Zorlu bir dönemde ekonomik birlik

Planlandığı gibi Avrasya Ekonomi Birliği, 1 Ocak 2015'te göreve başlıyor. Gümrük Birliği'nin aksine Avrasya Ekonomi Birliği, 5 ülkeden oluşacak. Rusya'nın yanı sıra Belarus, Kazakistan, Ermenistan ve Kırgızistan da birliğe katılacak. 2011 yılının mayıs ayında Rusya, Belarus ve Kazakistan ekonomi birliğinin kurulması konusunda anlaşmıştı.

Ancak göreve başlaması zorlu bir ana denk geliyor. Rusya'nın ekonomik sorunlarla başa çıkması gerekiyor. Ayrıca birliğin üye ülkeleri arasında da gerginlikler söz konusu. Kısa süre önce Belarus Devlet Başkanı Aleksander Lukaşenko ve Kazak mevkidaşı Nursultan Nazarbayev, Kiev'i ziyaret etti. Orada Ukrayna Devlet Başkanı Petro Poroşenko ile görüştüler. Poroşenko, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in en büyük muhaliflerinden sayılıyor. Uzmanlar bunu, Moskova ve birliğin geleceği için iyi bir sinyal olarak görmüyor.

Zorlu ortaklık

Moskova Ekonomi Okulu'ndan ticaret politikası profesörü Aleksey Portanski, “Durum cesaret verici değil. Entegrasyonun bu evresinde olumlu kazanımlar olması gerek. Ancak her şey tam tersi. Son dönemde, Rusya'nın partnerleriyle ilişkisinde zorluklar görüyoruz. Belarus ile ürünlerin geçişi, Kazakistan ile Rusya'ya elektrik ve kömür gönderimi konusunda tartışmalar söz konusu“ şeklinde konuşuyor.

Ayrıca Kırgızistan ve Ermenistan'ın da katılımıyla, birliğin gayri safi yurt içi hâsılasının yüzde 80 kadarını, Rusya oluşturacak ve bu da entegrasyonun ana yükünü taşımasına neden olacak.

Portanski, “Bu hâlihazırda Belarus'a yapılan mali yardımlar ve sürekli tavizlerde görülüyor. Bunu, Kırgızistan ve Ermenistan'a yönelik tavizler izleyecek. Birliğe her yeni katılım Moskova için masraf anlamına gelecek“ diyor.

‘GUS gibi bir kurgu‘

Rus politolog Andrey Piontkovski ise “Moskova‘nın kendini büyük ve güçlü hissetmesi için uluslarüstü örgütlere ihtiyacı var“ ifadelerini kullanıyor. Rusya'nın komşularının geçmiş yıllarda Moskova'nın emperyalist komplekslerini kötüye kullandığını söyleyen Piontkovski, Lukaşenko'nun entegrasyon projelerine katılım için Kremlin'den para aldığını, Nazarbayev'in de Kazak devlet sınırlarına dokunulmayacağı garantisini aldığını kaydediyor.

Ancak politologa göre, Lukaşenko ve Nazarbayev, Putin'in zayıflıklarının farkına varsaydı, Ukrayna krizi nedeniyle Batı'nın Rusya'ya uyguladığı yaptırımları gözlemleyip, Rus ekonomisinin ne kadar kırılgan olduğunu görürdü.

Tüm ayrılıklara rağmen, Avrasya Ekonomi Birliği, resmi olarak 1 Ocak'ta göreve başlıyor. Piontkovski, “Bu bir ölü doğum olacak. Bağımsız Devletler Topluluğu (GUS) gibi bir kurgu“ diyor.