Zamansız ölümlerin yüzde 20’si sigara kaynaklı

Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ)Farabi Hastanesi Başhekimi Prof. Dr. Tevfik Özlü, tiryakilerin, sigarayı, ödül alma, terfi etme, çocuğunun olması, işte başarı gibi kendisini güçlü hissettiği dönemlerde bırakmasının daha kolay olacağını bildirdi. Prof. Dr. Özlü, yaptığı açıklamada, tiryakilere, sigara ile ilgili söylenenleri duymazlıktan gelmeyip, "9 Şubat Dünya Sigarayı Bırakma Günü"nde kendileri ve sevdikleri için bir iyilik yapmalarını, sigarayı bırakmalarını önerdi. Bir kişinin sigarayı kendisine dost edinmesinin, sigaranın da ona dost olacağı anlamına gelmediğini ifade eden Prof. Dr. Özlü, şunları aktardı: "Günün birinde, hiç ummadığınız bir şekilde, yıllardır yanı başınızdan ayırmadığınız bu sözde dosttan bir darbe yiyebilirsiniz. Gerçeği o gün tüm çıplaklığıyla görüp, derin pişmanlık duyarsınız. Ancak bunun o zaman size pek faydası olmayabilir. Gelin, bugünden gerçekleri görüp, gerekeni yapın." Sigarayla arkadaşlığın, ölümle sonuçlanan bir birliktelik olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Özlü, şunları söyledi: "Dünyada halen her yıl 5 milyon kişi sadece sigara içtiği için ölmekte. Bu, aramızdan her 6-7 saniyede bir kişinin sigaraya kurban gittiği anlamına geliyor. Her 2 ile 4 erkeğin ölümünden biri sigaradan olmakta. Türkiye'de ise sigara nedeniyle yılda 120 bin kişinin öldüğü hesaplanmakta. Bu sayı, trafik kazaları, yangınlar, cinayetler, AIDS, alkol, kokain, eroin ve intiharlara bağlı ölümlerin toplamından bile fazladır." Sigaranın, küresel olarak en öldürücü salgın hastalık olduğunu belirten Prof. Dr. Özlü, şöyle devam etti: "Tüm zamansız ölümlerin yüzde 20'si sigaraya bağlıdır. Sigara içenlerde kanserden ölüm oranı, içmeyenlere oranla 15-25 kat daha yüksektir. İçilen her sigaranın ömürden 12 dakika çaldığı hesaplanmıştır. Sigara içenlerde ölüm hızı, içmeyenlere oranla iki kat fazladır. Sigara içenler içmeyenlere göre ortalama 20-25 yıl daha erken ölmektedir." Prof. Dr. Özlü, sigaranın sadece erken ölümlere yol açmakla kalmayıp, bazen tiryakilerin yıllarca kötü bir hayat yaşamalarına neden olduğunu vurgulayarak, şunları kaydetti: "Kişinin yaşam kalitesini önemli ölçüde bozmak, hareket kapasitesini sınırlamak, günlük ihtiyaçlarını karşılayamayacak hale getirmek, başkalarının destek ve bakımına muhtaç eden birçok süreğen hastalığa yakalatmak, sigara içenleri bekleyen akıbettir. Sigara, akciğer, kalp ve beyin damar sistemi hastalıklarından kanserlere kadar, tüm dünyada en sık görülen, en fazla öldüren, en çok sakat bırakan ve en yüksek tedavi maliyetlerine yol açan 60 civarında hastalığın nedenidir." Kullanmak için neden yok Bir kişinin sigara kullanmaması için birçok neden olduğunu ancak sigara kullanmak için gerçek bir nedeni bulunmadığının altını çizen Prof. Dr. Özlü, şöyle devam etti: "Sigaraya ilk başladığınız günü düşünün. Etrafınızdakilerin zoruyla içinize çektiğiniz ilk dumana karşı vücudunuzun nasıl isyan ettiğini, nasıl öksürdüğünüzü, tıkandığınızı, başınızın nasıl döndüğünü hatırlayın. Size tiksinti veren bir madde, bugün keyif verici hale gelmişse bu bir şartlanmanın sonucudur. Eğer dilerseniz, bunu değiştirebilirsiniz." İstenilmesi halinde sigaranın bırakılabileceğine dikkati çeken Prof. Dr. Özlü, şöyle dedi: "Buna inanın. Yakın çevrenizi gözden geçirin, yıllarca sigara içip şu anda terk etmiş onlarca kişiyi hemen sayabilirsiniz. 1970-1990 yılları arasında düzenlenen kampanyalar sırasında, sadece ABD'de 50 milyon kişinin sigarayı bıraktığını biliyor musunuz? Bu kadar kişinin başarabildiği bir işi, sizin yapamamanız için hiçbir gerekçe olamaz." Sigarayı bırakmak isteyenlere öneriler Prof. Dr. Özlü, sigarayı bırakmak isteyen kişinin zamanlamayı iyi yapması gerektiğini vurgulayarak, şunları kaydetti: "Tatile veya herhangi bir nedenle seyahate gitmek gibi, rutin yaşamınızdan ve arkadaş çevrenizden uzaklaşmanız gereken olaylar ile ödül alma, terfi etme, çocuğunuzun olması, iş başarısı gibi kendinizi daha güçlü hissettiğiniz dönemler fırsat olabilir. Sigarayı bıraktığınızı herkese açıklayıp, onların desteğini alın. Sizde sigara içme arzusu uyandıran iş, davranış ve durumlardan uzak kalmaya çalışın. Örneğin kahvehaneye, içkili yerlere gitmez olun. Bir süre çay-kahve yerine soğuk içecekler deneyin. Boş kalmayın, kendinize hobi ya da meşguliyet bulun, spora zaman ayırın. Sakız, yeşil sebzeler, havuç gibi şeyler sigara arayışınızı engelleyebilir, anahtarlık, kalem gibi küçük oyuncaklarla ellerinizi meşgul edebilirsiniz. Sigaraya ayırdığınız kaynakla kendinizi ya da sevdiklerinizi ödüllendirecek sürprizler yapın." Sigarayı bırakacak kişinin, sigara içen arkadaşlarından bir süre uzak kalmasını tavsiye eden Prof. Dr. Özlü, şöyle konuştu: "Başkaları sigara teklif ettiğinde reddetme hakkınızı kullanın. 'Hayır' diyebilme özgüvenine sahip olun. Onlara göre değil, kendi doğrularınıza göre yaşayın. Kendinize saygılı olun. Kimse için hayatınızı riske atmak zorunda değilsiniz. Sigara içme arzusu geldiğinde, bırakma nedenlerinizi tek tek hatırlayın. Kalkıp dolaşın, dış ortama çıkıp yürüyün, birkaç kez yavaş ve derin nefes alıp verin. Asla 'bir taneden bir şey olmaz' demeyin." (AA)