa'ya aykırı olduğuna hükmetmişti.

Hükümetin değerlendirmesi

Aradan 12 yıl geçti. Hükümet, Awacs'larla ilgili kararında somut bir tehlike söz konusu olmadığına dikkat çekiyor. Meclise gönderilen yazıda, "Ne terör örgütü IŞİD hava kuvvetlerine sahip, ne de Esad yönetimi savaş uçaklarını Türkiye'ye karşı harekete geçirme konusunda bir siyasi irade sergiliyor. Rusya'nın da hava kuvvetlerini Türkiye'ye karşı kullanacağı yönünde somut işaretler bulunmamaktadır" deniliyor.

Bu ifadeler özünde doğru olabilir. Ancak Türkiye-Suriye sınırında bir Rus savaş uçağının vurulmasından bu yana gerçeği kısmen dile getirir niteliktedir. 24 Kasım 2015 tarihindeki olay dünya çapında yankı yarattı, borsaları sarstı ve Rusya ile Türkiye arasındaki ilişkilerin durma noktasına gelmesine yol açtı.

Kriz bölgesinde düşürülen uçağın birkaç gün ardından NATO Dışişleri Bakanları Brüksel'de bir araya geldi. Toplantıda Rusya ile gergin ilişkiler konuşuldu. Awacs keşif uçaklarının görevlendirilmesi bu toplantıda ele alındı. Kararla birlikte Alman askerlerin katılımı da söz konusu oldu.

Bu haber Almanya'da aralık ayı başlarında biraz gözden kaçtı. Berlin'de IŞİD'e karşı kurulan askeri koalisyona destek verilmesi kararlaştırılmış, bunun için Meclis'ten de onay alınmıştı.

Bunun ardından 4 hafta geçti. Alman askerlerinin de görev yaptığı Awacs keşif uçaklarının Türkiye'de görevlendirilmesi konusunda parlamento ya da partilerin savunma uzmanlarının bilgilendirilmesi gerekirdi. Gerçekten de medyaya yansıdığı gibi Noel tatili öncesi parlamentonun son oturumunda milletvekillerine söz konusu yazı gönderilmişse, bu işte bir gariplik var demektir.

Bundan yaklaşık 7 hafta kadar önce, Berlin'de, Alman Ordusu'nun (Bundeswehr) kuruluşunun 60'ıncı yıldönümü münasebetiyle tören düzendi. Meclis Başkanı Norbert Lammert, törende orduyu övdü. Silahlı kuvvetlerin parlamenter meşruiyet özelliğinin dünyada bir başka örneği bulunmadığına dikkat çekti. Parlamento ordusunun özelliği, bir görevdir. Bu, her kararda yeniden sınanan bir özelliktir.