Cemal Süreya'nın memleketi Pülümür'den izlenimler: HES'ler, maden ocakları inanç merkezlerini de tehdit ediyor

Dersim'e (Tunceli) Erzincan üzerinden gelirken Pülümür yolunuzun üzerinde. 

Küçük bir ilçe. Nüfusu 4 bine yakın. 

Sosyal ve siyasal nedenlerle çok göç vermiş. 

CHP'den iki dönemdir belediye başkanı seçilen Müslüm Tosun, ilçe için çabalayan bir isim. 

Tosun, gençlerin, genç olacakların doğup büyüdüğü toprakları terk etme olasılığına karşı sürekli projeler geliştiriyor. 

Müslüm Tosun, Fırat Kalkınma Ajansı ve Pülümür Belediyesi'nin kıt olanaklarıyla kurduğu Bellek ve Kültür Evi'ni gezdiriyor bize.

Mekanda 38 Sürgünü'nü anlatan öyküler, Pülümür'ün kutsal mekanları, botanik çeşitliliği ve şair Cemal Süreya'ya ait kayıtlar, fotoğraflar yer alıyor. Müslüm Tosun, "Acıları tekrar yaşamamak için belleğin yaşatılması önemli" diyor.

Belediye Başkanı Tosun, bölge insanının 38'de, 94'te yerinden edilmesiyle inanç önderlerinin de azaldığını söylüyor.

Pülümür'de Alevi inancının bir parçası olarak çok yaygın inanç mekanları yer alıyor. O inanç mekanları bazen bir nehir, bazen bir ulu ağaç olabiliyor. Halk bu mekanların korunmasını istiyor, yargı kararı ile 'şimdilik' durdurulan HES'leri, devam eden madencilik faaliyetlerini bu yüzden istemiyor.

Balıyla ünlü Pülümür'de arıcılar, kooperatif modeliyle doğayı koruyan bir üretim modeli geliştiriyor. Kooperatif Başkanı Hatayi Demir, "Hiçbir kimyasal, katkı maddesi ve plastik kullanmıyoruz. Arıcılık yaparken doğaya saygı duymayı ilke edindik" diyor. 

Bunun yanı sıra bölgenin doğal kaynak tuzu da büyük ilgi görüyor. 36 yıl Tekel Tuz İşletmeleri'nde çalışan Mehmet Tosun, bölge ekonomisine katkı amacı taşıyan küçük bir işletme kurmuş. Mehmet Tosun "En doğal, katkısız tuzu üretiyoruz. Çok bilinmiyor ama buralarda geçmişte de tuz üretimi vardı. Ürettiğimiz tuzda 84 mineral var " cümlelerini kuruyor. 

Pülümür'de emek göçünün önüne geçmek için doğanın verdiği olanaklarla jeotermal tesisi kuruluyor. Kapasitesi küçük. Amaç, bölgenin doğa ve kültürüne uygun planlı ve kontrollü turizmi hayata geçirmek. 

İnsana ve doğaya saygının 'gizini' bulabileceğiniz Pülümür, kendi olanaklarıyla ayakta kalmaya çalışıyor, artık daha fazla göç vermek istemiyor.