Zafer Havalimanı için devletin kasasından çıkacak toplam para 196 milyon Euro olarak hesaplanıyor
Bugünkü verilerle yapılan projeksiyona göre devletin 2044 yılına kadar işletmesi IC İçtaş'a ait olan Zafer Havalimanı için 196 milyon Euro ödeyeceği hesaplandı.
Birgün'den İbrahim Ekinci'nin yazı dizisine göre Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ) verilerine göre havalimanına gelen yolcu sayısı 2017, 2018, 2019 yılları için sırasıyla 103 bin, 99 bin, 82 bin olarak kaydedildi. Buna karşılık, aynı yıllarda havalimanına verilen yolcu garantisi ise 2017, 2018 ve 2019 için sırasıyla 1 milyon 83 bin, 1 milyon 137 bin, 1 milyon 171 bin yolcu.
Pandeminin başladığı yıl ise salgın etkisiyle havalimanına gelen yolcu sayısı 16 bin 450 olurken, aynı dönem için verilen yolcu garantisi ise 1.2 milyon yolcu olarak belirtildi.
Devlet tarafından havalimanına verilen yolcu garantisi ve gelen yolcu sayısı arasında bu verilere bakarak yüzde 90-95 arasında bir sapma olduğu gözlemlendi.
Projenin maliyeti 61,1 milyon Euro
Zafer Havalimanı projesini 29 yıl 11 aylık işletme süresi ile IC İçtaş kazanmıştı. Projenin yatırım maliyeti ise 61,1 milyon Euro olarak gerçekleşmişti.
Havalimanına verilen yolcu garantilerinde ise yıllar ilerledikçe artışlar yapıldı. 2012 yılında 1 aylık işletmede 50 bin yolcu garantisi verilmişken bu sayı 2013'te, 850 bin yolcu garantisine yükseltildi.
İzleyen yıllarda yüzde 3 gibi küçük oranlı artışlarla garanti edilen yolcu sayısı artırıldı ve 2022’de 1 milyon 317 bin yolcu seviyesinden sonra, garantili yolcu sayısının artırılmayacağı ifade edildi.
Sayıştaş raporunda verilen garantiye ulaşılamadığı yer aldı
Sayıştay'ın havalimanına ilişkin hazırladığı bir raporda 2012-2016 yılları arasında verilen 2 milyon 395 bin 916 yolcu garantisinin gerçekleşme oranının yalnızca yüzde 3 ila 5 düzeyinde kalarak, 124 bin 867 yolcunun uçuş yaptığı vurgulandı.
Aynı tarihlerde ise firmaya garanti yolcu farkı olarak 4 milyon 542 bin Euro ödendi.
33 milyon euro havacılık dışı gelir
Zafer Havalimanı'nın işletmeci şirketi IC Kiptaş'ın 33 milyon Euro da havacılık geliri elde edileceği belirtildi.
Havacılık dışı gelirler havalimanına gelen yolcuların havalimanındaki tesislerde yaptığı harcamalar olarak biliniyor.
Havacılık dışı gelirlerle birlikte şirketin toplam geliri 228 milyon Euro olarak gerçekleşebilir.
YÜZDE 90 SAPMA İYİ NİYET OLABİLİR Mİ?
Bir ölçüde yanılmak da mümkün. 1 milyon garanti verdiniz ama 900 bin oldu.
100 bin yanıldınız. 200 bin yanılın, garanti ödeyin. Bu faturayı da “önemli bir altyapı yatırımıydı, kamu yararına bir - iki yıllık ödemenin zararı olmaz” diye savunun. Yine olur, olabilir diyelim. Ama 1 milyon yolcu garantisi verdiğiniz yere... Eğer 70 - 80 bin yolcu geliyorsa, hesabınızda yüzde 90 - 95 sapma olmuşsa... En başta kamu yönetimi, bunda kötü niyet aramaz mı? Kötü niyet de olmasın. Peki, hesap kitap bilmeyen biri ya da birilerinin ne işi var o karar mercilerinde? Hadi onu da atladınız! Bu yanlış hesabı yapandan bir hesap sordunuz mu? Kamuyu zarara uğratmanın bedeli ne oldu onun için?
Şimdi biz de bir hesap yapalım... Bu liman hakkında neler biliyoruz? Resmi açıklamaları not edelim:
İhalesini 29 yıl 11 ay işletme süresi ile IC İçtaş kazandı. Öngörülen yapım süresi erken tamamlandı, 24 Kasım 2012’de açıldı. Projenin yatırım maliyeti 61,1 milyon avro. Bakanlık bir soru önergesine verdiği cevapta yatırımın 150 milyon avro olduğunu belirtiyor. Oysaki yine bir başka kamu belgesinde (KÖİ 2018 raporu, ekran görüntüsü sayfada) yatırım tutarı 2019 yılı fiyatlarıyla 78.482.497 dolar olarak verilmiş. 2012 paritesine göre bu rakamın avro değeri 61,1 milyon avro.
Firma 2044 yılına kadar işletecek.
İç hat yolcusunda 2, dış hat yolcusundan 10 avro hizmet ücreti alacak.
2012 yılından 1 aylık işletme döneminde 50 bin yolcu garantisi vardı. Tam yıl olarak 2013 itibariyle 850 bin yolcu garantisi ile başladı (500 bin iç hat, 350 bin dış hat olmak üzere).
İzleyen yıllarda yüzde 3 gibi küçük oranlı artışlarla garanti edilen yolcu sayısı artırıldı (2022’de 1 milyon 317 bin yolcu seviyesinden sonra, garantili yolcu sayısı artırılmayacak).